Afgelopen maand bracht Zoe de Jong, zonder puntjes op de e, het aanstekelijke nummer ‘Deze stad’ uit in samenwerking met Duurzaam Den Haag. De talentvolle artiest schrijft kritische nummers met én over de gemeente om gesprekken op gang te brengen. De veelzijdige Zoe is verbonden aan het Haags Hiphop Centrum en CTD Movement, een collectief dat zich focust op 'conscious hiphop'. “De naam hiphop lijkt soms heel stoer, maar het is veel meer dan dat”, vertelt Zoe als we haar het vuur aan de schenen leggen met de Oh Ja Joh?!-vragenlijst. In het Haags Hiphop centrum, haar muzikale thuisbasis, spreken we over zwemmen in de zee, een zure matten verslaving, haar kat 'Meneer' – die zelfstandig naar de wc kan – en een eigen mixtape die later dit jaar verschijnt.

Wat is je volledige naam?
Zoe Maxime de Jong. Het is Zoe, zonder puntjes op de e – je spreekt het uit als ‘Zowie’.

Wat is je geboortedatum/plaats?
17 januari 1999. Ik ben geboren en getogen in Den Haag.

Heb je huisdieren?
Ja, mijn kat, 'Meneer'. Ik vond de naam heel grappig. Mijn rode kater is echt een meneertje. Hij is nu anderhalf en hij gaat netjes naar de wc. Ik had ergens online gezien hoe je dat kunt aanleren aan een kat en toen dacht ik: waarom ook niet? Dat werkte. Ik heb dus geen kattenbak. Superchill!

Wat doe je aan sport?
Ik probeer drie keer in de week naar de sportschool te gaan. Vaak lukt dat ook wel, maar niet altijd. Ik ben sowieso wel sportief trouwens. Ik fiets overal heen en ik zwem in de zee. Ik dans in mijn woonkamer en met avondjes uit. Over dansen gesproken, ik wil ook wel graag bepaalde moves leren, zoals de Monkey Flip en de handstand. Maar ik durf het nog niet, ik ben bang dat ik dan omklap. Ik moet het eigenlijk gewoon doen, het is iets nieuws en leuk... Ik moet gewoon een deadline gaan stellen. Weet je, dit jaar kan ik in ieder geval één van de twee nog!

Wat is je beste gewoonte?
Ik ben heel tevreden. Ik word weinig echt boos, ik kan weleens oppervlakkig geërgerd zijn. Maar dat ik echt gelukkig ben, is wel mijn beste gewoonte. Ik heb niet hele extreme doelen en ook niet voor heel ver in de toekomst. Ik ben heel blij met de basis zoals de zon die schijnt of als er balans is en als ik eten kan koken dat ik lekker vind. Die tevredenheid is ook altijd zo geweest eigenlijk.

Ben je ook snel tevreden met de nummers die je maakt?
Nee, ik ben heel kritisch op mijn eigen nummers en ik vind het heel leuk om kritische nummers te schrijven. Ik werk ook in de zorg en bel heel veel met gemeentes, daardoor krijg ik alle regelingen en grijze gebieden mee en waar het mis gaat. Als ik daar dan nog eens een nummer over mag schrijven én het voor de gemeente mag zingen? Dat vind ik echt heel gaaf. Dan doe ik wel echt m’n onderzoek om uit te vinden hoe het precies zit.

Wat is je slechtste gewoonte?
Dat zijn er twee. De eerste is: zure matten. Zo kan ik pasta afwisselen met zure matten. Dat vind ik echt heel chill. Mijn vrienden nemen ook zure matjes voor mij mee. Mijn andere slechte gewoonte: ik eet de koffieboontjes van de espresso martini op. Ik vind het de perfecte bitter bij een zoet drankje. Ik eet de boontjes ook op van vrienden.

Voor welke actie schaam je je het meest?
Ik heb in sociale settings zoveel meegemaakt en op het podium zijn er allerlei dingen mis gegaan. Eigenlijk alles waar ik ooit bang voor was. Ik ben gevallen, ik ben mijn tekst helemaal vergeten en ik heb een keer meegemaakt dat niemand lachte. Maar ja, dat kwam uiteindelijk ook allemaal wel weer goed. Dus nee, geen schaamteloze acties. Ik denk ook: als ik me afvraag waar andere mensen zich voor zouden moeten schamen kan ik echt niks bedenken, dus ik hoop ook dat dat voor mij geldt.

Wat laat je het liefst bezorgen?
Vegetarische Rotirol van Warung Kromo!

Wat is het eerste dat je doet als je opstaat?
Ik dans standaard op 'Point and kill' van Little Simz en Obongjayar. Heel vrolijk en gezellig.

Wat is je favoriete plek in Den Haag?
Het strand! Ik zwem graag in de zee, ook in het najaar tot oktober; daarna wordt het wel echt te koud. Dan ga ik op maandag als start van de week en ik ga graag samen. Den Haag is best druk en op het strand heb je open uitzicht.

Wat zou je graag willen veranderen in Den Haag?
Het hokjesdenken in de gemeente. Elke vraag moet precies in een hokje passen. Als het daar niet in past, is er geen mix, waardoor heel veel mensen in grijs gebied terecht komen en het superlang duurt voordat je een antwoord krijgt op je vraag. Ik denk dat er beter gecommuniceerd kan worden tussen afdelingen bij de gemeente. Het is best gek, want ik klaag over de gemeente en krijg daar nog geld voor ook. Dat daagt me tegelijkertijd wel uit bij het maken van de nummers. De teksten moeten goed overkomen.

Vind je het soms lastig dat je kritische nummers maakt voor een opdrachtgever die de oorzaak is van het probleem?
Nee, ik kan juist hiermee verandering brengen. Naar aanleiding van de nummers die ik maak, start er een dialoog over bijvoorbeeld de zorg. Ik word vaak uitgenodigd voor een panelgesprek achteraf om over het onderwerp in gesprek te gaan. Zo dacht ik bij het onderwerp huisuitzettingen mee over meer preventie, in plaats van symptoombestrijding, en nu wordt een concreet idee geïmplementeerd. Ik vind het super goed dat de gemeente het op deze manier doet. Het opent deuren. De nummers worden zelfs gebruikt in maatschappijlessen op scholen, als startpunt voor gesprekken over bepaalde thema’s zoals zorg. Toch vet, want de leerlingen zijn de veranderaars van morgen.

Wat is je stamkroeg?
Café Franklin! Ik heb hier veel goede herinneringen gemaakt.

Wat is het beste Haagse initiatief?
CTD Movement. Dat is een groep toffe artiesten die hiphop muziek maakt, maar wel bewuste hiphop – muziek met een sociaal-maatschappelijke boodschap. Als je talent hebt om te spitten, vind ik het gaaf als je dat inzet voor bewuste teksten. De Jeugd van Tegenwoordig is een uitzondering, die vind ik wel heel vet!

Wat is voor jou de Haagse band van het moment?
Kern Koppen. Guus van der Steen (o.a. tekstschrijver DI-RECT) schrijft alles zelf. Ik vind zijn woordkunst heel gaaf. Hoe hij verbanden legt in de muziek en dat neerlegt op een beat. Je zou het echt uit duizenden herkennen. Het heeft inhoud en de beat is ook zelf gemaakt. Heel eigen!

Wat vind je overschat in de Haagse scene?
Grote Markt. Ik denk wel dat ik wat mensen boos maak als ik dit zeg. Het is soms een beetje zien en gezien worden en heel duur. De sfeer kan verbeterd worden. Iets minder stoelen, wat huiselijker en het zou tof zijn als er meer groen zou zijn. Zet wat leuke plantenbakken neer.

Wat vind je onderschat in de Haagse scene?
Hiphop. Het is niet alleen maar Drillrap, er zit zo’n cultuur en geschiedenis achter. Er hangt ook een familiale sfeer in het Haags Hiphop Centrum en dat is precies waar hiphop voor staat: eenheid en community. De naam hiphop lijkt soms heel stoer, maar het is veel meer dan dat.

Met wie zou je een dag willen ruilen?
Nai Palm – zij is de zangeres van Hiatus Kaiyote en haar stem is echt geweldig. Ik zou wel een dag zo willen zingen en voor een enorme zaal willen spelen. Ik ben weleens naar een optreden van haar geweest en dat was haast zonde, omdat het live eigenlijk hetzelfde klonk als op de plaat.

Waar kun je ’s nachts wakker van liggen?
Onafgemaakte muziek. Meestal ben ik half in slaap en dan heb ik het deuntje ineens. Dan pak ik snel een pen en schrijf ik het op, voordat het weer verdwijnt.

Welk nummer mag er gedraaid worden op je begrafenis?
'Breezeblocks' van Alt-J.

Waar luister je de laatste dagen veel naar?
Unknown Mortal Orchestra, Lizzo (is zij gecanceld?), Kern Koppen en Doechii.

Wat is je grootste guilty pleasure?
Ik maak best wel vaak jingles van wat ik doe op een dag.

Kun je een voorbeeld van zo'n jingle noemen? 
Zingt: waarom zit mijn haar zo plat? Ik heb toch krullen, dit is niet de deal?!

Hoeveel tattoos en/of piercings heb je?
Drie. De eerste twee zijn een helix en een stick-and-poke die ik zelf een keer op mijn voet heb geprobeerd; daar is een kleine vage vis uitgekomen. De derde is ook op mijn voet. Een van mijn toenmalige huisgenoten ging een tattoo bij mij zetten en ik belde mijn beste vriend op om te vragen wat ik moest laten zetten. Zijn antwoord was: ‘voet'. Dat heb ik gedaan.

Wat is de eerste plaat die je ooit kocht of kreeg?
The Black Keys, van mijn moeder.

Hoe ben je eigenlijk begonnen met muziek maken?
Ik ben er eigenlijk een beetje ingerold. Op de basisschool was er een leraar die mij gitaar wilde leren spelen. Op mijn 15e ging ik pas echt spelen en tijdens mijn studie vroeg een bekende of ik wilde invallen in hun band. Ik heb ook veel in de horeca gewerkt en daar ontmoette ik Taco Gorter. Dit Haagse drumicoon vroeg of ik een keer mee wilde zingen in De Paap. Dat heb ik gedaan en zo leerde ik ook een gitarist van Prince kennen: Miko Weaver. We hebben zo nu en dan nog steeds contact.

Welke band moet voor altijd zwijgen?
Nou…ik houd er niet van als artiesten doen alsof ze de tent hebben afgebroken met een  filmpje dat later online wordt geplaatst, terwijl de sfeer daar helemaal niet naar was tijdens het optreden. En ik vind blokfluit vreselijk.

Wat is je voornaamste bron van inspiratie?
Dingen die ik hoor op straat, grappige zinnetjes en de natuur. Gesprekken met vrienden of andere artiesten. Die zijn vaak al poëtischer in praten. Nu ik zelf weer bezig ben met muziek maken, merk ik ook dat ik veel inspiratie haal uit gesprekken en de wereld om mij heen. Ik houd ook notities bij in een WhatsApp-chat met mijzelf.

Wat voor muziek kunnen wij verwachten?
Ik wil alles zelf maken en het wordt een soort instrumentale hiphop. Ik ga een mixtape uit brengen met 3-5 nummers waarin ik ga samenwerken met toffe artiesten zoals Bibi Spaans en Love Kayee.

Waar zou je over tien jaar in Den Haag willen wonen?
Ik vind het nu heel chill in het Zeeheldenkwartier, maar ik zie wel voor me dat ik ergens naar de rand van Den Haag toe ga, ergens waar het rustiger is. Ik vind Den Haag super mooi. Je hebt er bos, strand, stad, alles eigenlijk.

Als je zelf een festival zou organiseren, welke vijf bands zou je dan programmeren?
Kendrick Lamar, Tame Impala, Doechii, Unknown Mortal Orchestra, CTD Movement. Mogen het er echt maar vijf zijn? Anders zou ik graag ook nog Kern Koppen en mijzelf willen boeken natuurlijk!

Van welke kunstenaar zou je iets in je huis willen hangen, ongeacht de kosten?
Evan M Cohen, Bruno van den Elshout (Haags, hij heeft hele mooie grote werken van de zee) en Jamel Armand (Haags).

De doorgeefvraag van Marleen Hoebe: wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen?
Dat zit in de tekst van het nummer ‘Toneelacademie’ van De Jeugd van Tegenwoordig: ‘Hou het klein, hou het dichtbij jezelf.’

Wat zou je aan de volgende gast willen vragen?
Als een saxofoon een gerecht zou zijn, wat zou dat dan zijn?