Europa komt naar je toe deze lente

Eurovisie-concert in Club Air laakt navelstarend Nederland

Tekst: Robbie van Zoggel | Fotografie: Daria Mnych ,

Het Eurovisie Songfestival: al tijden van de muzikale radar verdwenen maar elk jaar weer goed voor veel mediarumoer. Terwijl Nederland wegzakt in de crisis vormt Amsterdam gek genoeg het toneel van het grootst opgezette promotieconcert voor het Europese festival, begin mei in Düsseldorf. Presentator Cornald Maas beschouwt voor en peilt de Eurovisiekoorts anno 2011.

In het jaar dat televisie in Nederland zestig kaarsjes uitblaast gaat het Eurovisie Songfestival, het oudste muziekprogramma op tv, het 56e seizoen in. Het festival, dat dus in feite de voorloper is van AVRO's Top Pop, Countdown, MTV, TMF, Idols en alle andere talentenjachten bij elkaar, kampt met een groot imagoprobleem. Niet langer praten muzikanten, componisten en de media, allen de passie voor muziek delend, met droge ogen over het Eurovisie Songfestival. "Toen ik Ilse Delange eens serieus vroeg om haar interesse voor het festival ging ze, bij wijze van spreken, nog net niet braken", aldus schrijver, journalist en programmamaker Cornald Maas.

Maas werd landelijk bekend om zijn rol als commentator van het festival, dat hij na 18 jaar voor het eerst -in Nederland, met vrienden, op de bank- weer louter als liefhebber gaat volgen. Een ironische tweet over Sieneke, deelnemer in 2010, was voor werkgever TROS genoeg om per direct de samenwerking stop te zetten. We zijn bijna een jaar verder en Nederland muziekland concentreert zich inmiddels volledig op Volendam. De eer en glorie is in handen van 3JS, die in de slipstream van Jan Smit, Nick en Simon zo snel mogelijk munt willen slaan uit hun huidige succes. Als een van de 43 nummers is de bijna onmogelijke missie duidelijk: zal hun lied Never Alone, alsof het de Top 40 (nog zo'n fijn staaltje Hollandse muziektelevisie) betreft, een Europese hit worden?

Eurovisie: de blik op Europa
Dat dit sinds 1975 niet meer gelukt is, en dat sinds het millenium zelfs een top 10-notering uitblijft, is treurig voor een muzikaal zo vooruitstrevend land als Nederland. Dat de pijn hiervan al lang niet meer gevoeld wordt is evident. Hoe ludiek en ambitieus is het dan als er midden in deze crisis een club fanatieke particulieren opstaat en als voorspel op het festival in Düsseldorf een groot concert organiseert met een line up van 21 deelnemende landen.

Maas neemt evenals vorig jaar de presentatie hiervan voor rekening maar heeft door zijn werk bij tv- en radioprogramma Opium verder niet de behoefte en energie om de Eurovisiekar nog langer te trekken. "Omdat de juiste aandacht voor het festival zo is verstomd vind ik het na zeventien actieve jaren wel even genoeg. Nieuwkomer(s), laat dat nieuwe geluid maar horen". Ook al zit Maas erg op zijn plek bij Opium, de verwondering om een in zich zelf gekeerd Nederland is groot.

Hoe een zichzelf respecterende natie zich zo makkelijk verliest in de tendens van het Eurovisie Songfestival. Hoe een land te klein is als we bijna een WK winnen, maar nationalisme in de muziek mijlenver lijkt. Waarom volkszangers het hardst schreeuwen om mee te doen en folkzangers altijd de smaakvolle underdog blijven. Dit soort vragen maakt het onbegrijpelijk dat het geweten van de Nederlandse muziekwereld -kenners en bobo's- niet wat fanatieker uit de grote kweekvijver vist maar juist onbeholpen met het aanbod omgaat.

Exportproduct
Kun je het Eurovisie Songfestival, een evenement van zulke culturele waarde, zien als een graadmeter voor internationale muziek zoals dat ook geldt bij het jaarlijkse festival Eurosonic/Noorderslag? "Het is nou niet echt dé showcase voor Europese vernieuwende muziek maar het is toch gek dat we de uitdaging om ons te presenteren op het grootste muziekevenement van het jaar niet meer als publieke taak zien. Wel dagelijks voetbal, maar één keer per jaar het songfestival lijkt nog te veel".

Veel landen in Europa zien het festival als prestige en investeren in de beste artistieke keuze. Het ontbreekt Nederland echter aan een duidelijke muzikale cultuur. "Aangezien we ons totaal geen rekenschap meer geven van wat er 2 km buiten de landsgrens gebeurt zie ik het plan van aanpak ook niet zo snel veranderen. Nederland is op dit moment tot op zekere hoogte een heel vervelend in zichzelf gekeerd land. Als ik voor mezelf spreek: dit land is zo klein en zo in hokjes opgedeeld, dat je eenvoudigweg niet met intellectuele dingen en het songfestival tegelijk bezig mag zijn. Ook dit ligt in andere landen veel ruimdenkender".

Liefhebber
Over zijn eigen muzieksmaak twist Maas eigenlijk nooit en is erg overtuigd van het talent dat in Nederland rondloopt. Hij ziet wel perspectief in een verstild liedje van Stevie Ann, een klassieke band als Moke of een orchestraal nummer van Kyteman. Alles kan in feite, zolang het maar eigenzinnig en concessieloos is. Een mooi voorbeeld is Frankrijk, dat altijd gewaagde nummers stuurt en in 2008 pronkte met een smaakvolle gimmick van Sebastien Tellier. "Ik heb toen nog het hele album van Tellier gesleten aan Sander Lantinga, iemand die zijn ogen als fan van het songfestival goed open houdt voor dit soort exotische pareltjes".

Het probleem wat betreft Maas is dat Nederland geleefd wordt door een succescultuur waarbij het minuutje muziek bij De Wereld Draait Door momenteel heilig is voor kwaliteit. "Alle media zitten er met een vergrootglas op en laten vervolgens het zelfde geluid horen. Mocht 3JS ook maar een bescheiden succes boeken dan barst de hysterie los en dan ligt het allemaal ineens een stuk anders".

Intussen trekt de organisatie van het Eurovisieconcert zich al dit sentiment niet zo aan. Maas is te spreken over de aanpak dit jaar: "Na een uitstapje naar het Zaanse Lexion krijgt het evenement dit jaar met het jonge Club Air de allure die het verdient. Toch leuk om hier van dichtbij een rol in te vervullen". Hij heeft zijn favorieten, waarvan er ook een paar in Amsterdam aantreden, al op een rijtje. Zo heeft Engeland de strakke boyband Blue gestrikt en zet Bosnië in op de charmes van Dino Merlin, die de balkansound in een sympathiek popliedje heeft gegoten. Met stip op één staat de rockband van Turkije -Yüksek Sadakat- die eerder al was te zien in Paradiso. Deze en nog 20 andere ambassadeurs uit Europa zijn dus op 9 april allemaal op één avond te bewonderen.

Eurovision In Concert, zaterdag 9 april 2011, Club Air