De 3voor12 Award en de muziekwereld anno 2018 De 3voor12 Award en de muziekwereld anno 2018

Loop met bovenstaand verlanglijstje binnen bij je lokale platenboer en je krijgt driemaal nul op rekest. De werken van Ronnie Flex, Ray Fuego en Jacin Trill verschenen afgelopen jaar niet fysiek op cd of vinyl, maar louter op de streamingdiensten. Maar goed, wie koopt er vandaag de dag überhaupt nog cd’s? De oplages van Naive Set, Johan en Canshaker Pi zullen rechtstreeks in de cd-rekken van verzamelaars verdwijnen. Haron, Steffi en Palmbomen II verwennen hun echte fans juist met een fraaie vinylpersing. Hoe anders was dat vroeger. In 2004, het jaar dat de 3voor12 Award in het leven werd geroepen, lagen alle albums nog in de winkel. Je moest dan wel naar de speciaalzaak, want de grote ketens als Free Record Shop brandden toen al niet de vingers aan al te obscure cd’s. Toch was er ook dat jaar al een voorteken dat de muziekindustrie aan de vooravond van de algehele digitalisering stond. Het genomineerde album Vloeistof van de Zwolse rappers Opgezwolle ging gepaard met de ep Brandstof. De koper van het dubbelalbum moest zelf aan de slag om de tracks van de ep op de meegeleverde blanco cd te branden.  

Voor wie de muziekindustrie de laatste jaren enigszins volgde (of keek naar het aanbod van audioapparatuur in de nieuwsbrieven van witgoedreuzen als de Media Markt) is de populariteit van - aanvankelijk, mp3’s en later streaming-muziek natuurlijk niets nieuws. Zeker binnen de wereld van hiphop is het digitaal beluisteren van muziek de gewoonste zaak van de wereld. ‘Nori’, van het van gelijknamige album van Ronnie Flex werd in de afgelopen acht maanden ruim twee miljoen keer geluisterd via YouTube. ‘Fan’, de single die de rapper met Famke Louise korte tijd later opnam werd op de eerste dag een halfmiljoen keer bekeken op Youtube en een miljoen keer gestreamd. De relaties tussen fans, artiesten en platenmaatschappijen zijn dus flink aan verandering onderhevig. Want naast het feit dat fans niet meer zitten te wachten op dure cd’s, biedt de veranderende industrie de artiest ook veel nieuwe mogelijkheden. Ze nemen dankzij het internet en sociale media vaker de touwtjes in eigen handen en zijn voor hun eigen populariteit zo minder afhankelijk van pluggers en radio-dj’s.

(tekst gaat verder onder de afbeelding)
 

Hiphop, techno, Turkse psych, Amsterdamse indie: appels en peren dus. Luister de twaalf tracks op deze pagina maar eens achter elkaar. Maar er zijn ook overeenkomsten. Opvallend is dat de muziek van de twaalf van 2018 uitermate intiem klinkt. Een verklaring daarvoor zou kunnen zijn dat veel van de genomineerde albums in huis- of slaapkamer zijn opgenomen. Albums worden nog wel in professionele studio’s afgewerkt, maar de tijd dat bands zich maanden in een kasteel in de Schotse hooglanden terugtrokken om tot de juiste drumsound te komen, lijken definitief voorbij.

Zet Luwten op en het lijkt alsof Tessa Douwstra vlak naast je staat. Elke zucht, elke slik, elke ademhaling, elk geluidje dat haar mond verlaat komt loepzuiver binnen. Van een andere orde is de intimiteit van Palmbomen II. Kai Hugo neemt de luisteraar zo ongeveer mee op een wereldreis voor de oren. Een trip vol glitches, lichte oversturing, digitale ruis en imperfectie. Op het album Memories Of Cindy is zelfs de opnameruimte goed hoorbaar, misschien wel voelbaar. Het is een trip die eerder eindigt voor de open haard, dan op de lichtgevende vloer van de club. Kan hiphop ook intiem zijn? Jazeker! Zet Ray Fuego maar een hard aan op de koptelefoon. Nog nooit klonk een depressie in september zo dichtbij. Ook intiem is het album Mens van Wende. Dat kleine, intieme kennen we natuurlijk al lang van haar maar fluisterend in het Nederlands komt alles net even wat directer binnen.

Verwar dit soort intimiteit niet met de eindeloze reeks slaapverwekkende tracks in de zogenaamde slaaplijsten (met namen als Peaceful Piano of Beautiful Piano) waar Spotify in grossiert. De zogenaamde concentratiemuziek die de dienst laat componeren door broodcomponisten en vervolgens onder nepnamen in speellijsten propt als deze. Uiteindelijk liggen de rechten bij Spotify zelf, zodat er minder hoeft worden uitgekeerd aan echte componisten. Een slimmigheidje!

Wandelaar van Haron zou je kunnen zien als een mooie tegenreactie op de futloze slaaplijsten. Van alle genomineerde albums is dat van Haron Aumaj wel het meest intieme. Op Wandelaar keert hij de dansvloer de rug toe en legt de Amsterdammer zich toe op ambient pianomuziek met hier en daar een synthesizer. De beat is verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor golven van galm die komen en gaan. Prima muziek om mee op te staan na een nachtje flink doorhalen. Zelf benoemde Haron het al in interviews: hoe maak je pianomuziek die niet té sentimenteel is? Hij slaagde erin door in de buurt te blijven van geestverwanten als Brian Eno, Harold Budd of Ryuchi Sakamoto. Avant-garde dus, geen avant-bedtijd.

(tekst gaat verder onder de afbeelding)
 

De jeugd heeft de toekomst, zeker. Hiphop heeft de toekomst, ook waar. Maar bij de selectie van de twaalf albums die meedingen naar de 3voor12 Award, lijkt het erop dat ook de oudgedienden de toekomst nog hebben. Dat geldt voor chanteuse Wende en technodiva Steffi, maar dat geldt zeker ook voor Jacob de Greeuw en zijn band. Gitaarband Johan bestaat inmiddels tweeëntwintig jaar en Pull Up is het vijfde album. En hoewel de formule van Johan ongewijzigd is gebleven (hemelse gitaarpop), klinkt Pull Up fris en tijdloos. Johan haalde overigens itwee keer eerder de lijst met genomineerden. Het album 4 legde het in 2009 af tegen dat van De Staat. In 2006 streek Opgezwolle met de eer, ten koste van THX JHN. De wildebrassen van Canshaker Pi waren ook al eerder genomineerd voor de 3voor12 Award. Dat was in 2017met het titelloze debuutalbum.

Naive Set valt evenals Canshaker Pi en Johan in het bakje gitaarpop. Maar waar Johan kiest voor rijke arrangementen, en de Canshakers voor chaos en avontuur heeft Naive Set constant de neuzen richting sixties. In ieder geval: een kwart van de genomineerden leurt dus nog altijd met Stratocasters, Telecasters en Marshall-torens. En daarmee blijft gitaarpop en rock van eigen bodem onverminderd populair. De Staat bedwingt begin volgend jaar de Amsterdamse Afas, Pip Blom is continu op tour en staat The Kik in elke schouwburg die Nederland rijk is.

Welke richting de industrie de komende jaren op beweegt is natuurlijk lastig te voorspellen. Streaming-diensten stellen acts in staat een megastatus te bereiken maar kunnen er tegelijk voor zorgen dat obscure underground muziek kan overleven in een niche. En dus zit het met de diversiteit onder Nederlandse muzikanten wel goed de komende tijd.