De Koepel, de voormalig koepelgevangenis in Haarlem, is afgelopen vrijdag veranderd in een concerthal. Jules Deelder speelde er jazz met saxofonist Boris van der Lek (o.a. Wild Romance en Golden Earring). Het gebouw wordt de komende tijd in gebruik genomen voor een reeks concerten verzorgd door Patronaat en Jules Deelders Deelderium trapte af.

De Koepel

© Elspeth de Jong

Entree

Na binnenkomst wandelt het publiek verwonderd door het gebouw. Een grote betonnen vloer wordt overkoepeld door vier gestapelde cellenringen en een groot koepeldak. Het is een machtig grote ruimte. De buitenkant en het dak zijn verlicht met patronen in verschillende kleuren, waardoor er een inspirerende sfeer in De Koepel hangt. Men mag zelfs even in de cellen kijken.

Wel is De Koepel een enorme galmbak. Het podium is in een 'hoek' weggestopt, waardoor de akoestiek bij het optreden iets beter is. De bijzondere setting is misschien al genoeg van waarde, maar de akoestiek roept toch zorgen op over het optreden.

De klapstoeltjes voor het podium staan allemaal op dezelfde hoogte opgesteld. Op de achterste rijen is het podium niet zichtbaar, waardoor veel mensen achter de stoelenmassa gaan staan. Tactisch proberen sommige mensen zich aan het gangpad te zetelen, waardoor met een gekanteld hoofd het podium toch deels zichtbaar wordt. Er wordt geklaagd over rugpijn in de zaal. Rustig pulserende jazz speelt op de achtergrond.

© Elspeth de Jong

.

Galm in de bak

Kauwgom kauwend loopt Jules Deelder het podium op met een koffer in zijn rechterhand. De muziek valt stil en het publiek begint te klappen. Een enorme echo schiet door de zaal. Jules begint een verhaal voor te dragen over jazzmuziek. De echo maakt het verhaal lastig te volgen.

Als de band begint te spelen, staan mensen her en der op. Het is onrustig in de zaal en er wordt veel gepraat. De galm heeft een afleidend effect waardoor de muziek niet goed tot zijn recht komt, maar de band speelt gemotiveerd verder. De muziek klinkt door de galm groot en ondoordringbaar, maar je kunt nog wel wat structuur in de muziek horen.

Voor bepaalde alternatieve muziekgenres is deze enorme galm zeer interessant om mee te experimenteren. Bij de swingmuziek van Deelder werkt het niet zo goed mee. Ook de zitplekken werken in het nadeel van de muziek, omdat mensen niet lekker mee kunnen bewegen met de dansbare nummers. Het publiek zit op klapstoeltjes in een walm van geluid. 

© Elspeth de Jong

.

Pauze

Uiteindelijk roept saxofonist Boris van der Lek dat het pauze is. "Het is alsof je in een doos maandverband speelt", zegt van der Lek. De halve zaal is al leeg. "Ga maar even met elkaar praten", zegt Jules Deelder ter aanvulling tegen het publiek.

Ondanks het in de soep gelopen optreden is het een memorabele avond. Er was een soort avontuurlijkheid te voelen, omdat zowel band als publiek niet wisten wat hen te wachten stond. De Koepel als concertlocatie heeft in ieder geval potentie; maar dan zal er over bepaalde problemen toch eerst beter moeten worden nagedacht.

 

 

Het monument

Het in 1901 geopende gebouw heeft verzetsheldin Hannie Schaft nog in gevangenschap gehad, voordat zij in de duinen bij Bloemendaal werd gefussileerd.

De afgelopen jaren was de koepelgevangenis een veelbesproken onderwerp in de stad; gevangen werden overgeplaatst en in september 2015 werd het een tijdelijke verblijfplaats voor vluchtelingen. Nieuwe bestemmingsplannen werden besproken door de gemeente, waaronder het idee om een universiteitsgebouw in De Koepel te vestigen.

Nu het tijdelijk geen functie heeft, organiseert Patronaat de komende tijd een reeks concerten in De Koepel. De voormalig gevangenis is ook open voor bezoek. En dat is bijzonder, want het is een plek met een grote geschiedenis en een echt Haarlems monument. Om in een monument als deze een optreden te bekijken, is een unieke ervaring.