3voor12 bespreekt Album van de Week (7): Unknown Mortal Orchestra

Tweede retro-oefening heeft timing flink mee

Ingmar Griffioen ,

Wie had gedacht dat de psychedelische, soulvolle retrorock van Unknown Mortal Orchestra zo zou inslaan? Dat een tamelijk wazige, onderkoelde plaat de gemoederen zo zou beroeren. Op II vallen de op het eerste oog zo uiteenlopende puzzelstukjes echter samen tot een bijzonder smaakvol geheel. Van de intrigerende hoes (vrouw met geheven zwaard in doorzichtige jurk in retro-oudroze natuurdecor) tot de meeslepende psychsoul cocktail met vervormde vocalen. II is Album van de Week bij 3voor12.

Het trio Unknown Mortal Orchestra, opgetrokken rond de in Portland residerende Nieuw-Zeelander Ruban Nielson, komt niet volledig uit de lucht vallen. Zoals de titel II al verraadt, was er ook een eerste album. Min of meer ontstaan als uit de hand gelopen hobby van Nielson: uit het samplen van oude stijlen op psychedelische demo's in de kelder. Dat debuut is niet fundamenteel anders. Zo hadden veel nummers van II ook op debuutplaat Unknown Mortal Orchestra kunnen staan. Het grootste verschil tussen de collectie uit 2011 en die van 2013 is de productie en de nog wat verhoogde meezingbaarheid. De Beatlesque factor zeg maar, die in bijvoorbeeld The Opposite Of Afternoon zo pakkend tot uiting komt.

Maar oudjes als FFunny FFriends, How Can You Luv Me en Bicycle herbergen eenzelfde galm op de zang, verslavende baslijnen, vreemde gitaartjes en zeurende synths die zo mooi met de stem van Nielson kleuren. En de funky dance-drive van Strangers Are Strange is evenmin verdwenen. Begin deze maand bleek de live-show van de Amerikanen bovendien nog sterk op de eersteling te leunen. Wel zat er in de vorige langspeler nog een meer lo-fi garage-kant (Nerve Damage!), die op II ontbreekt en dat maakt de nieuweling iets minder een allegaartje van stijlen.

From The Sun zou je per ongeluk als niemandalletje kunnen zien, maar nee; de opener zet met de intrigerende tekst ("Isolation can put a gun in your hand") de juiste melancholische toon voor deze tweede plaat. Van deze tweede retro krachttoer kwam eerst in september het verslavende, duistere pareltje Swim and Sleep als 7" los. De single is misschien wel het beste voorbeeld van de kracht van het aanvankelijk zo mysterieuze trio (tegenwoordig doet Nielson wel interviews): een verdacht bekend gitaarloopje over een dwingende ritmische basis, veel galm, en de zang die synchroon met de synth-gitaarlijnen omhoog- en omlaagschiet, terwijl er een rariteitenkabinet aan belletjes, getinkel en getokkel opengetrokken wordt.

Hoe lieftallig Nielsons zang ook moge klinken, de teksten verraden meer diepgang in thema's als eenzaamheid, vluchtgedrag en rusteloosheid: "I wish that I could swim and sleep like a shark does. I'd fall to the bottom and I'd hide 'til the end of time. In that sweet cool darkness asleep and constantly floating away.

II toont een redelijk bont palet. So Good At Being In Trouble is een funky, sexy en zwoele uitschieter. One At A Time vertaalt die waarden naar up-tempo dansvloer-idioom, The Opposite Of Afternoon begint als een ruwe Sgt. Peppers outtake en houdt het lo-fi, No Need For A Leader klinkt als een bewerking van een metal-klassieker en is door die riff ultra-catchy, terwijl ook Faded In The Morning door het bekende (en wederom naar Beatles riekende) gitaarloopje, het stuwende ritme en vooral de manier waarop Nielsons zanglijnen de gitaar omhoog volgt enorm meeslepend werkt.

De langspeler is een ongekend veelzijdige retro-exercitie, een zorgvuldige soulvolle verleiding die je vanaf de tweede luisterbeurt weigert los te laten. Heel knap hoe Nielson het op deze plaat bij elkaar houdt, hoe alles zo onderkoeld en tegelijk toch zo warm opgediend wordt, hoe hij diverse retro-grepen bundelt zonder dat het tot een pastiche verwordt en heel prettig dat hij de 'hedendaagse' tijdgeest mee heeft.

II van Unknown Mortal Orchestra is uit op Jagjaguwar/Konkurrent en tijdelijk te beluisteren op de Luisterpaal. 3voor12 heeft het recente concert in Paradiso opgenomen en verwacht de opnames binnenkort online. De groep is 22 mei in Merleyn, Nijmegen, 23 mei in Rotown, Rotterdam te zien en 25 mei op London Calling in Paradiso, Amsterdam.