Uitspraak NORMA vs de staat, downloadverbod van de baan?

Rechter: verbieden heffing mp3-spelers onrechtmatig

Atze de Vrieze ,

Het is onterecht dat de regering heffingen op mp3-spelers en harddiscrecorders blokkeerde. Dat oordeelde de rechter in een zaak van Stichting NORMA tegen de staat. Eerder kreeg de staat na kort geding, hoger beroep en bodemprocedure over dezelfde zaak nog gelijk. Een belangrijke uitspraak dus voor voorstanders van een heffingenstelsel en tegenstanders van het downloadverbod. "Deze uitspraak gaat lijnrecht in tegen de visie van staatssecretaris Fred Teeven", zegt Wisso Wissing van NORMA. "De Kamer stemde vorig jaar al in meerderheid tegen zijn downloadverbod, deze uitspraak komt daar nu bovenop."

Wat houdt dat heffingenstelsel ook alweer in? Voor elke verkochte lege drager wordt een klein bedrag inbegrepen bij de verkoopprijs, dat gereserveerd wordt voor rechthebbenden. Die regeling bestaat al jaren, maar is aan hervorming toe. Consumenten maken steeds minder gebruik van lege cd's om muziek te kopiëren. Ze gebruiken wel nieuwe apparaten, zoals mp3-spelers en harddiscs. Om die reden wilde de Stichting NORMA, die zich bezighoudt met het innen en verdelen van thuiskopiegelden, de regeling uitbreiden met nieuwe technologieën. Staatssecretaris Fred Teeven is daar een fel tegenstander van. Hij wil het heffingenstelsel liever afschaffen en vervangen door een downloadverbod. Belangrijkste argumenten daarvoor: de verhouding tussen een lege cd-r en een harde schijf van een terrabyte zijn volledig zoek, waardoor het onmogelijk is de hoogte van de heffing vast te stellen. Bovendien worden harde schijven en iPhones ook voor heel andere dingen gebruikt dan voor het afspelen en kopiëren van beschermd materiaal, bijvoorbeeld voor foto's of spelletjes.

De rechter oordeelt nu dat die redenering onrechtmatig is. "Het Hof verklaart voor recht dat het uitvaardigen van AMvB's zonder dat daarin digitale audiospelers en digitale videorecorders die zijn uitgerust met een harde schijf die bestemd zijn voor en in substantiële mate gebruikt worden voor het kopiëren van auteursrechtelijk en/of nabuurrechtelijk beschermd materiaal, zijn aangewezen als vergoedingsplichting onder art. 16c Aw jo art. 10 sub e WNR, onrechtmatig is jegens Norma c.s."

De rechter vindt dus dat de staat de geleden schade moet vergoeden. De Stichting NORMA denkt dat die schade tussen de 26 en 130 miljoen euro ligt, afhankelijk van welk rekenmodel je hanteert, vertelt Wisso Wissing van NORMA. "De komende tijd moet bepaald worden hoe hoog het bedrag is. Wij zijn erg blij met de uitspraak, omdat op deze manier de regeling eindelijk naar het digitale tijdperk gebracht kan worden, iets dat wij zes jaar geleden al wilden. Deze zaak speelt al sinds 2006. De staat kan overigens wel in cassatie gaan, maar die kans acht ik gezien het politieke klimaat niet groot. Daarmee leg je namelijk een actuele politieke discussie opnieuw voor twee jaar stil. De Kamer zal daar geen genoegen mee nemen, die wil nu stappen zetten."