De poëzie van Anne Vegter heeft ontregeling en humor. Ontsporende zinnen, gekke gedachtenspinsels. Over elkaar buitelende stemmen, melodische taal. En seks. ‘Met het ouder worden ben ik minder schizofreen geworden.’

Anne Vegter heeft het druk. Behalve dichter is ze ook toneelschrijver en op dit moment tourt ze door het land met het muziektheaterstuk De kleine laarsjes voor kinderen, samen met het ensemble Asko|Schönberg. Verder ligt er een nog te schrijven operalibretto ‘in haar nek te hijgen’ en wil ze een chicklit-roman schrijven, een soort vervolg op haar erotische verhalenbundel Ongekuiste versies (1998). Dit jaar verscheen ook haar vierde, met gejuich ontvangen, dichtbundel Eiland berg gletsjer.
Aan de poëzie van Anne Vegter denken, is denken aan ontregeling en humor. Aan ontbrekende syntax, gekke gedachtenspinsels, over elkaar buitelende stemmen en melodische taal. En aan seks. Want in het werk van Anne Vegter wordt veel geneukt. Ook in Eiland berg gletsjer, dat behalve gedichten en een toneelmonoloog ook een tiental frêle pentekeningen van naakten en geslachtsdelen bevat. Die zijn ontstaan in het jaar dat ze om fysieke redenen niet kon schrijven. ‘Ik zat onder de medicijnen, ik kon niet helder nadenken. Maar tekenen kon ik wel, op een stom papiertje met een inktpen. Ze roepen iets op, voor mij zijn het ook een soort gedichten.‘

Overgangsbundel
Verwacht geen heftige porno die van de bladzijdes spat; de lichamen stralen onhandigheid uit en laten zich van hun kwetsbaarste kant zien. Ook in de gedichten is Vegter duidelijk ingetogener is dan vroeger. Aan het woord is nu één stem die zich – af en toe wanhopig – een weg baant tussen overspel, de lichamelijke ongemakken van het ouder worden en het onvermogen om echt contact te hebben met de ander.
‘Je had het over gevoelstemperatuur, onder nul vond je het tussen mijn dijen / in de vertrekhal. Na je tas hebben we elkaar heart to heart omhelsd, / man ik kon je wel pijpen van plezier. Luister je eigenlijk nog.’
Vegter: ‘Mijn vroegere werk ontstond uit een dolle boel in mijn hoofd. Geluid, klank, rock-’n-roll. Als een soort Silly Putty, van dat rubberachtige speelgoed van vroeger dat je in alle vormen uiteen kon trekken. Maar je kan er ook waanzinnige stuiterballen van maken. Dat zijn het nu, stuiterballen. Met het ouder worden ben ik misschien wat minder schizofreen geworden. Ik zocht naar een meer consistente poezie, naar één stem waarmee ik verschillende tegendraadse stemmen kon laten horen.’ Zelf noemt de dichteres Eiland berg gletsjer een ‘overgangsbundel’, een weerslag van de vragen die de fysieke overgang bij haar losmaakte. ‘Zo’n periode is voor mij, net als de geboorte van een kind, een bewustzijnsproces. Daardoor wendt het roer van het bootje dat mijn leven is. Je sluit iets af en je leven moet herijkt worden. Ik vind het ook wel mooi om die persoonlijke geschiedenis nu mee te laten klinken en te benoemen. Me steeds minder achter metaforen te verschuilen. Eerder durfde ik dat niet, niet op dat niveau. En dus maakte ik grappen.’

Reisbureaustem
Omdat er minder te lachen valt, is het voorlezen wel spannend. ‘Voor mij is optreden niet zomaar wat gedichten voorlezen, ik denk er goed over na en gebruik mijn stem heel bewust. Een optreden is een autonoom product.’ Vegter is geliefd om haar expressieve voordrachten, maar haar nieuwe werk vraagt om een andere aanpak, vindt ze. ‘Ik wil minder sturend voorlezen, meer stilte en niet meer zo de nadruk op bepaalde woorden. Dat betekent dat ik mijn instrument opnieuw moet stemmen.’ Dan, grinnikend: ‘Het moet iets worden als mijn “reisbureaustem”, daar neem ik wel eens de telefoon mee op. Aangenaam en neutraal, maar er moet ook spanning in zitten. Het gaat precies om het randje, dat is waar mijn werk zich bevindt.’

> Zaterdag, Koninklijke Schouwburg

Anne Vegter - Eiland berg gletsjer (Querido)