In het najaar van 2006 openen aan de Oostelijke Handelskade in Amsterdam de deuren van een nieuw multimediaal en cultureel pakhuis. Het monumentale pand De Zwijger wordt in de komende periode gerenoveerd en aangepast voor 11 miljoen euro. De Zwijger moet een broedplaats worden voor jong talent op het gebied van nieuwe media, maar ook een plek waar culturele evenementen plaatsvinden zoals filmvertoningen, performances en popconcerten.
De plannen voor dit pakhuis stammen al uit 1997. Geestelijk vader is Martijn Verver, die dan met veertig anderen al drie jaar lang Vrieshuis Amerika kraakt. “Eigenlijk was dat toen wat De Zwijger moet worden. We deden van alles op cultureel vlak; theater, dans, muziek, noem maar op. Allemaal heel erg on the edge. Subsidie vroegen we niet aan, want daardoor wordt je in je mogelijkheden beperkt. We wilden niet van te voren laten vastleggen wat we allemaal zouden gaan doen. Om toch rendabel te kunnen opereren, verhuurden we ruimtes aan commerciële partijen.”
Het Vrieshuis Amerika houdt echter noodgedwongen op te bestaan doordat het pand gesloopt moet worden. Verver zoekt naar een plek waar hij de culturele activiteiten kan voortzetten op een ‘toekomstbestendige manier’ en laat zijn oog vallen op De Zwijger, een pakhuis honderd meter naast het Vrieshuis Amerika. “Heel geschikt. Er loopt nu een brug doorheen en het pand heeft kleine raampjes. Voor woningen dus totaal ongeschikt”, zegt Verver. Op dat moment is De Zwijger onder andere een oefenruimte voor bands en een geliefde locatie voor undergroundfeesten.
Het plan krijgt in februari 1997 goedkeuring van de gemeente en Verver gaat het concept uitwerken tot een haalbaar plan. Daarbij schakelt hij de hulp en expertise in van Egbert Fransen (Cultuurfabriek) en Marleen Stikker (Waag Society), met wie hij Stichting De Zwijger vormt. Andere partners zijn Salto, IDFA, Submarine en de opleiding interactieve media van de HvA. Het grootste struikelblok vormt de financiering. De verbouwing van De Zwijger kost 11 miljoen euro. Stadsherstel stelt voor het pand op te kopen om het als historisch erfgoed te behouden en treedt op als projectontwikkelaar voor het plan. Stadsherstel becijfert echter ook dat van de benodigde investering 6,3 miljoen euro onrendabel is, wat wil zeggen dat dit bedrag niet terugverdiend zal worden. Voor dat bedrag doen Stadsherstel en Stichting De Zwijger een beroep op de gemeente. Die is woensdag akkoord gegaan. Het geld komt uit verschillende potjes, zoals monumentenzorg, grotestedenbeleid en broedplaatssubsidie. Verver: “Amsterdam heeft altijd een creatieve basis gehad en die willen ze hier steunen. Samen met onze visie op nieuwe media sluit dit project bovendien naadloos aan bij het beleid van de stad. De ontwikkeling van de creatieve industrie in Amsterdam wordt van groot belang geacht.”
Als De Zwijger in 2006 zijn deuren opent, moet het een soort mediagilde worden. Verver: “Het zal een brandpunt vormen waar mensen die zich met nieuwe media en cultuur bezighouden hun ideeën kunnen uitwerken. Cultuur en mediagebruik gaan samen. Studenten maar ook commerciële partijen kunnen een mediawerkplek huren.” De Zwijger wordt ook een plek voor (experimentele) evenementen. Hierbij valt te denken aan performances, radio- en tv-programma’s, conferenties, exposities, installaties en concerten. “Zoiets als Club 3VOOR12, waar optredens worden gewebcast en via de radio zijn te beluisteren, is bij uitstek geschikt voor De Zwijger”, aldus Verver.
Verver is er van overtuigd dat er behoefte is aan zijn mediagilde. “Je ziet het aan de ontwikkelingen. Kijk maar naar Paradiso die met FabChannel experimenteert, of het Virtueel Platform waar ook diverse Amsterdamse podia deel van uitmaken. Nieuwe media zijn nog steeds in opkomst, mijn dochter van 4 doet nu een CITO-toets op de computer. Alles wordt digitaal. Over vijf jaar denk je bij voorbaat aan een computer als je een performance ontwikkelt. En dan is er ook behoefte aan een inspirerende plek waar je samenkomt om ideeën te ontwikkelen. De journalisten gingen vroeger naar Scheltema en de toneelwereld zat in Cox. De Zwijger is de plek voor alle creatieve en ondernemende mensen met een fascinatie voor de nieuwe media."
Amsterdam krijgt pakhuis voor cultuur en nieuwe media
Martijn Verver: “De Zwijger voor creatieve mensen met fascinatie voor nieuwe media”
Creatievelingen op het gebied van nieuwe media kunnen vanaf 2006 terecht in pakhuis De Zwijger. De gemeente Amsterdam is over de brug gekomen met de subsidiëring van het 'mediagilde', zoals geestelijk vader Martijn Verver het noemt. Er komen evenementen op het gebied van cultuur en nieuwe media, zoals popconcerten en filmvertoningen.