Het was de bedoeling van Solex om twee maanden door Nederland te varen. Ondertussen wilde ze aan boord opnames maken voor de cd Solex Ahoy. Solex, a.k.a. Liesbeth Esselink, wilde het geluid van het Nederland vastleggen dat je niet hoort op de radio. Een cd met klanken die worden weggevaagd uit de soundtrack van alledag naarmate de wereld gejaagder wordt.

Het project dreigde alleen vrijwel aan het begin van de reis al slagzij te maken. De Nenuphar, de boot waarop de opnames gemaakt werden, is niet zeewaardig. Het is een veredelde caravan om mee op plassen en rivieren te dobberen. Toen de boot aan het begin van de reis het IJsselmeer overstak richting Friesland bleek een zeewaardiger schip nodig. ‘Het was best wel eng. Je weet pas hoeveel zo’n boot kan hebben als het te laat is. Toen ik op de middelbare school zat, had ik een gymlerares die juffrouw Storm heette. Op een keer kwam de klassenleraar binnen. Hij zei dat er iets heel ergs was gebeurd. Juffrouw Storm was gaan zeilen en was door slecht weer verrast. Haar verloofde was overleden toen ze schipbreuk hadden geleden. Ik heb die vrouw in een maand tijd grijs zien worden.’ Dat die anekdote tijdens de slechte overtocht van het IJsselmeer door haar hoofd spookte, betekent niet dat er een liedje over juffrouw Storm  voor Solex Ahoy in Solex opkwam. ‘Een liedje zou bijna lijkenpikkerij zijn, de hele school leefde toen echt mee.’

 

De Nenuphar heeft niet altijd zo geheten. Zoiets knaagt aan het geweten van iedereen die vaart. ‘Je mag een boot eigenlijk niet van naam veranderen,’ vertelt Solex. Daar komt nattigheid van, zo wil een oude zeewijsheid. De Nenuphar heette eerst de Wetterwille. Dat is Fries voor klotsend water dat tegen de boeg spat, ongeveer. ‘Zelden zo’n lelijke naam gehoord,’ zegt Solex. Toen dook in de boot een oude reddingsboei met de naam Nenuphar op, wat ‘waterlelie’ betekent in meerdere talen. De reddingsboei had een veel ouder lettertype en toen bleek dat het schip al herdoopt moest zijn. Het kwaad was al geschied en toeval of niet, er bleek toch nog zwaar weer op komst.

 

Het kwam goed, eenmaal veilig in de haven in Friesland werd de nodige drank achterovergeslagen om de schrik te boven te komen. Het idee voor Solex Ahoy was ontstaan in de drukte van Amsterdam. Na de eerste opnames in Noord-Holland viel de Friese rust op. Solex heeft de afgelopen jaren toerend veel wereldsteden gezien. Steden waartussen ondanks de afstand de verschillen vervagen. ‘De wereld is groter geworden. Vroeger was België al echt buitenland, tegenwoordig kijken we veel verder. Dan zie je dat steden steeds meer op elkaar gaan lijken. Je ziet overal dezelfde passages, dezelfde gevels. Kleine ondernemers redden het niet meer. Dat vind ik jammer.’

 

Het is niet zo dat Solex een pamflet tegen de globalisering wil maken, alsof die omkeerbaar is. Wel probeert ze met oog voor detail aandacht te vestigen op geluiden die al te makkelijk worden weggepoetst uit het alledaagse. Eigenlijk zoals haar muziek altijd al de noise uitspeelde en wist te vervreemden. ‘Het eerste idee was om een kleinschalige cd gericht op Nederland te maken. Een cd met zo’n veertig muzikanten die het leuk zouden vinden om samen te werken in een gelegenheidsproject.’ ‘Het is leuk om te vertellen dat je neefje nog heeft meegespeeld op een cd met bijvoorbeeld Henny Vrienten en Daniel Lohues. Die sfeer krijg je als er zoveel mensen meedoen.’

 

‘Maar ook Amerikanen weten best veel over Nederland. Ze weten toch veel over de politieke dingen.’ Esselink doelt op de New Yorkers en collegetypes waar ze als muzikant mee in aanraking kwam. Ook voor die groep zou de cd curieus kunnen zijn. Het stereotype beeld van de Amerikaan als bron van vervlakkende globalisering klopt daar niet voor. Ze schreef een Engelstalige weblog op myspace en ‘daar kwamen ook redelijk wat Amerikaanse reacties op binnen. Met name de foto van Henk Landkoorn kreeg veel reactie.’ Landkoorn was vroeger visboer en wilde alleen accordeon spelen als hij in vol ornaat mocht komen opdraven: op klompen en in boerenkiel.  Met het verzet tegen globaliseringtendensen komt tegelijk een wereldwijde interesse voor lokale invloeden op. Solex Ahoy laat een Nederland zien dat exotisch is als bar land.

 

Het vinden van muzikanten als Landkoorn was niet altijd even makkelijk. Hoe vind je een staalkaart van muzikanten verdeeld over de provincies als de meeste naar de stad trekken, in het kielzog van de massa? ‘Met wat googelen vond ik niet zomaar muzikanten voor alle provincies. Het was echt doorzoeken. Flevoland was de moeilijkste provincie om mensen voor te vinden. Misschien heeft het iets te maken met de volksaard. Maar aan de andere kant zijn bijvoorbeeld Friezen helemaal niet stug, dat beeld klopt niet. Tegelijk verbaasde het me hoe mooi het in Flevoland ook is. Het is geen oud land, het is vlak land, maar ik heb er prachtige natuur gezien.’

 

Zo moeizaam als sommige muzikanten gevonden werden, zo vlot verliepen de opnames tijdens de tocht. Ondanks de ongebruikelijke opnamestudio bleek iedereen flexibel en enthousiast. ‘Het was improviseren om opnames te maken op een boot. Je hebt genoeg aan een laptop met Protools, het kastje dat daarbij hoort en twee microfoons. De muzikanten zaten buiten, soms met de tent dicht geritst. De omgevingsgeluiden die dat oplevert hebben ook hun charme, de geluiden zijn leuk.  Het is pas een probleem als je gaat plakken en knippen met akoestische laagjes en de ruis die dan mee komt. Dan wordt het te veel.’

 

Solex gaat met het ruwe opnamemateriaal voor elke provincie een apart nummer maken. Een nummer dat de naam krijgt van die provincie: ‘Elke provincie kreeg een eigen loop. De muzikanten kregen de loop op hun koptelefoon en moesten improviseren. Ze hoorden alleen nog niet wat de andere muzikanten uit hun provincie hadden gedaan. Ook voor hun wordt het een grote verrassing hoe ik de nummers ga maken. Ik kan tijdens het editten beslissen om de loop wel of niet te behouden naast de improvisaties.’

 

Na twee maanden varen en opnames maken is Solex voldaan, maar blij om terug te zijn. ‘Het was een te gekke trip, maar ik ben ook blij om weer vaste wal onder m’n voeten te hebben. Ik ben eindeloze wandelingen door de stad gewend, het bruisende van de stad. Je wordt gek als je vast zit op zo’n klein oppervlak. Je kunt niet van die boot af. Dat is emotioneel best zwaar. Het was avontuurlijk om met zoveel nieuwe mensen te werken, maar het is heerlijk om weer terug te zijn.’