Album van de Week (38): Sampa The Great

Toen de Zambiaans-Botswaanse Sampa Tembo als 19-jarige naar Amerika – en toen naar Australië – vertrok, ontdekte ze dat ze zich toch verder bevond van haar thuisland dan gedacht. In Australië werd ze al snel toegeëigend als Australische artiest. Zo sterk, zelfs, dat luisteraars in haar thuisland het verhaal begonnen te geloven. Toen ze terugkeerde, werd ze anders aangekeken – en aangehoord, vertelt ze in de Guardian. ‘Ik werd deel van de diaspora, een perspectief waar ik vroeger sympathie voor had opgebracht maar me nooit mee had geïdentificeerd. Ik had nooit verwacht me ontheemd te voelen.’

The Return is het document van Sampa’s terugkeer naar Zambia. Voor eens en altijd maakt ze duidelijk hoezeer haar muziek is verankerd in de culturele tradities van haar thuisland. Dat gaat van de ritmes en de invloed van afrobeat, die zich vermengen met de invloed van Britse jazz en de fusie van neo-soul en rap, tot de hele esthetiek rondom Sampa als persoon. Neem nou de zorgvuldig uitgekiende clip van ‘OMG’. daarin worden fragmenten van Sampa, die in traditionele kledij op de bank zit naast haar Zambiaanse ouders, afgewisseld met beelden van dansers in moderne streetstyle in een kaleidoscopisch kleurenpalet. De klederdracht van de Afrikaanse underground, in één clip met de tradities van het continent.

Of dan die van ‘Final Form’, wat die met zijn fantastische blazerssectie en The Sylvers-sample de meest toonaangevende track van het album is. Hetzelfde fenomeen: terwijl Sampa door een kledingkast vol traditionele en modernere Afrikaanse stijlen heenwerkt, danst ze zij aan zij met dansers met ten minste één gemene deler. Ze representeren ‘Black Power’, een leuze die Sampa herhaalt na het refrein: ‘Great state I’m in, in all states I’m in / I might final form in my melanin’.

Goed, met 19 tracks en zo’n 77 minuten aan speeltijd puilt The Return uit qua ideeën, zoveel dat het album wel wat bijgesnoeid had mogen worden. En dan nog is het volgepropt met parels. Jazzy track ‘Freedom’, bijvoorbeeld, waarop ze zich afkeert van de muziekindustrie als koelbloedige machine. En op het lieflijke ‘Leading Us Home’ is een zweem van Solange te herkennen, zeker geen slecht gezelschap als het aankomt op black empowerment. Tussen twee werelden of niet, The Return is het album van een artiest die het lukt om al die contrasten, richtingen en windstreken te verenigen en daarbij volledig in haar eigen identiteit weet te settelen. Of zoals ze op ‘Heaven’ rapt: ‘Inner peace be the new success / I looked up to the sky 'cause I figured I'm blessed.’