De Amsterdamse componist Stephen Emmer verzamelde jarenlang spoken word opnamen en begon een paar jaar geleden zelf te experimenteren met wat nummers. Op een website vond hij een paar mooie spoken word opnamen, waar hij zelf muziek onder zette. Een paar demo's zette hij op zijn MySpace pagina. Na een tijdje kreeg hij een mailtje van Mike Garson, sessiepianist bij onder andere David Bowie en Nine Inch Nails. Garson zag potentie in Emmer's demo's en bood aan een pianopartij voor een van zijn nummers in te spelen.
Zo gezegd, zo gedaan. Garson speelde zijn partij in in zijn studio in Los Angeles en mailde het vervolgens terug naar Emmer. Garson wist ook nog wel een goede producer voor Emmer's project: Tony Visconti, producer van onder andere Heroes, Scary Monsters en Low van David Bowie en platen van grote artiesten als Morrissey, Iggy Pop en The Manic Street Preachers. Visconti was razend enthousiast over de nummers. Hij nodigde Emmer gelijk uit om naar zijn studio te komen in New York en bood aan tegen kostprijs aan het project, dat inmiddels van Emmer de naam Recitement had gekregen, mee te werken. Emmer is nog steeds onder de indruk van het sneeuwbaleffect van zijn demo's op MySpace: "Iedereen die het hoorde raakte zo enthousiast dat ze er gelijk andere mensen bij betrokken en dat bood mij haast oneindige mogelijkheden om mijn project zo mooi mogelijk te maken. Ik had in mijn wildste dromen nooit gedacht dat ik dit hobbyproject naast Visconti af zou zitten mixen om er een volwaardige cd van te maken."
De teksten op Recitement komen van klinkende namen als Yoko Ono, Charles Baudelaire en Samuel Beckett. Het verkrijgen van de rechten voor gebruik van de teksten was een hele klus, maar dankzij wat slimme name dropping mocht Emmer veel van de teksten waar hij zijn zinnen op had gezet gebruiken. Van Yoko Ono vond Emmer een originele opname waarop zij een eigen tekst voordroeg. Hij componeerde er wat muziek bij en stuurde een kopie naar Ono's platenmaatschappij. Daar waren ze zo onder de indruk dat ze het nummer aan Yoko zelf lieten horen, die vervolgens persoonlijk per email aan Emmer liet weten akkoord te gaan met het gebruik van haar sample. Emmer: "Jammer genoeg bleek later dat de originele opname technisch niet bruikbaar was op de eindmix van het album, dus hebben we Kazu Makino van Blonde Redhead het opnieuw in laten spreken."
Toch lukt het Emmer niet om de rechten van al het materiaal dat hij wil gebruiken te verkrijgen. Als hij eenmaal met Visconti bezig is met het mixen van de nummers, krijgt hij te horen dat hij de vocalen die hij in de track Passengers heeft gesampled, toch niet mag gebruiken. Emmer: "Ik had twee dagen om een nieuwe vocalist te vinden." Emmer vraagt Visconti de tekst in te spreken, maar die bedankt vriendelijk. 'Maar ik mail wel even een vriend van me', belooft hij Emmer. Nog geen vijf minuten later komt er een mailtje binnen op Visconti's laptop: 'Sure. I don't mind doing little arty European projects. Lou'.
Een dag later staat Lou Reed in de studio om de vocalen voor Passengers op te nemen. Reed wil slechts onder één voorwaarde meewerken: hij wil de gouden microfoon die Bowie gewoonlijk zelf gebruikt om zijn platen mee in te zingen gebruiken. Visconti vindt dit geen probleem en haalt speciaal voor Reed Bowie's microfoon uit de kast.
Emmer beschrijft het werken met Reed als een surrealistische ervaring. "Het is zo vreemd als je opeens naast zo'n legende in de studio zit. Hij wordt vaak afgeschilderd als lastige man, maar ik vond hem juist heel lief en introvert. Heel eerlijk en helemaal niet fake." Het werken in Visconti's studio was op zichzelf al een hele belevenis, zo vertelt Emmer. "In de studio naast ons stond een klein zwartharig vrouwtje wat beats op te nemen. Dat was dus Björk. En toen ik tussen het mixen door even een bakje koffie ging halen stond ik ineens naast Philip Glass bij de koffieautomaat."
In het dagelijks leven is Emmer audio designer. Elke zeven minuten kun je op televisie een muziekstuk van zijn hand voorbij horen komen. Hij componeerde onder andere de leaders voor RTL Nieuws, het NOS Journaal, en RTL Boulevard. Hij begon aan Recitement omdat hij eens iets anders wilde dan 'commerciële marketing-doordachte muziek'. "In mijn werk draait het natuurlijk allemaal om commercie. Iedere compositie die ik maak moet zoveel mogelijk mensen aanspreken en worden talloze marketing-trucjes op los gelaten. Daar heb ik als muzikant minder binding mee dan met iets dat recht uit mijn hart komt. Recitement is mijn artistiek uitstapje."
De titel van de cd is geen bestaand woord. Recitement is een door Emmer bedachte samentrekking van de Engelse woorden recitation, voordracht , en excitement, opwinding. Volgens Emmer staat het woord voor "de opwinding van het voordragen van een tekst. Sommige spoken word albums worden om van te huilen zo droog voorgedragen, die kunnen wel wat opwindender." Emmer zegt een haat-liefde verhouding met het genre spoken word te hebben. "Er zijn prachtige stukken gemaakt, maar aan de andere kant zit er ook veel monotone rotzooi tussen. Emotieloos geneuzel. Met Recitement wil ik vooral laten horen dat het ook anders kan en het stoffige imago van spoken word doorbreken."
Tekst: Ester Meerman
Via MySpace naar samenwerken met Lou Reed
Amsterdams hobbyproject wordt volwaardige spoken word cd
Stephen Emmer belandde via MySpace van zijn zolderkamer in Amsterdam in de opnamestudio van Bowie-producer Tony Visconti in New York. Zijn nieuwe spoken word cd, Recitement, met bijdragen van Lou Reed, Yoko Ono en Sylvia Kristel staat deze week in de luisterpaal.