De buitenkant van de Frederik Hendrikstraat 111 verraadt niet dat er een podium annex theater achter de voordeur schuilgaat. Buurtbewoners bemerken de functie van het pand pas nu er met enige regelmaat een rij voor de deur staat. Eenmaal binnen heeft De Nieuwe Anita veel weg van een normale huiskamer. Retrobehang, oude lampen en fauteuils vullen de kamer. Biertjes komen gewoon uit de koelkast. Wie echter de deur, vermomd als boekenkast, opent bevindt zich plots naast een cocktailbar en kijkt neer op een podium.
‘We wilden een ontmoetingsplaats voor mensen die bezig zijn met muziek, film, theater en beeldende kunst,’ leggen Jeroen en Olga, de drijvende krachten achter De Nieuwe Anita, uit. ‘Dit pand is in 1983 gekraakt en sinds 1993 is deze onderste verdieping een culturele ruimte. Er heeft een restaurant in gezeten, een kraakspreekuur, een Koerdisch spreekuur. Op gegeven moment kwam er meer theater en zijn wij het steeds meer over gaan nemen.’
Verspreid over de week zijn hier experimentele films, theater, dj’s en bands in de zaal of achter de bar te zien. Olga en Jeroen bewaken daarbij de identiteit van De Nieuwe Anita. ‘Wij kiezen zelf de initiatieven uit die we hier willen zien. We zijn wel meer dan facilitair, we kijken altijd of het past bij De Nieuwe Anita. Uiteindelijk wil je toch een plek creeeren waar je zelf graag komt. We doen eigenlijk nooit iets dat we zelf niet leuk vinden. En we geven de juiste programmering aan de juiste personen. Zo doet Leon hier nu veelal de bandprogrammering onder de noemer Subbacultcha!.’
De persoonlijke aanpak van Jeroen en Olga, die zes dagen per week in De Nieuwe Anita aanwezig zijn, wordt geroemd door medewerkers en vaste bezoekers. Arthur, die al vanaf het begin actief is bij De Nieuwe Anita, vindt dat een belangrijk verschil met andere horeca: ‘Normaal als je uitgaat dan gaat om 1 uur ineens het tl-licht aan. Dat gebeurt bij ons niet. Eerst gaat het achter dicht en wordt je netjes gevraagd naar boven te gaan. Daar is het dan nog even gezellig en dan druppelt het langzaam leeg. Laatst heeft Jeroen een vork gepakt en de laatste bezoekers naar buiten geprikt. Gewoon leuk. Alhoewel, de keer daarna heb ik hem een lepel aangeboden.’
‘Het woord gezellig is misschien wel een beetje gevaarlijk’, zegt vaste gast en enige vrijwilliger Freek, ‘maar dat is het eigenlijk wel. Die sfeer is heel belangrijk. Het maakt niet uit wat er aan programmering is in De Nieuwe Anita, je gaat er gewoon en heen en het is altijd leuk. Als een tweede huiskamer.’ Het publiek, dat gemiddeld rond de 30 en cultureel actief is, wordt omschreven als vrij. ‘Ze zijn te divers om een enkele omschrijving te geven, maar het zijn in ieder geval allemaal mensen die niet per se bij een clubje hoeven te horen.’
De gemoedelijkheid die De Nieuwe Anita kenmerkt wordt met een blik in de bak gevonden voorwerpen ineens heel concreet. ‘Alle verloren telefoons en portemonnees -inclusief het geld- worden hier weer teruggevonden en naar de bar gebracht’, laat Olga zien. Dat er nooit trammelant is heeft ook te maken met de ligging. ‘De plek in de stad is echt fantastisch, juist omdat we niet in het epicentrum van het uitgaansleven in Amsterdam zitten. Dat zouden we ook niet willen. Mensen komen nu echt speciaal voor iets in De Nieuwe Anita hiernaartoe.’
Ondanks de weinig centrale ligging, vinden de laatste tijd steeds meer mensen De Nieuwe Anita. Arthur: ‘De eerste keer dat we iemand moesten weigeren waren we stiekem heel trots. Nu is het vaste prik.’ De concertavonden zijn steeds vaker uitverkocht, de filmavonden opvallend goed bezocht en baroptredens moeten wegens drukte regelmatig worden verplaatst naar de zaal. ‘Op het moment dat je er zelf niks meer op toe hoeft te leggen, voor een ongesubsidieerd iets, vind ik zeker dat je mag spreken van een succes’, zegt Jeroen.
Het succes van De Nieuwe Anita brengt ook het plafond in zicht. ‘Dit kan nog een jaar zo doorgaan, en dan zien we wel weer verder. Groeien kan gewoon niet meer. We denken er wel eens aan om een maand de tent dicht te doen of heel stom te gaan programmeren, om een soort nieuwe schifting te maken.’ Waar ze over vijf jaar dan staan? Olga: ‘Ik hoop in een dependance in Barcelona!'
De Nieuwe Anita, Frederik Hendrikstraat 111
Fotografie: Olga Westratie
Reportage: Rens van den Boogaard