Het Helmertheater leent zich uitstekend voor een optreden van de veelzijdige Suid-Afrikaner Chris Chameleon. Ook zijn support act Joanna Kaze komt hier goed uit de verf. Deze jonge singer-songwriter uit Roemenië speelde er al eerder dit najaar bij de opening van het theaterseizoen. Joanna komt uit een muzikale familie. Nadat zij vorig jaar haar studie communicatie afrondde besloot zij verder te gaan met wat zij als kind al deed: songs schrijven en gitaar spelen. Joanna spreekt naast vloeiend Engels en Duits ook Afrikaans. In deze taal kondigt zij ‘Nagtelik’ aan, een bestaand gedicht op een melodie van haarzelf. Gemakkelijk schakelt zij over op eigen songs in het Engels en ook haar moedertaal komt voorbij in een nummer van de Moldavische band Zdob si Zdub. Elke song klinkt verrassend anders dan de vorige en ook haar volle stem klinkt daarbij steeds anders. Afsluiter is ’20 Eyes’ waarbij Joanna Kaze op een tweede gitaar wordt bijgestaan door Inge Giesbers, programmeur van het Helmertheater. Dan is het de beurt aan Chris Chameleon. Hij komt op terwijl iemand van de techniek nog even de microfoon aan het bijstellen is. Chris laat zich hierdoor niet van de wijs brengen en haakt in op iets wat Joanna zojuist zei over het taalgebruik van vijfjarige Zuid-Afrikaanse kindertjes. Hij neemt vervolgens plaats op zijn kruk en speelt achter elkaar drie nummers in drie verschillende talen, waaronder een eigen versie van het klassieke Pie Jesu. Stemkunstenaar Chris Chameleon geeft daarmee al een kleine impressie van wat hij allemaal in huis heeft. Het eerste soloalbum dat Chris ooit uitbracht was een verzameling gedichten van de Zuid-Afrikaanse dichteres Ingrid Jonker, door hem ‘getoonzet’. In het Nederlands zong hij nog niet eerder, maar voor deze tour heeft hij het gedicht ‘Christenen, Joden’ van de 19e-eeuwse dichter Jan Hendrik Leopold in liedvorm gegoten. ‘Niet het hoogtepunt van de Nederlandse dichtkunst, maar het zet wel de toon voor waar ik vanavond naartoe wil’, vertelt hij in ‘een soort van Nederlands’, zoals hij het zelf noemt. De toon is met dit lied inderdaad gezet. Wreedheden die individuen en volkeren elkaar in de loop der eeuwen hebben aangedaan lopen als een rode draad door zijn show. Chris Chameleon is van mening dat het in de aard van de mens zit om anderen te onderdrukken. Hij haalt de Tweede Wereldoorlog aan, de Engelse onderdrukking in Zuid-Afrika en het verhaal van Barend Strydom, de ‘Wit Wolf’ die in 1988 lukraak zeven zwarte mensen doodschoot op een plein in Pretoria. Die gebeurtenis inspireerde Chris tot een lied vanuit het perspectief van een van de slachtoffers, een vuilnisman. De hier en daar wat zware kost wordt regelmatig afgewisseld met luchtiger overdenkingen, afwisselend in het Afrikaans, Nederlands en Engels. Zo is Chris erg onder de indruk van Nederland. Hier staan files omdat er aan de weg wordt gewerkt. Dat is toch heel mooi? In Zuid-Afrika heb je ook wel files, maar dat is puur omdat de weg kapot is. Zijn theorie over de lengte van de Nederlanders – iets met zwaartekracht (‘gravitatie’) en zeeniveau – klinkt zoals hij het vertelt bijna logisch. Het publiek luistert geboeid. Als Chris vertelt dat Zuid-Afrika zeker een bezoek waard is ondanks de problemen die het land heeft, laat een dame vanuit de zaal spontaan weten dat zij in Zuid-Afrika is geweest en dat ze er een heerlijke tijd heeft gehad. Chris lijkt het wel te kunnen waarderen, maar voor directe interactie met het publiek leent zijn optreden zich eigenlijk niet. Chris Chameleon zingt en vertelt, vertelt en zingt. Anekdotes vloeien gemakkelijk over in liedjes en andersom. Hij zingt in het Afrikaans en in het Engels en waagt zich zelfs aan een Duits lied op een tekst van Goethe. Zijn Nederlands met Afrikaanse invloeden klinkt uitnodigend, soms op het aandoenlijke af. Met zijn stem produceert hij de meest onverwachte geluiden. Hij goochelt met toonhoogte en volume, zoemt en gorgelt. Midden in ‘Machine’ is ineens een didgeridoo te horen, niet van echt te onderscheiden. Ook zijn punkband Boo! heeft een plek gekregen in deze soloshow. De twee andere muzikanten, het rokje en de stiletto’s moet het publiek er maar even bij denken. En wie Boo! kent kijkt nu waarschijnlijk met heel andere ogen naar een nummer als ‘Sting’. Chris Chameleon, veelzijdig en verrassend van minuut tot minuut. Met zijn derde theatertour op rij laat het ‘verkleurmannetjie’ wederom zien dat hij zijn artiestennaam met recht draagt.