Geluid dat aan thuis doet denken Geluid dat aan thuis doet denken

Jazz met een verhaal 
De meeste concerten vinden ‘s avonds plaats, maar voor de verandering is de aanvang hier al om 15:30. Er is vrijwel te veel publiek om in het kleine zaaltje op de tweede etage van het pand te krijgen, en om iedereen een plekje te geven is een puzzelwerk van jewelste. De ruimte zelf is aangekleed met kaarten van de eilandengroep, lampen waaruit warm licht straalt en een tal aan instrumenten, zoals gitaren, piano's en in de hoek een oude tape-recorder. 

“Ik ben helemaal ontroerd door deze grote opkomst'' zegt initiatiefnemer en saxofonist Kurt Schwab. Niet ver van hem vandaan staat een bureau, met daarop een computer die ervoor zorgt dat het concert opgenomen zal worden. “Als je dit ooit opneemt, zou je het kunnen filen onder 'jazz met een verhaal' Ik wil hiermee aandacht voor onze persoonlijke verhalen, die deel zijn van een groter geheel”. Dat grotere geheel zijn de Nederlanders met Indonesische roots, en hoe het koloniale verleden hen nog steeds schaadt. ''Nederlanders weten daar geen ruk van,'' zegt hij. 

De muziek die gespeeld wordt is kalm en rustgevend. De sfeer in de ruimte wordt alleen maar huiselijker wanneer het buiten begint te stortregenen. Het ensemble muzikanten die met Kurt meespelen zijn als volgt: Jeroen Koning op bas, Django Buiting achter het drumstel en Ewald Ebing op de toetsen. Ewald is overigens ook geschoold in Indonesische taal-en letterkunde, en volgens Kurt is zijn bijdrage ''Van onschatbare waarde'', een uitspraak die Ewald in tranen laat uitbarsten.  

''Daar geboren, hier getogen'' 
Voorafgaand de muziek spreekt verhalenvertelster Cindy Smits, die in als jong meisje met haar familie naar Nederland toegekomen is, het publiek toe. ''Lieve Cindy, ons tropenkind'' klinkt het. Ze vertelt over hoe, desondanks ze opgegroeid is in Nederland, ze nog steeds een enorme verbinding voelt met haar geboorteland: ''Daar geboren, hier getogen''. 

Tussen de stukken door spreekt Kurt ook het publiek toe. Hij vertelt over zijn vader, die al vroeg wist wat hij in het leven wilde, maar ook dat hij niet veel sprak over Indonesië. ''Hij wilde ons (zijn zoons) beschermen voor wat hen in Nederland te wachten stond,'' vertelt Kurt. Wanneer hij de naam van zijn vader hardop uitspreekt raakt hij geëmotioneerd. 'Wij gaan nu het enige wat ik van mijn vader uit Indonesië mee heb gekregen voor jullie spelen: een kinderliedje''. Het eerste gedeelte speelt hij in zijn eentje, maar op het juiste moment komt de band bij.  

Een ander stuk gaat over de vijf zuilen waarop de onafhankelijke Indonesische staat is gebouwd, de Pancasila. ''Deze zijn door de jaren heen steeds veranderd, vooral door het politieke klimaat' legt toetsenist Ewald Ebing uit. Speciaal daarvoor heeft hij metaalachtige instrumenten in zijn keyboard geprogrammeerd, die het stuk een kenmerkend, Indonesisch geluid geven.  

''Vader had geen inreisvisum'' 
Na een pauze van een half uur, waarin diverse Indonesische hapjes worden geserveerd, gaat de show verder. ''Serpentines, wie kent ze niet!?,'' begint Cindy Smits. Ze vertelt hiermee het verhaal over hoe zij en haar familie naar Nederland gekomen zijn. ''Vader had geen inreisvisum, en moest zich melden bij het Nederlands consulaat. Hij werd gezien als 'ongewenste vreemdeling' en moest vertrekken met de familie''. Ze telt haar familieleden op die meegingen, waaronder haar tante, Esther, die in 2009 overleed. ''Kleine Cindy, zoals tante Esther mij noemde''. In 1995, zo'n vijfendertig jaar nadat de familie Indonesië verlaten had, reisde Cindy met haar ouders terug. 

Één van de stukken die in de tweede helft gespeeld worden is een nummer dat oorspronkelijk in 1940 geschreven is. ''Het gaat over een rivier die tijdens het droge seizoen een klein straaltje water is, maar tijdens het regenseizoen een machtige, grote stroming wordt''. Wanneer ze het spelen zie je het plaatje al helemaal voor je. Bassist Jeroen zwaait zijn hoofd met gesloten ogen heen en weer terwijl zijn handen behendig over zijn contrabas glijden. Het stuk versneld een beetje dankzij drummer Django Buiting, die het bijna als een acid-jazz nummer laat klinken met zijn strakke timing.  

Molukse bruiloft 
Er volgen nog een aantal stukken, waaronder het volkslied van Maleisië, dat in Indonesië ook erg populair is, maar wat voor onenigheid tussen beide landen heeft gezorgd. Ook een stuk dat een combinatie is van verschillende muziekstijlen en vooral te horen was in Bollywood-films wordt gespeeld. Het laatste stuk komt van oorsprong uit de Molukse gemeenschap. Kurt vertelt daar een verhaal bij. 

''Om op een positieve noot te eindigen spelen wij een stuk dat veel tijdens Molukse bruiloften wordt gespeeld'' zegt hij. Kurt vertelt verder dat hij het verhaal van de Molukse bevolking vrij tragisch vindt, omdat zij zich achter Nederland schaarden tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. ''Ze klopten aan de deur van een grootmacht voor hun rechten, terwijl die helemaal geen zeggenschap meer had over dat land''  

''Er zitten geen Molukkers in de zaal denk ik,'' gaat Kurt verder. ''Oh jawel hoor!'' roept iemand achterin. Een aantal mensen steken hun hand op. ''En ze zitten allemaal bij elkaar ook!'' zegt Ewald, waar het publiek om kan lachen. Daarna zetten ze het stuk in. Het klinkt lekker upbeat, en laat het publiek na afloop met een goede nasmaak naar huis gaan.