Plaatjes draaien met Fay Lovsky

"Ik heb nooit iets te zoeken gehad in de wereld van de popmuziek"

Stephan van Peursem, ,

Van 5 t/m 10 april organiseert het Filmmuseum op diverse locaties in Amsterdam de Filmuseum Biennale met als ondertitel Muziek voor het Oog. Diverse muzikanten en componisten voorzien binnen dit kaderstille films van een soundtrack; onder meer Henny Vrienten, DJ Aardvarck en Spinvis. 3voor12 Amsterdam sprak met Fay Lovsky, die de
film Le mystere de la Tour Eiffel van een moderne soundscape en muziek heeft voorzien.

"Ik heb nooit iets te zoeken gehad in de wereld van de popmuziek"

Bij binnenkomst in het appartement van Fay Lovsky voor onze afspraak doet niets ons vermoeden dat het hier om een tot studio omgebouwd huis gaat. Pas als we de trap oplopen komen we in een ruimte waar allerhande instrumenten en een computer staan opgesteld. Fay heeft hier de laatst maanden erg veel tijd doorgebracht om de Franse film Le mystere de la Tour Eiffel, een van de minder bekende films van de Franse regisseur Julien Duvivier van geluid te voorzien. Eerst laat ze ons in deze werkruimte beelden zien van de film en geeft ons voorbeelden van wat ze met de scene's heeft gedaan. Omdat de film uit 1927 is, moest er toch ook echt wat geschiedenis werk gedaan worden om geluiden te vinden die ook echt zouden kunnen, zoals bijvoorbeeld het geluid van auto's uit die tijd: " In 1927 was de loodbenzine net in gebruik genomen. Hierdoor knalden de auto's veel minder dan voorheen. Ik ben dus echt op zoek gegaan naar een auto uit die tijd met een authentiek geluid. Uiteindelijk heb ik een heel fijn geluidsfragment van een Citroën-busje gevonden. Dit geluid heb ik de hele film voor allerlei auto's gebruikt." Enthousiast vertelt Fay over het werkproces: " Veel geluiden ben ik zelf gaan opnemen. Niet altijd met succes: bijvoorbeeld toen ik het geluid van mensen op de trappen op de Eiffeltoren wilde opnemen. Er waren nieuwe trappen gezet, waardoor het niet meer het goede, ijzeren geluid was dat ik nodig had. Daarnaast waren er erg veel omgevingsgeluiden, waardoor het sowieso moeilijk was geweest de geluiden goed vast te leggen." Andere keren had ze meer geluk, zoals de keer dat ze in Parijs in een café zonder muziek het geluiden van pratende Franse mensen aan het opnemen was: " Voor het café zaten twee arme mannen die aan het praten waren over dure etenswaren. Op een gegeven moment hadden ze het over verschillende champagne merken. Dit fragment paste heel goed in de cancan scene die in de film voorkomt." Nadat Fay ons op vele leuke facetten van de film heeft gewezen, zoals bijvoorbeeld de gelijkenis van de hoofdpersoon met de Jansen figuur in de Kuifje strips, treinen die de tunnel anders ingaan dan ze er uitkomen en prachtige scenes met laagvliegende vliegtuigen gaan we over naar de luistertest. Cornelius - Star fruits surf rider " Die akkoorden klinken een beetje als de Beach Boys. Die sample heb ik ook. Is dit Cornelius? Er komen eigenlijk erg veel leuke dingen uit Japan. Toen ik een aantal jaren wel eens plaatjes mocht draaien op de radio liet ik ook vaak dingen als de Pizzicatto Five horen. Ik kreeg dan vaak achteraf de vraag of ik nooit meer van dat soort muziek wilde draaien. Er zou niets gebeuren in die muziek. Eigenlijk gebeurt er heel erg veel in deze muziek.Wat ik leuk vind aan bijvoordeeld ook Cornelius is dat ze citeren uit allerlei ander soorten muziek. Cornelius citeert trouwens ook zich zelf, vind ik een goede eigenschap." Matmos - Liposuction and so on " Wat een fijne geluidjes. Ik hou heel erg van dit soort rare samples. Ik weet alleen niet wat het is. Het doet me een beetje aan de kitchen symphony van Henry Dike denken." Als haar wordt verteld dat het Matmos is, met een nummer waarin geluiden van plastische chirurgie (liposuctie) worden verwerkt verschijnt er een brede glimlach. We vragen haar hoe zij zelf aan haar geluidsfragmenten komt. " Je kunt natuurlijk van alles op het internet vinden, Ik heb wat geluidsfragmenten van Henny Vrienten gekregen. Veel fragmenten neem ik ook zelf op. Tijdens mijn wintersportvakantie had ik bijvoorbeeld mijn minidisc recorder meegenomen en de microfoontjes daarvan onder mijn muts geplakt. Hiermee nam ik dan allerlei geluiden op. Bijvoorbeeld in dit fragment (laat ons een fragment zien waar je een man in een leren stoel op wielen door een gang rijdt) heb ik mijn snowboardgeluid opgenomen. Je voelt door de wind en het gekraak van de sneeuw het gevoel van snelheid. Het klinkt heel logisch in deze scene, terwijl het eigenlijk een heel ander geluid is. Ik ben ook erg gespitst op allerlei geluiden als ik op straat loop, en neem dan ook vaak dingen op. Toen ik bijvoorbeeld bij de Cinerama kwam had de trap die we op moesten precies het geluid waarna ik eigenlijk in Parijs bij de Eiffeltoren naar op zoek was geweest. Dat ga ik nog wel proberen op te nemen, je weet nooit wanneer ik weer eens een soundtrack moet maken bij een film met de Eiffeltoren. Vijftien jaar gelden had ik een walkman waarmee ik ook kon opnemen. Ik liep over straat en merkte dat ik eigenlijk helemaal geen geld op zak had. Je kon toen nog niet overal pinnen zoals nu. Ging toen naar een bank bij het Rokin. Daar werd toen nog echt een document voor je getypt dat je driehonderd gulden had opgenomen. Er werd door de dame achter de balie naar jouw bank gebeld om een fiat te vragen voor dat bedrag. Na bevestiging kreeg je dan je driehonderd gulden en het document mee. Ik heb dit hele bezoek toen opgenomen. Ondanks dat de opnames niet van superkwaliteit zijn, is het wel een erg mooi tijdsdocument. Nu neem ik alles op met een minidisc en twee hele kleine microfoontjes. Goede microfoontjes zijn erg belangrijk. Als je goede microfoontjes hebt is dat al het halve werk. Binnenkort wil ik samen met een German Popov naar Kazachstan om daar het zingende zand op te nemen. Het klinkt een beetje als een Suske en Wiske-titel, maar er is daar een verschijnsel dat bij bepaalde weertypen de zandlagen over elkaar gaan bewegen, waardoor een geluid ontstaat wat veel weg heeft van het geluid van een Dakota vliegtuig. Het is al gebeurd dat er verdwaalde mensen met "hun hemdje gingen zwaaien" omdat ze dachten dat er een vliegtuig langs kwam." Scram C. Baby - Under the stars " Dit klinkt een beetje als Daryll-Ann" Als we haar vertellen dat het de kerstsingle van de amsterdamse band Scram C. Baby, vragen we haar natuurlijk ook gelijk naar het verhaal achter haar kersthit Christmas Was a Friend of Mine: " Het nummer is eigenlijk toevallig als single uitgebracht. Het nummer was in eerste instantie bedoeld voor een project rond kerstliedjes wat Bram van Splunteren destijds deed. Ik had het nummer in de herfst opgenomen met Johan Visser. Hij vond het nummer heel erg goed en vond dat ik het eigenlijk niet voor het project moest gebruiken maar gewoon op mijn plaat moets zetten. Ik was het daar eigenlijk wel mee eens. Destijds zat ik net onder contract bij Warner. Zij wilden heel erg graag een hitsingle. Toen ik hun vertelde dat ik graag Christmas Was a Friend of Mine stonden ze daar in eerste instantie afwijzend tegenover. Ze vonden kerstingles niks, dat was meer iets voor mensen als André Hazes en de Zangeres zonder naam. Gelukkig wist ik ze toch over te halen om het nummer op single uit te brengen. Ik vind het achteraf vooral mooi om te zien dat als je zelf initiatief neemt voor iets waar je echt achter staat, het publiek het vaak wel met je eens is." Arling & Cameron - Sunday " Dat kan ie wel onze Gerry (Arling), mooie akkoordenschema's bedenken. Natuurlijk ken ik dit goed (Fay heeft zelf dit nummer ingezongen). Gerry is trouwens ook een geweldige bassist. Hij speelt ook bij Corry en de Grote Brokken." Als we haar voorleggen dat er met Solex, Spinvis, Bauer, Arling & Cameron en zijzelf een soort Hollandse School te lijkt te zijn van eigenzinnige artiesten die thuis hun eclectische, beeldende, muziek in elkaar knutselen heeft ze daar een logische verklaring voor: " Volgens mij is dat zo omdat er in Nederland ook zo weinig optreedplekken zijn. In Amerika ga je gewoon met je bandje eindeloos op tournee en schrijf je de nummers met z'n allen op hotelkamers en dergelijke. Nederland is daar gewoon te klein voor. Je zou trouwens ook German Popov binnen deze context moeten noemen. Hij brengt onder andere als OMFO (our men from oddessa) platen uit (Hij speelde daarvoor in Sputnik-EV) Hij heeft ook een erg mooi project met allerlei Russiche tango's uit de jaren '50. Solex - Solex in a Slipshod style " Wat klinkt dit fijn he. Lijkt mij Solex. Triest dat John Peel er niet meer is. Hij was ook fan van haar. Terecht. Ik vind het erg leuk wat ze doet. Goede naam ook, Solex, zo'n leuk pruttelend brommertje. Ik vind het ook erg leuk hoe ze haar muziek maakt. Lekker knippen en plakken met allerlei samples. Als bevriende muzikanten die ook zo te werk gaan mij zien met alle instrumenten verklaren ze me soms voor gek. Ik vind het ook gewoon leuk om zelf een stukje op de banjo te spelen. En zo'n vibrafoon. Je kunt er echt van alles mee, verschillende stokken, erlangs strijken. Ik moet zelf ook nog beter leren knippen en plakken. Ik zie het vaak wel voor me, maar het lukt me nog niet altijd om het helemaal te krijgen zoals ik het in mijn hoofd heb." Omdat Fay de kunstacademie heeft gedaan, vragen we haar of dat er niet voor heeft gezorgd dat ze visueel denkt. " Dat zou best kunnen, ik ben er zelf nog niet uit of ik nu meer visueel of auditief ben ingesteld. Ik ben opgeleid om animatiefilms te mken. Daar ben ik ook erg vanuit beelden gaan denken, maar ook zeker met in mijn achterhoofd de kracht van geluid daarbij. Geluid is essentieel bij animatiefilms. Het kan wat je ziet zoveel sterker maken.Ik zag daarom ook een beetje op tegen dit project voor het filmmuseum. Er is zoveel waaraan ik moet denken: verhouding achtergrond geluid en muziek, spanningsbogen etc. Zo'n lange film is iets heel anders dan een animatiefilm. Toen ik in de Cinerama mijn soundtrack ook echt in de zaal bij de film terughoorde zat ik ook vaak met het gevoel dat sommige geluiden wat meer naar de voorgrond moesten, sommige dingen dan weer langer zouden moeten en nog meer van die dingen. Ik hoop dat het donderdag in de Cinerama een beetje overkomt als ik daar dan samen met de ander muzikanten sta. (De band zal bestaan uit Joost Belinfante: accordeon, trombone, viool, percussie, Gert-Jan Blom: bas, zingende zaag, omnichord, percussie, Cok van Vuuren: gitaar, banjo, tiple, delays en Fay Lovsky op vibrafoon, xylofoon, gitaar, accordeon, zingende zaag en theremin -EV) Spinvis - de nagemaakte gek " Dit is Spinvis. Grappig, zo'n zeskwartsmaat. Het intrigeert me. Ik probeer te bedenken hoe hij het gemaakt heeft. Hij is waarschijnlijk begonnen met een loop en heeft daarover gitaar gespeeld" Als we haar vragen of ze niet blij is dat iemand als Spinvis het toch voor elkaar krijgt om door te breken naar een groter publiek, zodat platenmaatschappijen misschien eerder risico durven te nemen met wat in eerste instantie wat moeilijker te verkopen artiesten lijken reageert ze als volgt: " Ik denk niet dat er echt iets verandert. Er zullen altijd mensen zijn die kunnen onderscheiden wat plastic is en wat echt. Mensen die open staan voor nieuwe dingen. Het is goed dat deze groep nu met Spinvis bediend wordt. Deze mensen blijven er gelukkig altijd." Bij de meeste platenmaatschapijen is iedereen bang nu het zo slecht gaat met die industrie. Er is zelfs al een analyse programma dat kan voorspellen of een nummer een hit wordt of niet. Het programma heeft het nog nooit fout gehad. Probleem is dat al die nummers zo op elkaar gaan lijken. Vroeger had je nog wel eens compleet afwijkende nummers die hits worden. Meest bizarre voorbeeld daarvan is Oh Superman van Laurie Anderson. Alles wat popmuziek zo leuk maakte in het begin is eruit verdwenen. Om nog een beetje tegen schenen te kunnen trappen moet je welhaast grove teksten gebruiken, zoals Eminem. En hij is door zijn succes ook al tot de gevestigde orde gaan horen. Ik heb eigenlijk nooit iets in te zoeken gehad in de wereld van de popmuziek. Ik wilde gewoon mijn eigen dingen maken en daarmee optreden, geen televisiester worden ofzo. Nu moet je pas serieus genomen als muzikant als je op televisie komt, of op 3FM gedraaid wordt. Pas dan beteken je wat. Als je er nu niet goed uitziet kun je eigenlijk geen succesvol zangeres worden. Iemand als Mathilde Santing zou nu nooit kunnen doorbreken. Waar moet je beginnen? In dat opzicht is het bijvoorbeeld wel wonderlijk dat iemand als Jamai Idols wint. Hij was toch echt niet zo'n flistende jongen, alhoewel hij misschien wel de meeste uitstraling had. Zo'n Rogier (Intwine) uit Idols heeft het bijvoorbeeld heel slim aangepakt. Hij heeft gezorgd dat hij veel aandacht kreeg en is vervolgens zijn eigen ding gaan doen. Je moet nu heel goed kunnen manipuleren. Als je dat onder de knie hebt wordt je een grote ster. Kylie Monogue is bijvoorbeeld een rasmanipulator. Zo slim als zij het aanpakt heb ik wel respect voor. Precies de goede producers uitzoeken, de juiste mensen waar ze mee samenwerkt en duetten opneemt. Ik vind het knap hoe zij dat doet, maar ik koop zelf liever een plaat van iemand als Cornelius." De film La mystere de la Tour Eiffel voorzien van (live)muziek en soundtrack is donderdag 7 april om 20 uur te zien in Filmmuseum Cinerama.