Declan McKenna: ‘Jonge mensen zijn niet zo dom als de wereld denkt’

De geëngageerde snotneus heeft nu een grote indiepophit met ‘Isombard’

Timo Pisart ,

Met zijn supergeëngageerde liedjes staat de 18-jarige snotneus Declan McKenna op het punt van doorbreken. Tegelijkertijd zit hij een beetje in een spagaat. ‘Ik denk niet dat er wéér een witte jongen de stem van de generatie hoeft te zijn.’

Hoe is het om een jonge gast te zijn in de Westerse wereld van vandaag? Op mijn achttiende zat mijn hoofd vooral overvol van muziek, meisjes en Passoa. Ik maalde nauwelijks om wat er in de grote boze buitenwereld gebeurde. Sterker nog: ik had er nauwelijks een besef van. Dat besef heeft Declan McKenna wel. Hij is een achttienjarige jongen uit Cheshunt – een forenzenstadje een halfuurtje ten noorden van Londen – die op het punt van doorbreken staat met een stel uitermate geëngageerde liedjes. In huidige hit 'Isombard' haalt hij de xenofobische drogredenen van rechtse Fox-presentatoren onderuit, in 'Brazil' (dat hij op zijn 15e schreef) tackelt hij de misstanden rondom het WK voetbal in Brazilië en in 'Paracetamol' bezingt hij de misrepresentatie van transgenders in de media. Het zijn gewichtige onderwerpen waar je al snel vermoeid van zou kunnen raken, ware het niet dat hij ze weet te verwerken tot lichtvoetige indiepopliedjes die vaak een tikkeltje weird klinken. 

We riepen Declan McKenna al uit tot het absolute hoogtepunt van Eurosonic 2017, we durven te wedden dat zijn naam binnen een halfjaar bij iedereen op de lippen ligt. Zijn debuutalbum moet in mei verschijnen en is geproduceerd door James Ford (o.a. Arctic Monkeys, Depeche Mode, Florence and the Machine, Mumford & Sons en Foals).

Maar goed, met zijn verwassen Winnie De Poe-shirtje, Adidas-vestje, skinny jeans en enorme sokken zou je Declan McKenna vandaag in de Melkweg nog jonger inschatten dan hij is. Hij zal zo zijn gezicht nog verven met glitters en vanavond een show geven die nog veel feller is dan je op basis van zijn liedjes zou verwachten. Nu praat hij hyperenthousiast over de allerlelijkste effecten van Audacity, het crappy programma waarmee hij zijn eerste liedjes opnam, en af en toe krijgt hij een ondeugende glinstering in zijn ogen. Hij praat een beetje in gemeenplaatsen, maar is tegelijkertijd veel slimmer dan je zou zeggen van een Britse snotaap van 18. Hij giechelt. ‘Ja, ik hoop de wereld wel wat beter te maken. Een beetje, in ieder geval.'

Hoe vaak check jij je telefoon op een dag?
‘Ehhhhh, ik weet het niet. Ik zou willen zeggen: twintig keer per dag, maar waarschijnlijk nog veel meer, ik krijg een belachelijke hoeveelheid informatie binnen. Ik zit veel op Twitter, peinzend over de perfecte tweet. Maar ik lees ook het nieuws via social media, hè?’

Bij het beluisteren van je liedjes kan ik me voorstellen dat je iedere dag het nieuws tot je neemt en er telkens weer verschrikkelijk boos van wordt.
‘Boos? Dat lijkt misschien zo, maar ik probeer overal een positieve blik op te werpen. Tegelijkertijd: het is zo moeilijk om als kind in moderne tijden een mening te formuleren met al die conflicterende en verwarrende informatie. Kijk naar fake news, wat kun je wel vertrouwen en wat niet? Veel mensen denken dat de wereld zo verwarrend is omdat de gevestigde orde wíl dat het verwarrend is, maar…. Nou ja… weet ik veel!’

Je komt uit Cheshunt. Wat is dat voor een plek?
‘Het is 10 minuten naar Noord-Londen, en met de trein ben je in een klein halfuurtje in het centrum van Londen. Het is nogal saai, met veel forenzen en ouderen. De forenzen steken al hun energie in het beter maken van Londen, en niet in het stadje waar ze wonen, dat is nogal een probleem. De reden dat ik zo politiek geëngageerd ben heeft waarschijnlijk te maken met de lokale politiek: de conservatieve Tories zijn aan de macht, en die hebben allerlei sociale diensten in de buurt stopgezet. Mijn vrienden en ik proberen juist een steentje bij te dragen aan de gemeenschap.’

Weet je nog wat de eerste keer was dat je sociale onrechtvaardigheid zag en dacht: ‘Hier moet ik wat aan doen!’
‘Zeker! Er was een mars in de stad, omdat de EHBO-post minder geld zou krijgen. Ik was een jaar of 10, denk ik. Ik kan het me nog herinneren omdat ik veel sportte, en mijn polsen vaak brak.’ Hij grinnikt. ‘Ik was er kind aan huis, zeg maar.'

Hoe voelde je je als tienjarig jochie in zo’n mars?
‘Ik denk dat ik me daar onderdeel van een gemeenschap voelde. In zo’n plek waar vooral forenzen wonen – een plek gecreëerd door de moderne wereld – kun je je wat verloren voelen: mensen kennen de naam van hun buurman niet eens meer en vergeet je dat je verbonden bent met elkaar, terwijl dat juist zo belangrijk is. Ik heb dat van mijn ouders: mijn moeder is altijd lerares geweest. Eerst op een basisschool, nu geeft ze kinderen les over het milieu, over regenwouden, hoe je grondstoffen moet gebruiken, dat soort dingen. Mijn vader werkte voor de supportgroep voor ouderen die werd stopgezet, hij is nu met pensioen.’

Ik kan me herinneren hoe ik opgroeide in een redelijk vergelijkbaar dorpje. Een nogal veilige plek, eigenlijk. Ik weet nog precies wanneer ik voor het eerst voelde: ‘Oh shit, niet iedereen is zo gelukkig als ik.’ Ik zag als achtjarige op het ochtendnieuws – voor de tekenfilms! – beelden van lijken tijdens de Kosovo-oorlog. En twee jaar later de beelden van de Twin Towers, natuurlijk. Heb jij een vergelijkbare herinnering?
‘Natuurlijk! Ik zag nog op de basisschool toen de 7/7-aanvallen op Londen plaatsvonden. Ik kan me nog altijd de beroemde foto van de bus die was geëxplodeerd herinneren. Tegelijkertijd: ik ben een van de eerste generaties waar zulke gewelddadige beelden altijd om je heen zijn, door social media. Als er een oorlog gaande is, een terroristische aanval: je ziet direct het geweld op je Facebook-tijdlijn langskomen. Het is zo grotesk dat je ongevoelig kunt worden voor de misère in de wereld.’

Er wordt ook wel gezegd: kinderen van tegenwoordig creëren een filterbubbel en zien alleen nog maar hoe leuk hun vrienden het hebben en wat hun favoriete artiesten te zeggen hebben, ze malen niet meer om de rest van de wereld. Herken jij dat als achttienjarige?
‘Ja hoor, en dat kan ook een gevaar zijn: sommige kinderen raken erin verstrikt, omdat anderen hun puistjes hebben weggephotoshopt en twintig minuten besteden aan het schrijven van de perfecte tweet van 10 woorden. Anderen lijken perfect, en mijn generatie kan er ontzettend onzeker van worden. Tegelijkertijd zijn jonge mensen minder dom dan de wereld denkt: we snappen heus wel dat social media vaak nep zijn, dat al die perfecte beelden niet representatief zijn voor de echte wereld en dat niet al het nieuws te vertrouwen is. Veel jonge mensen zijn slimmer dan van ze wordt gedacht. Op een bepaalde manier ben ik wel trots dat ik tot de generatie behoor die zich door alle verwarring heen worstelt.'

Op je zestiende zat je al bij Sky News om over misstanden in Brazilië te praten en je hebt al twee hits gehad over sociopolitieke onderwerpen. Je moet je nu realiseren: ik kan mensen bereiken met mijn stem. Dat lijkt me nogal een gekke gedachte op mijn achttiende. Denk je daar wel eens over na?
‘Nou… bij de eerste liedjes die ik schreef had ik er natuurlijk geen flauw benul van dat mensen het zouden horen. Ze waren wel politiek, maar ik dacht niet: ik ga mensen bereiken met deze politieke boodschap. Nu wordt over me geschreven alsof ik een politieke youngster ben.’ Hij haalt zijn schouders op. ‘Het is ook cool om zo’n platform te hebben, en ik wil wel degelijk de wereld veranderen.’

Ik zag dat de Engelse kranten al koppen dat je de stem van generatie Z bent.
Declan begint heel hard te lachen. ‘Hahahahhaha. Ik heb er veel over nagedacht, en denk dat het a load of bollocks is. Er zijn heel veel stemmen van deze generatie, en ik denk niet dat er wéér een witte jongen de stem van de generatie hoeft te zijn.’

Laat dat maar eens een gekleurd meisje zijn.
‘Precies! Er is een tendens bij mainstream media om naar witte jongens te luisteren. “Hee, een witte jongen zegt iets moois, laten we hem een gouden ster geven omdat hij dingen aanwijst die shitty zijn!” En tegelijkertijd: dat is gewoon wat ik doe. Het klinkt allemaal supersimpel en dom, maar zo is het wel. Ik besef me hoe stereotype het is dat ik dit zeg…’

Je bent nu 18. Voel je je al volwassen?
‘Ehhhhh…. Ik weet het niet. Ik voel me nog best jong en onvolwassen, denk ik? Ik weet het niet. Ik ben 18 en probeer gewoon 18 te zijn.’

Declan McKenna speelt 21 februari in Rotown Rotterdam en 22 februari in Aldstadt Eindhoven.