Volharden
De beste albums zijn die waarvoor een noodzaak was. In die categorie valt ook ‘Nooit Meer Terug’. Een hele geruststelling, want helaas blijkt maar al te vaak dat artiesten na een succesvol debuut hun noodzaak kwijtraken en verslappen op de contractueel verplichte vervolgplaten. Bovendien geldt het derde album in muzikale kringen vaak als de lastigste, zeker als er twee knallers aan voorafgingen. Dus na alle lof op ‘Fresku’ (2010) en ‘Maskerade’ (2012) was het maar de vraag of Fresku kon volharden. Het gaat hem nu immers voor de wind, zou je denken. Een aspect waarmee hij sarcastisch de draak steekt in nummers als ‘Kreeft’ (hij ging ‘van chips naar kip en van kip naar kreeft’) en ‘Alzheimer’ (‘rappers zien nog steeds m'n penis als ze mediteren’).
Demonen
Maar zulke teksten moeten vooral niet te letterlijk opgevat worden, want Fresku heeft nog genoeg demonen te verslaan in zijn leven. Zie daar dan ook de noodzaak voor zijn nieuwe album. Hij maakt het zichzelf en zijn omgeving niet erg makkelijk, blijkt uit zelfkritische nummers als ‘Gooi jezelf weg’, ‘Trots’ en ‘Ik Wil’. Het knappe van Fresku is dat hij die issues in zijn leven zo eerlijk en welbespraakt verwoordt dat het geen gezapige klaagzang wordt. Op ‘Nooit Meer Terug’ stelt hij zich nog kwetsbaarder op, bijvoorbeeld door te verwijzen naar zijn paniekaanvallen (‘paranoïde flikker, jij bent altijd in paniek. Altijd denk je ik ga dood, de dokter vindt van niet’ en ‘ik ben bang want al die steken in m’n borst doen me zeer’). In een interview vertelde hij daarover dat zijn verloofde hem twee jaar geleden meerdere keren midden in de nacht naar de Eerste Hulp moest brengen.
Cachet
Heftige dingen dus en als Fresku zijn hele album had volgestopt met dit soort nummers, was het echt te zwaar geweest. Dat hij ook kan relativeren met intelligente humor geeft zijn nieuwe album (wederom) extra cachet. Bovendien gaat het niet alleen maar over hem, maar ook over maatschappelijke problemen waar jonge mensen uit moeilijke milieus mee kampen. Zoals meiden en groepsdruk in ‘Rustig Aan’, de vicieuze cirkel van jeugddelinquenten in ‘Gevangen’ of manipulatie door foute vrouwen in ‘Bitchboy’. Het siert Fresku dat hij, ondanks zijn eigen klim naar boven, aandacht blijft vragen voor dergelijke situaties. Aandacht die hij opeist dankzij zijn rake woordkeuzes en schrijfkwaliteiten, waardoor hij een persoonlijk relaas vertelt dat heel dichtbij komt.
Geen shock-and-awe-effect
Over die schrijfkwaliteiten gesproken; daarin blinkt Fresku meer dan ooit uit op dit derde album. En in combinatie met de beats van producer Teemong (die hier en daar een verrassende eighties-vibe en een jazzy of orkestraal tintje toevoegde) klinkt het allemaal fris/vernieuwend en herkenbaar tegelijk. En daar zit meteen de eerste kanttekening; zonder de twee voorgangers was ‘Nooit Meer Terug’ waarschijnlijk ingeslagen als een bom. Maar omdat Fresku vooral solide voortborduurt op zijn succesformule, is er geen sprake van een shock-and-awe-effect.
Angst
Het enige nummer dat wel bijdraagt aan dat effect is de ijzersterke bonustrack ‘Angst’, waarin Fresku fel uithaalt naar de westerse samenleving (‘De vrijheid die je claimt is nu al niks waard, omdat het jou een stiekeme racist maakt’). Maar gevoelsmatig klopt het niet dat iemand die floreert dankzij de vrijheid van meningsuiting - waarmee hij genoeg anderen in de hoek zet, zoals de blanke bepalers in Hilversum in ‘Zo Doe je Dat’, de Randstadelite in ‘Op De Hoogte’ (Maskerade), of oppervlakkige mederappers in verschillende nummers – juist daarover tekeer gaat zodra zijn religie bespot wordt. En dat is kanttekening nummer twee. Waarmee de conclusie mag zijn dat een album waarop zo minimaal op af te dingen valt, eigenlijk gewoon voortreffelijk is.
‘Nooit Meer Terug' is uit via TopNotch op CD, LP en digitaal verkrijgbaar. Op 11 maart 2016 geeft Fresku een concert in de grote zaal van de Effenaar.