Alle festivals hebben iets gemeen: voor bezoekers is het, mits men ervoor openstaat, een fluitje van een cent kennis te maken met het nieuwe en onbekende. Zo kon het gebeuren dat het Grand Theatre afgelopen vrijdag vol zat bij een concert van De Zes Winden en het Rova Saxophone Quartet. Normaal gesproken voer voor fijnproevers en veinzers, nu onderdeel van Noorderzon en tevens de aftrap van de ZomerJazzFietsTour (ZJFT) 2004. Leidraad van zowel het concert in het Grand als de ZJFT van de volgende dag was het werk van Paul Termos. Van deze componist en saxofonist die in mei vorig jaar overleed, werden door De Zes Winden en Rova in totaal vijf werken gespeeld. De Zes Winden, spelend voor de pauze, bouwde haar set op rond Termos’ ‘From Shakes and Sounds’, bewerkt door ensemble-lid Ad Peijnenburg. De basis vormde een uit slechts drie noten bestaande bassaxlijn, die mede door het beperkte muzikale materiaal alleen maar aan dwingendheid won. Frank Zappa verklaarde zijn gebruik van lage blazers ooit eens als een soort garantie voor humor in muziek. In ‘From Shakes and Sounds’ gold deze stelling ook, al bezit de muziek van Termos ook veel humor door zijn schrijfwijze op zich. Kindermelodietjes, kleine marsjes en een verdwaalde filmtune: in ‘From Shakes and Sounds’ komen ze allemaal voor. De compleet doorgecomponeerde elementen, vaak erg virtuoos gespeeld, worden echter altijd geschaduwd door passages met vrije improvisatie. Het einde van de set, waarin tenor Andrew White als een volwaardig entertainer zijn scheurende sax over een dwingende ritmelijn uitspuwt, was wat dat betreft exemplarisch voor de werkwijze van de groep. Op papier van het hetzelfde laken een pak, maar voor het gehoor volkomen anders was het Rova Saxophone Quartet uit San Francisco. De groep, al bij elkaar sinds 1977, klonk steviger, vrijer en hechter, maar mag zich dan ook beroepen op een verleden om u tegen te zeggen. Mr. Bungle, Fred Frith, het Kronos Quartet en Anthony Braxton: het zijn slechts een summier aantal namen waarmee het viertal samenwerkte. Van Paul Termos stond onder meer ’56 Beats and More’ op het programma, naast werken van de groepsleden zelf. De toegift van Rova bestond uit een nummer van John Zorn’s Masada, getiteld ‘Lakom’. De energie waarmee Rova haar repertoire ten gehore bracht maakte grote indruk. Het viertal kan snoeihard gaan zonder uit de bocht te vliegen, maar beweegt zich ook met verve op de vierkante millimeter, fluisterstil en met lange adem.