Schrijver Charles Bukowski bewandelt in zijn novelles de dunne scheidslijn tussen wansmaak en grensverleggende literatuur. Resultaat: hou er van of haat het. Van Bukowski leende rapper Sticks de titel voor zijn derde soloalbum. Alledaagse Waanzin is een knipoog naar het even vaak verguisde als bejubelde Tales of Ordinary Madness van de in 1994 overleden schrijver. Grootste verschil tussen de verhalen uit Amerika en de hiphop uit Zwolle: bij Sticks & A.R.T. valt er weinig te haten.
Voor de derde keer in zes jaar legt Sticks zijn muzikale lot in handen van één producer. Na Microphone Colossus (2004, met Kubus) en Fakkelteit (2007, Delic) zijn de beats op Alledaagse Waanzin gekunsteld door Fakkelbrigade kompaan Ali Reza Tahoeni, oftewel A.R.T.. De experimentele klanken van de eerste twee soloalbums zijn op Alledaagse Waanzin ingewisseld voor functionaliteit. Met minimale melodielijnen en instrumentatie die meer dan eens een Oosterse sfeer ademt en vrijwel nergens een hoofdrol opeist, wordt ruim baan gemaakt voor de natuurlijk prettige flow van Sticks. Hoewel de Zwollenaar zich nergens te goed doet aan clichématige hiphopretoriek is hij nog altijd de zelfbewuste MC die hij in zijn Opgezwolle tijd al was. Als zangeres Duopha in Tijgers en Draken (de eerste single van het album) stelt: “je bent verreweg de beste Sticks,” antwoordt hij: “ik weet er van, maar bedankt voor de bevestiging.”
Maar de bijdragen van de gastartiesten op Alledaagse Waanzin zorgen er voor dat die stelling gerust kritisch mag worden bekeken. Op Voeten Vegen is het Nosa (Zo Moeilijk) die met onvervalste Nijmeegse tongval Sticks naar de kroon steekt. Wie hem hoort rappen over een klappende Ike Turner hoort onmiskenbaar talent voor cadans. Naast Nosa en zijn maatje Rosco en Duopha, vinden we in de credits ook de vertrouwde namen van Rico, Typhoon, James en Duvel terug. Laatstgenoemde tekent samen met Sticks voor de meest beklijvende track van allemaal: Goed Eten is een geoliede eentwee tussen agressiviteit (Duvel) en flow (Sticks).
Toch is het vooral de evenwichtigheid in tekst van Sticks die de plaat draagt. Waar zijn literaire voorbeeld gaat voor ontwrichting kiest de rapper voor balans. Tijgers en Draken, Minuten, Voeten Vegen en Goed Eten zijn heftige tracks voor de dansvloer. Hersennevel daarentegen is subtiel en verhaalt over de onzekerheden van de rapper. Actueel wordt het bovendien op Welkom in Waanzin, Constructief en de titeltrack en ook hier weer die balans. Om Patricia Paay en Adam Curry wordt smakelijk gelachen, bonusgraaiende bankiers kunnen rekenen op serieuze kritiek.
Sticks kan gevoelig uit de hoek komen maar een track later al weer rappen over slipjes. Hij kan het narcistische digitale tijdperk duiden om vier zinnen later te spitten over een potje straatvoetbal. Hij schrijft net zo makkelijk een maatschappelijk betrokken klaagzang als een beladen necrologie. Alledaagse Waanzin ontbeert een baanbrekend muzikaal fundament, maar dankzij de veelzijdigheid van Sticks lijkt dat bijna met opzet zo bedacht. Muziek als waterdrager, de flow van Sticks als onbetwiste kopman. Alledaagse Waanzin mag dan zijn naam te danken hebben aan een recalcitrante essayist, de plaat van Sticks blijft in tegenstelling tot zijn inspirator verre van een twijfelachtige scheidslijn en aan de goede kant van de score.
Check Sticks & A.R.T. - Alledaagse Waanzin op de Luisterpaal.