Poppodium Iduna in Drachten presenteert deze avond twee formaties uit de meer moderne black metalhoek, waarin naast het bewandelen van bekende black metalpaden veel aandacht is voor atmosfeer en melodie en men niet schuwt andere genres te incorporeren. Het Duitse Ultha, dat ook al eens te zien was op Death Over Drachten, het Tilburger Roadburn en Into Darkness in Leeuwarden, zit momenteel middenin een Europese tour met het Amerikaanse Vanum. Een wederom mooi donker metalavondje in Iduna wacht.

De zaal is vanavond voor de gelegenheid gehalveerd. Het zal de opwachtende porties donkere klanken mogelijk nog intenser bij het publiek  doen binnenkomen, met de toehoorders wat dichter op het podium. Vanum hult zich, conform de passende sfeer, in goede podiumduisternis; lichtspots op de achtergrond zorgen voor schaduwrijke taferelen. Het geeft een prima ´tekening´ af van dit kwartet, dat zijn redelijk compromisloze black metal furieus de zaal inklapt. De furie is eveneens af te lezen van de kaalhoofdige en met ontbloot bovenlichaam op het podium staande zanger en bassist. Met een continu verbeten blik, strak houdende onderkaak en gebalde vuist in de lucht. Het oogt wat als een gimmick, maar storen doet het allerminst, het is dan toch eerder vermakelijk.

Vanum doet weinig aan snelheidsbeperking, maar laat op bepaalde momenten dan toch even het gas los. En ook meer trage, slepende gitaarfranje, bovenop de black-snelheden geplaatst, zorgt nog weleens voor een fraaie melancholische touch aan de Vanum-duisternis. Het is tevens een prettig werkende tegenhanger binnen de songs, wat ook geldt voor de iets naar death metal neigende zang.

Vanums groezelig klinkende black metalprevels zijn zeker effectief, maar voorkomen niet dat na enige tijd een mate van voorspelbaarheid om de hoek komt kijken aangaande de razende black metalstukken en melodievoering. Maar een erg mooie kentering in de staart van de set brengt dan een verrassing: met een plotseling meer open, bredere geluidsweergave van songs die in muzikaal opzicht afwijken van het bekende black metal-stramien en een innemende melodramatische sfeer dragen. Het blijkt een goede opstap te zijn naar de volgende act.

Wat de vier Keulenaren vervolgens aan de dag leggen tart, de meer conventionele black metalwetten behoorlijk. Daar waar de Amerikanen in de kern eerder vasthouden aan oudere, meer traditionele waarden van het genre, worden ze door het knap avontuurlijk ingestelde Ultha veelvuldig overstegen.

'Ultha slurpt je schijnbaar moeiteloos op'

Dat maakt setopener The Avarist (Eyes of a Tragedy) eigenlijk meteen duidelijk. Een lijvige, epische track die je bezwerend op sleeptouw neemt door diepe dalen van pijn en angst, prachtig atmosferisch gevat in een welvend samengaan van uitstrekkende doomy metal- en ambientdelen en giftige black metalratels. En allemaal gesmeed in een overweldigende sound. Die, vergeleken met Vanum, ook een stuk hechter en gedefinieerder is uitversterkt in de zaal. En, je bovendien volledig omhult, wat Ultha's klankbezweringen er alleen maar groter op maakt.

Als het gaat om songwriting kijken de Duitsers niet op een minuut meer of minder. Het aanvangsnummer duurt tegen de vijftien minuten en ook het overige songaanbod varieert van ongeveer tien minuten tot zelfs ruim over het kwartier heen. Het besef van tijd lijkt je echter met een handvol zulke kolossale nummers geregeld te ontgaan.

Ultha slurpt je schijnbaar moeiteloos op in die rijk geschakeerde sfeerbak waarin duisternis, melancholie en agressie op muzikaal zeer indrukwekkende wijze zijn vertaald. Met ijzersterk opbouwende songstructuren die gewiekst meevoerende thema´s of melodieën terug laten keren binnen de wonderschoon gelaagde tracks, bijna zonder dat je het in de gaten hebt.

The Avarist getuigt daar bijvoorbeeld van, maar zo ook het bijtende Cyanide Lips. Twee grootse 'epistels' die terug te vinden zijn op de conceptuele full-length The Inextricable Wandering, die eind vorig jaar uitkwam. Niet verwonderlijk, dat conceptuele (in dit geval over angst in zijn diverse geledingen), voor een band die dus uitmunt in lange nummers met een verteltrant.

Klapstuk Fear Lights The Path (Close to Our Hearts) van vorige langspeler Converging Sins (2016) is dan tot slot de kers op deze overheerlijke, gevarieerde black metaltaart van de oosterbuur. Ultha is een fantastisch collectief, dat de directheid van black heel raak weet te verweven met doom, ambient maar ook dotten dark wave. Het levert krachtige nummers op met een mooie gevoelslading, neergezet door een loeistrakke band die geen moment verzandt in de grote songlengtes. En dat is knap. Voor dikke herhaling vatbaar!      

GEZIEN

Ultha + Vanum
Poppodium Iduna, Drachten
Donderdag 25 april 2019