"U denkt dat u een concert gaat zien. Dat is niet zo. U denkt dat u een circusvoorstelling gaat zien. Dat is zo." Een optreden van I Compani is geen standaard 'concert', omdat je niet alleen voor de muziek komt. Er is bij I Compani, het jazzensemble onder leiding van Bo van de Graaf, altijd een driehoeksverhouding waarbij een object dat verwondering opwekt het publiek en de muziek met elkaar verbindt. Eerder waren dat films, billen, opera en poëzie. Nu heeft I Compani een voorstelling geproduceerd rond het circus. Zonder acrobaten, dompteurs en clowns, maar met acht korte films van de Nijmeegse filmwerkplaats Dziga.
Afgelopen vrijdag was deze bijzondere voorstelling te bewonderen in Lux in Nijmegen. Film begon ooit zelf als een soort circusvoorstelling. Mensen konden zich in een tent vergapen aan de bewegende beelden, die werden begeleid door muzikanten. In de voorstelling Circusism worden nu films muzikaal begeleid alsof het circusacts zijn. Ook is er een Italiaanse spreekstalmeesteres, Sara Ercoli, om de acts aan elkaar te praten. I Compani heeft altijd al iets met het circus gehad. Ze begonnen ooit met het spelen van de Nino Rota's composities bij de films van Fellini. Zowel voor Rota als voor Fellini was het circus een bron van inspiratie en I Compani zet al jaren de lijn voort door multimediale voorstellingen te voorzien van hun mix van jazz, film- en circusmuziek.
Circusmuziek is dan ook een kolfje naar de hand voor I Compani. De keuze voor het circus levert dan ook niet iets totaal anders op dan we van I Compani gewend zijn, maar juist de muziek die we graag van hen horen. Dat daar behoefte aan is blijkt wel, want de drie voorstellingen waren zo snel uitverkocht dat er nog een extra voorstelling voor de zondag werd toegevoegd. Verrassender dan de muziek, zijn de films van Dziga. Zo zien we een uit zijn slof schietende stuntman, een kijkdoos met verschuivende decors, een moorddadige clownsact, acrobatische kijkkunsten van een uil, mime van een stewardess, dansende poppen en discofietsers.
Het zijn afwisselende en goed gemaakte films die niet allemaal direct aan het circus zijn verbonden. Door het kleine scherm hebben de films soms wat moeite om met de muzikanten te wedijveren om de aandacht van het publiek. De vertoning van de video's gaat niet helemaal zonder problemen, maar de acht muzikanten weten dit met wat improvisatievermogen te verbergen. Zo moet Bo van de Graaf een solo waarin hij Sonny Rollins imiteert wat langer volhouden. Geen probleem voor de man die afgelopen zomer het wereldrecord saxofoon-soleren verbrak.
Ook de eindeloze roffels van Yonga Sun en de Free Jazz Karaoke zorgen nog voor vermakelijke momenten. Zo is het avondje circus weer voorbij voordat je het weet en moet de spreekstalmeesteres het publiek met haar zweep naar buiten werken.