De altijd onvoorspelbare St Vincent brengt vandaag haar nieuwe plaat Daddy’s Home uit. Ze duikt de muzikale jaren zeventig in en bespreekt waar ze jarenlang over zweeg: de zware gevangenisstraf van haar vader. ‘Als iemand die dicht bij je staat wordt opgesloten, zit je eigenlijk met z’n allen in de bak.’

Daddy’s Home is zwaar beïnvloed door de jaren zeventig-muziek die vroeger bij je thuis werd opgezet. Welke albums waren dit precies?
‘The Royal Scam van Steely Dan en ook Pretzel Logic en Can’t Buy Her Thrill. Van Stevie Wonder Talking Book, Songs in the Key of Life, Innervisions, Fulfillingness’ First Finale.’

Muziek uit je jeugd roept beelden uit je jeugd op. Wat is het eerste dat je ziet?
‘Mijzelf als vierjarige. Ik word vroeg wakker, luister naar mijn Michael Jackson-bandje en begin erop te dansen. Dat gebeurde vaak.’

Was je toen al artistiek?
‘Ik denk het wel, ja. Ik was veel met muziek bezig. Op een heel jonge leeftijd was ik al geobsedeerd door gitaren. Ik maakte ze, keek ernaar. Ik was ook constant bezig met het designen van schoenen. Ik hield ervan om te tekenen.’

Waarom wilde je in de jaren zeventig duiken?
‘Het zit zo diep in me, maar ik heb het nooit echt aangesproken. Ik houd ervan dat die muziek zo fluïde is. Het heeft de logica van water. Mijn vorige album MassEducation was erg rigide en had veel rechte hoeken. Wat ik nu deed, voelde compleet anders. Ik wilde de teugels wat laten vieren en gewoon spelen.’

Het album klinkt alsof je jezelf meer ruimte hebt gegeven om iets te ontdekken en proberen.
‘Dat klopt. Ik had zoveel lol om dit album te maken. Gewoonlijk hebben mijn platen een dark night of the soul en ernstige spanning. Maar deze keer was het gemakkelijk. Ik heb er veel tijd en moeite ingestopt, maar het voelde pijnloos.’

Hoe kwam dat?
‘Ik heb de zweep waarmee ik geboren ben, en waarmee ik mezelf constant sla, een tijdje opzij gelegd.’

Hoe begon het maken van Daddy’s Home?
‘Het eerste nummer waarmee ik aan de slag ging was ‘.. At The Holiday Party’. Ik kwam de Electric Lady Studios in New York binnen en zei tegen Jack (Antonoff): ik wil dat het een op en top downtown vibe wordt. Ik ben aan de slag gegaan, zonder te weten wat voor nummer het zou worden. Gewoon jammen. Jack op Wurlitzer, ik op akoestische gitaar. Aan het einde van de dag hadden we een song. Ik dacht: oh dit is de vibe! Dit voelt heel goed. Ik ging ook niet twijfelen waarom ik het goed vond. Of er constant over nadenken. Ik dacht, yeah, deze kant moeten we op. Dat was het pad naar de andere nummers.’

Je start was dus muzikaal en niet conceptueel, ook al is dat altijd van belang bij je albums.
‘Het begint altijd met de muziek. Je kunt iets proberen te forceren, maar uiteindelijk vertelt de muziek je altijd waar je naartoe moet. Ik dacht eerst dat ik een heftigere plaat dan MassEducation zou maken. Dat heb ik geprobeerd. Ik heb wat dingen geschreven en uiteindelijk dacht ik: ik heb hier niets te vertellen. Door de muziek kwam ik op een andere plek terecht. Hier heb ik wel veel te zeggen.’

Simpelweg omdat het meer ruimte voor emotie biedt?
‘Omdat de muziek los is en vergevingsgezind. De verhalen die ik hier kan schrijven gaan over gemankeerde mensen die hun best doen om de dag door te komen. Ik dacht: ja, inderdaad, de mensheid is gek, we proberen allemaal uit te vinden hoe we geliefd kunnen zijn en hoe we kunnen overleven. Financieel of op elke andere manier. Daar kan ik over schrijven met veel humor en compassie.’

Visueel duik je ook in de jaren zeventig. Was de blonde pruik die je op de cover en in de ‘Pay Your Way In Pain’-clip draagt het eerste beeld waarmee je begon?
‘Toen ik aan het schrijven was dacht ik veel aan John Cassavetes-films en specifiek aan Gena Rowlands. Dat was denk ik m’n favoriete acteur. Maar ook aan Candy Darling en Lauren Hutton en al die heldinnen uit die specifieke tijd. Ze waren allemaal glamorous op een traditionele én een spannende manier. Ik heb van mezelf donker haar en een wat serieus en ernstig voorkomen. Maar als blondine kreeg ik zoveel vrijheid. Ik zat meteen dichter bij zo’n soort heldin. Het is anders onmogelijk voor me om er zo – en dit bedoel ik positief – goedkoop uit te zien. Om dit te belichamen.’

Kreeg je dat gevoel meteen toen je jezelf voor het eerst met een blonde pruik zag?
‘Absoluut. Tegelijkertijd kon ik spelen met de mannelijke vrouwelijkheid. Op de plaat maak ik een transformatie door van daddy’s girl tot daddy. Dus van de Candy Darling-invloed naar iets met pakken. Visueel klopte het uiteindelijk helemaal.’

(tekst gaat verder na de video)

De albumtitel Daddy's Home is een verwijzing naar de vrijlating van haar vader. Hij werd ontmaskerd als witteboordencrimineel die betrokken was bij een aandelenmanipulatie van 43 miljoen dollar. In 2010 werd een veroordeling van twaalf jaar gevangenisstraf afgehamerd, maar hij kwam vervroegd vrij in 2019. Aanvankelijk bleef het familiedrama buiten de pers, maar halverwege het vorige decennium werden er steeds meer schijnwerpers op Annie Clark gericht door haar relatie met actrice en model Cara Delavigne. In 2016, het jaar van de break-up, haalde de pers het verhaal over Clarks vader boven water. De zangeres besloot niet op de privékwestie in te gaan. Tot nu. Op het album is de pijnlijke geschiedenis een van de onderwerpen die wordt behandeld.

In het titelnummer zing je ‘You did some time well I did some time too’. Hoe was het voor jou?
‘Als iemand die dicht bij je staat wordt opgesloten, zit je eigenlijk met z’n allen in de bak. Ongeacht wat die persoon heeft gedaan. Het is een hartverscheurende en schrijnende ervaring om iemand op zo’n strikte manier in ballingschap te zien. Het is verwant aan de dood, maar dan zonder closure.’

Is jullie relatie veranderd sinds hij ‘inmate 502’ werd?
‘Ik denk dat de relatie is veranderd sinds hij is vrijgelaten. Hij is heel behulpzaam, onderdeel van de familie, genadig. Hij draagt echt bij aan de maatschappij. Dat is fijn.'

Heb je hem verteld dat je een nummer over hem ging schrijven?
‘Ja, ik heb het ook voor hem gespeeld. Voordat het af was. Het is een kleine veer in z’n reet.’

Waarom wilde je het aanvankelijk niet over dit onderwerp hebben?
‘Omdat ik broers en zussen heb en mijn familie wil beschermen. Het is ook hun verhaal. De hele geschiedenis is een paar jaar geleden onthuld en verteld zonder mijn toestemming. Ik wilde er nooit over praten. Als de pers het niet naar buiten had gebracht, had ik het er nog steeds niet over gehad. Maar omdat het wél bekend werd, dacht ik: het is mijn verhaal, ik wil het vertellen. Dat gaan jullie niet voor mij doen. En als ik het vertel, doe ik het met humor en compassie en absurdisme. Niet van: wat is het verschrikkelijk hè?! Wat het uiteraard wel is.’

De afgelopen jaren ben je een publiek figuur geworden tot ver buiten de muziekscene. Past dat bij je?
‘Ik weet niet of het bij iemand past. Nou ja, misschien wel. Maar ik ben zo iemand die het heel leuk vindt om uitgenodigd te worden, maar niet per se naar het feestje wil gaan. Het scheelt dat ik het mechanisme erachter begrijp. Het is onderdeel van de aandachtseconomie. Als iemand enige roem bereikt, wordt hij of zij een idee, en is het geen persoon meer. Je wordt een object waar mensen iets op kunnen projecteren. Ik heb er geen controle over. Het heeft weinig te maken met wie ik echt ben. Ik wil uiteraard het liefst bekend zijn door het werk dat ik maak. Dat heeft betekenis voor me.’

Waarom haal je in ‘Melting Of The Sun’ verschillende zangeressen zoals Joni Mitchell, Tori Amos en Nina Simone aan?
‘Ik wil ze gewoon bedanken. Omdat ik van ze houd. Ze hebben hard gewerkt waardoor ik het als vrouwelijke artiest makkelijker heb. Ik hoop dat ik hetzelfde kan doen voor de volgende generatie.’

Toch ben je hard voor jezelf. Je zingt:‘‘But me I never cried to tell the truth, I lied.’
‘Je hoopt altijd dat je genoeg doet. Je helden zijn ook een vorm van projectie, maar in je eigen gedachten kan je nooit tegen die helden opboksen. Je zet ze op een groot voetstuk, terecht ook, ze hebben grensverleggend werk verricht, dan denk je: ik moet iets uit jullie legacy voorzetten en het niet compleet laten liggen.’

Hoe wil je dat doen?
‘Door geweldig werk te maken. De mensen die ik noemde zijn heel diep gegaan in hun schrijven en hun persoon. Ze hebben iets opgegraven en het heel krachtig aan de oppervlakte gebracht. Ik hoop dat ik dezelfde diepte kan bereiken.’

Ik heb je MassEduation-show een paar keer gezien. Tijdens het optreden op Lowlands ging er iets mis. Je werd woedend maar moest toch in karakter blijven. Was het toeval of komt het vaak voor?
‘Het was met de band? Ik kan het me niet herinneren, maar het is zeker mogelijk. Helemaal op het podium heb ik een flink temperament. Opgeladen, vol adrenaline. Was ik kwaad op iemand?’

Ik zag vooral iemand die perfectionisme wilde en het niet kreeg.
‘Als ik een visie heb stop ik er heel veel tijd in om het naar het publiek te vertalen. Ik ga ook in het publiek zitten. Ik luister ernaar. Ik bekijk het. Ga weer terug: klopt dit? Klopt dat? Moet het strakker? Ik denk heel theatraal. Het is een show. Het zijn geen mensen die een beetje jammen. Dus ja, als je er heel veel tijd in stopt zodat het precies wordt wat je wil, en tijdens een show gaat het níet zoals je wil, dan reageer ik met woede. Tegelijkertijd weet ik, ook als muziekliefhebber, dat het publiek het 99 procent van de tijd niet door heeft dat er iets mis gaat. Ik heb het ook meegemaakt. Dat ik tijdens een show van binnen kapot ga, dat alles mis gaat, ik kwaad ben, het schip langs rotsen en hoge golven probeer te sturen, van het podium kom, zinderend, en mensen zeggen: dat is de beste show die ik ooit heb gezien. Wat? Houd je me nou voor de gek?’

In het nummer ‘My Baby Wants A Baby’ komen je hoge standaarden op een andere manier terug. Het gaat over een mogelijke gezinsuitbreiding en vooral de zelftwijfel die je erbij hebt. Blijf je die twijfel houden?
‘Ja… Het speelt extra bij vrouwelijke artiesten. Als vrouwelijke artiest heb je een stigma wanneer je een kind hebt of geen kind hebt. Wat je ook kiest, er is altijd iemand die er iets over te zeggen heeft.’

Het is een uiterst persoonlijk onderwerp. Waarom wilde je er over schrijven?
‘Ik ben op een punt in mijn leven aanbeland dat ik erover na moet denken. Het grappige is, ik heb altijd een grote liefde in mijn leven gehad en dat is muziek. Ik ben getrouwd met mijn muziek. Als je dan over je nalatenschap begint te mijmeren, denk je: ik ga mijn slechtste eigenschappen doorgeven. Ik ga een klein monster schapen. Dit onderwerp roept gewoon veel vragen op. Het klopte voor me om hierover te schrijven.'

Als het signaal wordt gegeven dat het interview er echt op zit zegt Annie Clark: ‘Ik zal nog proberen te bedenken waar ik toen zo kwaad over was. Wedden dat het de monitor guy was. Het is altijd de monitor guy.’ 

© Zackery Michael