Drones en drugs
J.Spaceman en Sonic Boom, de namen waaronder de twee hun muzikale trip begonnen, wisten aanvankelijk de liedjes nog rond de vijf minuten te houden maar al snel klokte een deel van het materiaal boven de tien minuten in. In 1988 bracht Spaceman 3 een 12”-single uit met daarop een live-jam van drie kwartier, het bewijs dat de band zich vooral niet richtte tot het grote publiek, zoals collega-shoegazers The Jesus and Mary Chain, maar juist het grenzeloze avontuur van de drones en de drugs opzocht. De stilte in de kleedkamer van Pierce en Kember moet in schril contrast gestaan hebben met de meterdikke gitaartapijten die de twee, aangevuld met verschillende muzikanten, in popzalen over de hele wereld uitrolden. De laatste twee jaar voor het definitief uiteenvallen van de band in 1991, wisselden de twee geen woord meer. Kimber trok ondertussen een eigen plan met zijn soloproject Spectrum. Pierce nam de overgebleven bandleden onder zijn hoede en vervolgde de ingeslagen weg, nu onder de naam Spiritualized. Na twee albums vol drones, spacerock en ‘schoenpuntstaarderij’ ging in 1997 het roer om: Ladies and Gentlemen We Are Floating in Space staat vol gospel en blues. De muur van geluid die dankzij de Phil Spector-achtige benadering van de productie ontstond, zorgde ervoor dat Ladies and Gentlemen… het album werd dat Spiritualized als band definieert. Het album verscheen ook in de vorm van een medicijnverpakking met doordrukstrips, waarin twaalf mini-cd’tjes met elk een liedje erop. Geheel in Spiritualized-sfeer gaf de band een concert boven in de 144 verdiepingen tellende CN-Tower in Toronto, ‘… so we can play the highest show on earth’. Om nog meer ruimte te creëren dook Pierce vervolgens de orkestbak in. Aan opvolger Let It Come Down werkten 150 muzikanten mee. Maar het commerciële succes van Ladies & Gentlemen … werd niet meer geëvenaard.

Demonen
En toen begonnen de drugs dus hun tol te eisen. Pierce belandde in het ziekenhuis omdat zijn lever niet meer wilde. Tot twee keer toe begaf zijn hart het. Nu, na zeven jaar, rekent hij af met zijn demonen. Op Sweet Heart, Sweet Light – een knipoog naar The Velvet Undergrounds White Light/White Heat – bezingt Pierce niet zo zeer zijn eigen dood, maar draagt hij de door hem zo geliefde periode uit de popmuziek, de tijd van The Velvets, David Bowie en het snelle door drugs vergiftigde leven, naar het graf. In ‘Hey Jane’ zegt hij over Lou Reeds ‘Sweet Jane’:
Hey Jane where you’re going today?
You living fast lane life right away
Got no place for your rotten life
A heart like yours never satisfied

En ook de pretty things van Bowie krijgen een schop onder de kont in ‘So Long You Pretty Things’.

Grote schoonmaak
Pierce onderging chemotherapie tijdens de opnames van Sweet Heart, Sweet Light. ‘Drugs die ik niemand zou aanraden,’ zegt hij daar over. En hoewel Pierce aanvankelijk bang was dat het album door de medicijnen één grote spacetrip zou worden, klinkt Spiritualized meer pop dan ooit. Het zal Pierce niet lukken om in 2012 de hele wereld te redden, maar hij lijkt in ieder geval grote schoonmaak in zijn eigen leven te houden. Zijn oude bandmaat Peter Kimber ziet hij niet meer. Zelfs voor een eenmalige reünieshow van Spacemen 3 gaat J. Spaceman de deur niet uit. Pierce is een enigma geworden dat met fluwelen handschoenen moet worden aangepakt. Op de website van de band worden nieuwe fans in de Q&A-sectie van het messageboard al op een veilige afstand gehouden:
Q: What’s Jason really like?
A: Private. Very.

Spiritualized speelt zaterdag 17 november op Crossing Border in Den Haag.