Teeven: "geen downloadverbod; dan tijdelijke thuiskopieregeling"

Thuiskopieheffingstelsel tot 1 januari in stand, daarna herzien

Ingmar Griffioen ,

Een tijdelijke regeling voor thuiskopieheffingen is aanstaande, zo blijkt uit een brief die demissionair staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie vandaag naar de Tweede Kamer zond. Het thuiskopiestelsel, een heffing op dragers als lege cd's en dvd's, blijft daarmee voorlopig in stand. Teeven kwam april 2011 met het idee om een downloadverbod in te voeren en het stelsel per 1 januari 2013 af te schaffen. Dit is feitelijk de eerste keer dat de bewindsman in officiële bewoordingen het downloadverbod loslaat.

Eind november sprak een meerderheid van de Tweede Kamer zich uit tegen een downloadverbod. De kamerleden, ook van Teevens eigen VVD, waren niet overtuigd van de noodzaak van een dergelijk verbod. De staatssecretaris nam zijn verlies en kondigde aan zijn plan met verschillende partijen verder uit te gaan werken, om zo tot een downloadverbod met draagvlak te komen. Zo ging het downloadverbod voorlopig in de ijskast, maar Teeven hield vast aan zijn idee.

Thuiskopieheffingenstelsel?
Nederland kent sinds 2002 een thuiskopieregeling, waarmee heffingen op verkochte lege dragers als cd's ten goede kwamen aan de rechthebbenden. Consumenten gebruiken echter steeds minder lege cd's om muziek te kopiëren, maar juist nieuwe apparaten als mp3-spelers, harddiscs en smartphones. Daarom wil Stichting NORMA, die zich bezighoudt met het innen en verdelen van thuiskopiegelden, de regeling uitbreiden met nieuwe technologieën. Toenmalig minister van Justitie Hirsch Ballin besloot in 2007 de regeling te bevriezen tot 2009 om onderzoek te doen, waarmee de heffing op beschrijfbare schijfjes in stand bleef. Hirsch Ballin verlengde die bevriezing later tot 1 januari 2013.

Stichting NORMA spande in 2008 al een kort geding aan om uitbreiding naar andere geluidsdragers af te dwingen, maar werd driemaal in het ongelijk gesteld door de rechtbank. Die oordeelde dat de bevriezing van het thuiskopiestelsel niet onrechtmatig was. In maart dit jaar keerden de kansen in een nieuwe zaak van NORMA tegen de staat: het Haagse hof bepaalde dat het onterecht is dat de regering heffingen op mp3-spelers en harddiscrecorders blokkeert en bestempelde daarmee vijf opeenvolgende besluiten van de ministers van Justitie om vanaf 1-1-2007 de thuiskopievergoeding te bevriezen als onrechtmatig.

Bevriezing eindigt 1 januari, Teeven vraagt advies
De bevriezing van het thuiskopiestelsel eindigt automatisch op 1 januari 2013. Omdat de Tweede Kamer niet meeging in de kabinetsplannen voor afschaffing, is een tijdelijke regeling onvermijdelijk geworden. Dit "omdat Europese regels voorschrijven dat auteurs recht hebben op een billijke vergoeding van de schade die ontstaat doordat een lidstaat thuiskopieën toelaat. In de praktijk komt dat neer op een herziening van de heffingen op dragers per 1 januari 2013", schrijft Teeven.

De staatssecretaris is er nog niet uit hoe het heffingensysteem herzien moet worden. Het kabinet roept de Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding (SONT) op met een advies te komen. In overlegorgaan SONT zijn betalingsplichtigen en Stichting de Thuiskopie vertegenwoordigd. Teeven geeft aan een besluit van de SONT mee te nemen bij het maken van een algemene maatregel van bestuur. Die gaat dit najaar in procedure met als doel de thuiskopieheffingen op dragers formeel vast te leggen. De demissionair staatssecretaris wil de herziening binnen niet al te lange tijd opnieuw evalueren "vanwege de snelle opkomst van nieuwe dragers en andere technische ontwikkelingen. Ik ga daarom uit van een tijdelijke regeling."