Gitaren stemmen zoals het hoort? Waarom zou je. De hippe sounds overgewaaid uit Amerika naspelen? Natuurlijk niet. Als Torii een goede riff te pakken heeft, kan het de drang niet weerstaan dat compleet om zeep te helpen. Een van de meest weerbarstige, spannende bands van Nederland brengt deze vrijdag zijn debuutalbum uit, Return To Form. Vanavond speelt de band in 3voor12 Radio.

Domenico Mangione heeft de beste naam van de Nederlandse muziekwereld. Vooruit, op Thijs Boontjes na misschien. Hij kreeg hem van zijn vader, maar die leerde hem dan weer geen Italiaans. ‘Ik ben een Siciliaan, zei hij altijd, Italiaans is niet mijn taal en Siciliaans spreekt niemand’, vertelt Domenico. ‘Volgens mij had–ie er gewoon geen zin in. Mijn vader is zelf geboren in België, mijn moeder is half-Belgisch, en ze spraken vroeger Frans met elkaar als ze iets bespraken wat ik niet mocht horen. Wel jammer, als ik mijn naam zeg begint iedereen altijd meteen in het Italiaans tegen me. Maar ik ben wel trots op die naam. Weet je wat mijn achternaam betekent? Vreetzak. Veelvraat. Mooi toch?’

Domenico ontvangt in zijn appartement in Leiden Noord, zeg maar de Bijlmer van Leiden. Met zijn vette Leidse accent zou je hem met de ogen dicht voor een student aanzien, maar in werkelijkheid staat hij ver af van de elitaire brulapen van Minerva. Al heeft hij zijn cult matje laatst wel afgeknipt, omdat hij daarmee iets te veel bekijks trok bij schaamteloze dertigers. 'Op Down The Rabbit Hole stond de een na de ander ongevraagd een selfie met me te maken.' De wijk waar hij woont ziet er niet bepaald uit als het paradijs op aarde, maar de mensen zijn er aardig en de huur laag. 'Als ik een keertje hard Neil Young draai, zegt mijn onderbuurvrouw de volgende dag: mooie plaat!' Bovendien is Mangione het isolement ook wel een beetje gaan waarderen. Want als hij met zijn muziek iets niet wil, is het de trends van de scene volgen.

Domenico Mangione is de oprichter en frontman van een band die vanuit Den Haag en Leiden opereert en Torii heet. Vernoemd naar een traditionele Japanse poort, maar de Japanse link is verder ver te zoeken. Domenico begon in eerste instantie in zijn eentje, maar inmiddels is Torii al een paar jaar een volgroeide band, bestaand uit allemaal muzikanten die juist wel tentakels hebben in allerlei andere bands, van de ter ziele gegane psychrockband The Womb tot EUT, Global Charming, Petersburg, Severin Bells en The Mighty Breaks. Eigenlijk is Domenico de enige met maar één band. 'Mijn eerste en enige.' Er is ook een connectie met DI-RECT, maar dat is meer een familieband. 'Producer Tijmen van Wageningen is de broer van Bas van DI-RECT. Ze woonden ook een tijdje samen in een huis. Dankzij hem hebben we wel zestig dagen gebruik kunnen maken van hun Basementstudio, zonder te betalen. Je kunt zeggen wat je wilt, DI-RECT is een commerciële band, maar ze geven ons maar mooi de kans.'

Die Tijmen is volgens Domenico cruciaal voor Torii, want hij is de multi-instrumentalist die de ideeën (en emoties) van de frontman kanaliseert. Alweer vier jaar geleden debuteerde Torii met de EP Submerged (op Geertruida), nu is er eindelijk een debuutalbum, dat uitkomt op Mink Records, het label van The Visual en Pitou. De twee staan min of meer haaks op elkaar, vertelt Domenico. 'Die EP was veel introspectiever, ik liet alles over me heen komen, het album gaat veel meer de confrontatie aan. Je ziet het verschil ook in het artwork: de eerste hoes was een woonkamer in het luchtledige, het album een huis dat in de fik staat.'

Dat huis, dat heeft gitarist Willem Oostendorp als maquette gebouwd en daadwerkelijk in de fik gestoken. En een belangrijk detail in het huis op de EP-hoes van Submerged: een schilderij dat Domenico's vader maakte. Het is een abstracte, spacey afbeelding, geïnspireerd door de echo die het eerste officiële teken van zijn leven was. Het schilderij staat in de hoek van zijn kamer, met daarvoor de LP-hoes met het brandende huis. Weer die vader dus. En het is zeker niet zo dat zijn pa de enige intrigerende figuur in zijn familie is. Zijn opa van moederskant bijvoorbeeld was hoogleraar geneeskunde hier in Leiden. Hij onderwierp zijn kleinzoon altijd aan strenge, socratische gesprekken. Een verdere voorvader was persoonlijk bankier van Koning Leopold de Tweede van België en zijn oma werd geboren in Congo toen het nog een kolonie van onze Zuiderburen was. ‘En als je nog verder terug gaat, ontdek je een voorvader die de tulpenbol geïntroduceerd heeft in Nederland. Ze werden er rijk mee, maar de familie verloor al zijn geld door in de Eerste Wereldoorlog te investeren in Russische stoomtreinen.' Oh ja, als je goed zoekt, vind je in het Rijksmuseum ook nog een schilderij van lakenblekers. Ook familie. En toch is het die vader die de meeste impact heeft op Domenico Mangione en op Torii.

© Philine van den Hul
© Philine van den Hul

Eigenlijk wil hij er liever niet te veel over vertellen, want Torii is geen een-op-een uitstorting van emoties, en voor zijn bandgenoten betekenen al die liedjes misschien wel iets heel anders. Maar gedurende het gesprek sijpelt het onderwerp steeds terug naar binnen. Zo vertelt Domenico dat trauma’s uit zijn jeugd er voor zorgden dat hij tijden niets anders kon dan in zijn huiskamer op de grond liggen, maar dat het nu beter gaat dan ooit. Dat hij studeerde (geschiedenis en later muziektechnologie), en daarna werkte bij Cool Blue (tweemaal Winkelheld van de Maand, de oorkondes hangen op het toilet), maar dat hij inmiddels arbeidsongeschikt is omdat hij een darmziekte overhield aan de anti-depressiva. Kortom: het is overal, in de muziek, buiten de muziek.

'Ik ben iemand die heel erg meegevoerd wordt door emoties', vertelt Domenico. En juist daarom wilde hij niet per se emotionele muziek maken. Geen open zenuw. Dat is ook de reden dat het album Return To Form heet. Dat is een beetje een ironische titel, want die term wordt gebruikt voor bands die midden in hun carrière zitten, het heilige vuur wel zo'n beetje verloren hebben en dan onverwachts toch hun grootse vorm terugvinden. Geen naam voor een debuutplaat dus. Maar het is ook precies wat dit album wel is. Een zoektocht naar vorm. 'De liedjes op de EP waren heel circulair, gebaseerd op één idee of loop die wel veranderde maar ook doorging. Maar het gevolg was dat ik er ook niet echt uit kwam. Het was bedoeld als catharsis, maar toen het af was, was ik geen steek opgeschoten.'

De liedjes op Return To Form hebben dan ook allemaal wel iets 'geks', iets 'ongewoons'. ''Antwerpen' is polyritmisch, in 'Sinuosity' stijgt het tempo om vervolgens weer te zakken. Op die manier proberen we een intensiteit op te bouwen. Mijn gitaren zijn vaak op een ongewone manier gestemd, wat ik afkeek van bands als Sonic Youth en Radiohead. Ik vind het juist fijn als het net niet zuiver is, of net te hard of te lang. Dat zijn de momenten dat het een beetje pijn doet.' Het beste voorbeeld van dit spel met vorm is misschien wel 'Heat Lightning', dat alleen al opvalt omdat het zo catchy is, een uitzondering binnen het geheel. Een poging om een popliedje te schrijven. Dat is gelukt, maar niet zonder dat het liedje op tweederde helemaal ontspoort. Weg is die luchtige riff, omhoog gaat het tempo en de nervositeit. En dan, na drie minuten, is er de ‘return to form’, de comeback van het overzichtelijke basisprincipe van de song. ‘Dat is precies hoe het in het echte leven gebeurt’, lacht Domenico. ‘Je moet je soms even herpakken om terug te komen bij je visie.’