2010 is een bewogen jaar voor de muziekindustrie. Tot op het hoogste niveau in Brussel wordt gepraat over de toekomst van het auteursrecht, de live-sector is volop in beweging, file sharing platforms moeten zich verantwoorden voor de rechter en streaming dienst Spotify lanceerde in Nederland. 3VOOR12 maakt een ronde langs verschillende kopstukken in de muziekwereld. Vandaag een gesprek met Anton Speijers van muziekspeciaalzaak Concerto in Amsterdam.

Hoe is het bij Concerto op dit moment?
"Ik ben niet pessimistisch en zie volop kansen, maar het is een spannende, moeilijke tijd. We hebben te maken met de crisis en met een veranderende markt, maar ook met een Utrechtsestraat in verbouwing. De gemeente krijgt dat maar niet onder controle. Belangrijkste gevolg daarvan is dat de tram al sinds juli vorig jaar niet meer door de straat rijdt, wat het vooral lastig maakt voor mensen die van buiten Amsterdam komen."

Alles bij elkaar merk je van zoiets lulligs als een tramversperring toch het meest?
"Jazeker. Alle winkels in de straat hebben daar last van. In de Utrechtsestraat zitten nauwelijks ketens, enkel individuele modewinkels, sigarenzaken, etcetera. Recent is er wel een Sissy Boy en een American Apparel bij gekomen, maar we hopen dat het daar bij blijft."

Wat is de hit van het jaar bij Concerto?
"Mumford & Sons heeft erg goed verkocht, The National, The XX nog altijd. Maar de best verkochte cd van het jaar is met voorsprong Caro Emerald, drie keer zoveel als de rest. Gonjasufi en The Tallest Man On Earth doen het ook goed. De grote verrassingen vind ik Caribou en Four Tet. Van het vorige album van Caribou verkochten we misschien tien cd's en een LP, deze loopt veel beter. Het nieuwe Four Tet album verkopen we meer dan al zijn vorige bij elkaar. Maar heruitgaven zijn ook nog altijd cruciaal. Vorig jaar december hebben we een goede maand gedraaid door de remasters van The Beatles."

Recent is keten Music Store omgevallen, ook gigant Free Record Shop heeft het niet gemakkelijk. Wat betekent dat voor jullie?
"Een sterke Free Record Shop is voor ons en voor de hele industrie van levensbelang. Om een voorbeeld te geven: het tweede album van Amy Winehouse kwam destijds net voor de kerst uit, maar Universal wilde in Nederland wachten. Wij hebben hard gezeurd om die plaat en er uiteindelijk in december 400 van verkocht, in een winkel. Op dat moment ziet Universal dat het loont om er mee aan het werk te gaan. Dan trekken ze het door richting Bol.com en Free Record Shop, komt het bij 3VOOR12 op de site te staan en in de kranten. Het wegvallen van Free Record Shop zou rampzalig zijn. Ik vermoed dat het dan voor grote platenmaatschappijen geen zin meer heeft om een kantoor in Nederland te hebben, omdat er te weinig fysiek verkocht wordt. Je kunt cd's altijd ergens anders vandaan halen, maar met Universal Nederland hebben we goede afspraken over kortingen en het percentage cd's dat we terug kunnen sturen als je het niet verkoopt."

Is Music Store minder belangrijk?
"Music Store behaalt ongeveer tien procent van de omzet van Free Record Shop. Een stuk minder dus, maar nog altijd behoorlijk veel. Maar Avalon, het moederbedrijf van Music Store, leverde voornamelijkaan wat wij omschrijven als 'papa-en-mama-winkels'. Hun winkels zijn belangrijk voor het volkse repertoire. Wil je een nieuwe Hazes-achtige artiest breken, dan kun je een tourtje langs Music Stores organiseren."

De afgelopen jaren zijn al veel winkels verdwenen, vooral onafhankelijke popspeciaalzaken. Wat merk je daar van?
"Je ziet vooral de breedte verdwijnen bij platenmaatschappijen. Ik stond vandaag bijvoorbeeld op de tweedehandsafdeling en kwam daar drie Herbie Hancock cd's tegen die niet meer te krijgen zijn. Wij zijn waarschijnlijk een van de weinig winkels die dat nog wil bestellen. Sommige catalogi zijn door labels volkomen uitgemolken. Vijf cd's van de Doobie Brothers in een doosje voor twintig euro. Wij zijn vermoedelijk een van de weinige winkels die ook zonder zo'n actie nog elke twee weken een cd van de Doobie Brothers verkopen."

Cd's worden sowieso steeds goedkoper en steeds sneller midprice. Is dat geen gevaar? Denken mensen niet: 'ik wacht wel even drie maanden, dan kost hij nog maar de helft?'
"Soms denken wij: 'waar slaat dit op?' Een cd van Four Tet bijvoorbeeld verkopen wij nog altijd tien keer per week voor vijftien euro, en dan brengen ze hem al terug naar tien euro. Een paar jaar geleden verkocht je een album de eerste maanden voor vijftien euro, daarna een paar maanden voor twintig. Dat hoef je nu niet meer te proberen."

Meer dan Free Record Shop is op dit moment Bol.com toch leidend?
"Klopt, Bol.com probeert op het moment de markt te domineren met een prijs van 12,99 per cd, waar platenmaatschappijen ook moeite mee hebben. Ook voor hen ligt de grootste concurrentie in het buitenland. Amazon levert sinds kort gratis als je meer dan 25 pond bij hen bestelt. Dat zal ook Bol.com merken. Wij kunnen op het gebied van marketing nooit opboksen tegen een Bol.com. Aan de andere kant is onze webwinkel qua breedte beter dan Bol.com. Wij pakken cd's hier uit de winkel die bij Bol.com al snel een week op zich laten wachten. We hebben klanten die bij ons vrijwel dagelijks nieuwe bestellingen plaatsen, en eens in de twee weken in de winkel de hele stapel ophalen. En van die breedte moeten we het vooral hebben. Onze handel is steeds meer niche geworden. Onze klanten zijn over het algemeen zeer goed geïnformeerd. Ze lezen blogs, ze lezen Pitchfork en luisteren naar de 3VOOR12 Luisterpaal."

Wat dat betreft moet het op het moment leuker dan ooit zijn om in een platenzaak te werken?
"Dat is ook zo. We zijn de hele dag met onze hobby bezig. Eigenlijk zijn we net profvoetballers, maar dan slecht betaald."

Werk je nu met minder mensen dan vijf jaar geleden?
"Ja, ongeveer 25 procent. Dat zit hem vooral in het feit dat we tegenwoordig cd's vol in de winkel leggen, voorzien van een veiligheidsstrip. Vroeger haalden we elk schijfje uit zijn doosje. Het verlies aan diefstal weegt gelukkig niet op tegen het aantal schijfjes dat vroeger kwijt raakte, mede doordat we tegenwoordig goed kunnen beveiligen. We maken gebruik van beveiligingsstrips en camera's. Gedwongen ontslagen zijn gelukkig niet nodig geweest, wel zie je dat bepaalde genres niet meer verkopen. Hiphop loopt niet meer, modern Afrikaans is minder geworden, latin verkocht vroeger veel. Onze latinspecialist vond het op een gegeven moment niet leuk meer, die miste zijn aanspraak."

Is de muziekindustrie langzaam aan het sterven?
"Hij is in elk geval heel erg aan het inkrimpen. Zelfs de motor van de industrie - de live-sector - heeft het moeilijk. Als de interesse naar concertkaartjes afneemt, is de interesse in muziek aan het afnemen."

Maar dankzij The Pirate Bay en YouTube wordt toch ironisch genoeg meer muziek geconsumeerd dan ooit?
"Dat is zo, maar de vraag is hoe diep dat gaat. De nieuwe generatie weet al nauwelijks meer dat mensen vroeger rustig een uur rondhingen in een platenzaak. Ze hebben er de tijd niet meer voor. Ze moeten hun social media bijhouden, pingen met hun telefoon. Ga maar na: iedereen heeft 200 vrienden op Facebook. Tien daarvan posten de hele dag clipjes. Maar wie gaat dat allemaal bekijken?"

Is Spotify de grootste bedreiging van alles? De ultieme muziekbibliotheek die elke collectie overbodig maakt?
"Nee, ik denk dat Spotify eerder luisteraars wegtrekt bij de radio, zeker bij dagradio. Ik zie Spotify eerder als een kans. Op dit moment ben ik mijn accountgegevens even kwijt, maar ik wil Spotify onder meer gebruiken om mensen via playlisten kennis te laten maken met nieuwe muziek. Een op de tien gebruikers zal nog steeds een nieuwe ontdekking op cd of vinyl willen aanschaffen."

Besta je over vijf jaar nog?
"Ja."

Als enige?
"Er zijn op dit moment zo'n 35 muziekspeciaalzaken in Nederland, ik vermoed dat het er over vijf jaar nog twintig zijn. Dat is de bodem."