In een oude melkfabriek in het centrum van Amsterdam opende op vrijdag 17 juli 1970 de Melkweg (de 'melk' was immers 'weg') haar deuren met een concert van Groep 1850, de Nederlandse Pink Floyd. Wat begon als een eenmalige zomerprogrammering groeide voor directeur Cor Schlösser uit tot een multifunctioneel levenswerk. Schlösser is als enige al veertig jaar betrokken bij de Melkweg.

De toen 23-jarige Schlösser was lid van een theatergroep en zocht een lokatie voor een voorstelling. Via via kwam de sleutel van een oude melkfabriek boven water. "Het bleek een prachtig gebouw te zijn, maar helemaal kaal. Toen bedacht ik met een paar vrienden: waarom doen we niet iets met muziek, film en theater in het gebouw?" Ze kregen uiteindelijk 25.000 gulden 'zomersubsidie', die werd verlengd voor 1971. Een jaar daarna kwam de subsidie pas in augustus, waardoor het programma naar de winter werd opgeschoven. "In maart '73 kreeg ik een telefoontje van de gemeente of we nog steeds in die melkfabriek zaten. Daar komt ook het verhaal vandaan dat de Melkweg gekraakt is geweest." Maar Schlösser betaalde gewoon huur, in het begin een schappelijke 300 gulden per maand.

De Melkweg viert het veertigjarig jubileum op een bescheiden wijze. Schlösser wil niet te groot uitpakken. "Dat doen we iedere dag al hier. We kijken ook liever vooruit dan achteruit. Openingsweken, daar houden we wel van." Hij doelt hiermee op de opening van Rabozaal in de verbouwde Max. Wel komt er een reüniebijeenkomst voor ex-werknemers en betrokkenen. Ook verschijnt een serie limited edition T-shirts met de verschillende logo’s die de Melkweg door de jaren heen gebruikte. Het huidige logo draagt dit jaar de jubileumtoevoeging ‘sinds 1970’. In het najaar wordt een expositie georganiseerd met een overzicht van zeefdrukaffiches uit de jaren ’70 en ’80. In Melkweg Cinema vindt een retrospectief plaats met een selectie van de films die in vier decennia vertoond zijn.

Enkele mensen uit die eerste periode zijn nog steeds betrokken bij de Melkweg. De huidige wereldprogrammeur begon in '70 als kaartjesverkoper en kwam een paar zomers later terug als drugshulpverlener. En de schilderende onderhoudsman is er ook al vanaf 1974. "Je begint zoiets met je vrienden, maar naarmate je groeit kun je zoiets niet volhouden. We hebben ook maar heel kort met vrijwilligers gewerkt." Toch is er een soort Melkweg familiegevoel. "De Melkweg is van iedereen, dat komt ook door de organisatiestructuur. Ik ben oprichter en directeur, maar geen eigenaar. Dat creeërt een ander bewustzijn. Iedereen hier heeft ook een mening over de Melkweg. Die komen niet altijd overeen, maar gelukkig meestal wel."

Aan het eind van 2009 was Schlösser voorzichtig met zijn voorspellingen voor dit jaar, maar hij is erg tevreden. "Het kan niet beter. Het eerste half jaar is de drukste periode ooit in de Melkweg geweest." Wel is er in 2009 gemiddeld een half biertje minder gedronken dan daarvoor. "Geen idee hoe dat komt. Misschien heeft dat te maken met het rookverbod, maar dat weten we niet zeker." Ook ziet Schlosser weer trendbreuken en wisselingen in de samenstelling van het publiek. "In '96 zat de Melkweg op de absolute top qua concerten. Toen dat begon te dalen trok de dance weer aan, tot in 2003 de periode van Franz Ferdinand en dat soort bands kwam. Bij gaat het de laatste jaren alleen met Klinch alleen maar beter, maar nu zie je dat sommige stromingen binnen dance muziek ook weer moeilijker lopen. Het is moeilijk om daar je vinger op te leggen."

Na veertig jaar is Schlösser's werk aan de Melkweg wel zo'n beetje voltooid. Met de Rabozaal als nieuw vlaggeschip en een permanente programmering in de nabijgelegen Sugar Factory kan de organisatie een breed scala aan acts neerzetten. "Ik dacht niet dat ik het ooit zou zeggen, maar het is mooi geweest met verbouwen. Ik vind het prima zo." Natuurlijk zijn er nog kleine wensen. "De foyer is te klein en bij uitverkochte concerten moet je lang wachten bij de garderobe. Maar dat heb je in alle oude gebouwen." Verder moet het café-restaurantgedeelte vernieuwd worden. Schlösser stapt binnen één a twee jaar op als directeur. "Ik wil voorkomen dat er een moment komt dat ik achter mijn bureau zit en me ga vervelen. Bovendien heb ik het langer gedaan dan ik van plan was. Eén zomer, dat was ooit het idee."