Buma/Stemra herkent zich niet in de recente 'belachelijke' beeldvorming, de directiesalarissen zijn volstrekt marktconform en onder de Europese norm, er komt een onafhankelijke voorzitter en een Buma Airplay App, vooralsnog geen Flexgo en een wisseling van de wacht in het bestuur, waar onder meer Tony Berk niet herkozen is. Dat zijn slechts enkele uitkomsten uit de Algemene Ledenvergadering van Buma/Stemra, die muzikant/journalist Maarten Rischen voor 3VOOR12 versloeg. Omdat de vergadering besloten was, mochten alleen muzikanten aanwezig zijn. Gisteren berichtten wel vele twitteraars uit de vergaderzaal.

Hij zou het anders voor zich hebben gezien. Toen afgelopen maandag 23 mei om half zeven 's avonds de rondvraag amper begonnen was en medewerkers van Krasnapolsky klaarstonden om de zaal leeg te vegen was voorzitter Konrad Boehmer genoodzaakt om de laatste paar kwesties vluchtig af te handelen. Begrijpelijk - er moest op z'n minst even aandacht worden geschonken aan zijn aftreden na 40 jaar trouwe dienst - maar des te zuur voor eenieder die juist de uren geduldig uitzat voor deze kwesties. De conclusie na de Algemene Ledenvergadering 2011 van Buma/Stemra: met de transparantie zit het nu wel goed, een aantal fikse knopen zijn zuiver democratisch doorgehakt, maar er blijft iets knagen.

Toelichting jaarverslag: 'omzet sinds 2006 gestegen'
Al bij aanvang, om 10.00 uur 's ochtends, is de spanning onder de aanwezigen voelbaar. Hoe zal de auteursrechtenorganisatie reageren op de recente wagonlading kritieken over z'n exorbitante salarissen en gesteld wanbeleid op meerdere fronten? Huidig directeur Hein van der Ree toont zich echter allerminst als een kat in het nauw en begint zijn toelichting op de jaarstukken van 2010 met de nodige jubelstatistieken als het mogen verwelkomen van het 20.000e Buma/Stemra-lid. Ook de samenvatting door directeur Algemene Zaken Wieger Ketellapper focust zich met name op de positieve ontwikkelingen. Zo is de omzet sinds 2006 gegroeid van 120 miljoen naar 140,3 miljoen, vallen de kosten alleszins mee en zijn er significante winsten bij het beleggen gehaald (na het slechte jaar 2008, waarvan het verlies uitgesmeerd en inmiddels weggewerkt is). De omzetverdeling liep verleden jaar even wat mank vanwege het wegvallen van enkele grote evenementen, en over het nog altijd minieme percentage (0,5%) omzet vanuit online diensten is het laatste woord ook nog niet gezegd, maar de algehele tendens is opgewekt.

Tot het moment dat Van der Ree zich waagt aan een prognose voor de omzet voor de toezichthouder op mechanische rechten, Stemra. Nu nog maar goed voor een zielige 33,9%, zal er in 2015 waarschijnlijk niet meer dan 24,9% vanuit deze organisatie komen. Niet voor het laatst trekt de directeur parallellen met omringende landen: ook zij kampen met steeds minder verkochte cd's en een online (legale) markt die maar niet wil groeien. 'Dramatisch', aldus van der Ree. Maar niet onoplosbaar: 'Door samen te werken met deze landen, vier of vijf, kunnen we de administratie veel consequenter voeren en het probleem samen aanpakken.' Want geld is er wel degelijk, al is 'uw muziek de benzine voor andere markten als de advertentiebusiness van Google'.

Pleidooi voor downloadverbod
Ondertussen wordt niet lijdzaam toegekeken: inmiddels zijn vijftig websites en aanverwanten als Spotify door Buma gelicenseerd om legaal muzikale content aan te bieden. Ook de aangekondigde Cloud-service van Google wordt benoemd, al is er vooralsnog niets bekend over auteursrechten-afdracht en 'volgt daar ongetwijfeld nog een interessante discussie over'. Al even reikhalzend wordt uitgekeken naar het door staatssecretaris Fred Teeven voorgestelde downloadverbod. Voorbeelden uit landen waar het verbod al is ingesteld illustreren de mogelijkheid hoe dit te bewerkstelligen, van een 'graduate response'-systeem met meerdere waarschuwingen tot het blokkeren van pagina's als Pirate Bay. 'In Nederland zouden we dan op z'n minst meteen moeten doorverwijzen naar de legale alternatieven', voegt Van der Ree hier aan toe. De consument moet volgens Buma - behalve in extreme gevallen -  ontzien worden van deze handhaving; sancties moeten alleen worden opgelegd aan de aanbieders van illegale content. Of het downloadverbod er komt of niet, Buma pleit er ook niet voor om de Thuiskopieregeling af te schaffen. 'In Frankrijk bestaan ze naast elkaar, en met een reden. Wat er wel moet gebeuren is de regeling up-to-date krijgen, zodat ook het gebruik van harddrives en usb-sticks er onder valt.'

Na de resultaten van een SEO-onderzoek onder stemgerechtigde leden (conclusie: men is overwegend positief over de transparantie, voelt zich goed vertegenwoordigd door de organisatie, maar klaagt nog wel over de communicatie en uitbetalingstermijnen) presenteert Buma/Stemra de plannen voor de komende zes maanden. Een daarvan is de Airplay App, waarmee een rechthebbende op zijn smartphone of iPad meteen de laatste statistieken omtrent het gebruik van zijn nummers op radio en tv ziet. Ook zal er nog fanatieker worden gestreefd naar juiste uitbetaling van leden, door geluidsbestanden van onbekende herkomst door de makers zelf te laten identificeren op een speciale website. Ook moet de frequentie van uitbetaling - dat geschiedt nu pas na een jaar - omhoog.

Buma herkent zich niet in 'belachelijke beeldvorming'
Over de veelbesproken kritieken kan Van der Ree kort zijn. In de recente 'belachelijke' beeldvorming herkent hij zijn organisatie totaal niet. Hij waarschuwt de aanwezigen om de vanuit eigen belangen ontstane stigmatisering geen afstand te laten scheppen tussen Buma/Stemra en zijn leden: 'Het gezamenlijk belang is belangrijker dan wat tot conflicten drijft'. En dan komt natuurlijk uit de zaal de vraag die op ieders lippen brandt: hoe zit dat met die torenhoge salarissen? Bijna even fel dient voorzitter Boehmer de spreker van repliek: 'Laten we deze discussie tot de rationele kern terugbrengen. De salarisstructuur van de directie is altijd hetzelfde gebleven en is volstrekt marktconform. Als we kijken naar zusterorganisaties in Europa zitten we daarmee zelfs iets onder het gemiddelde. We hebben een omzetstijging van 122% in tien jaar geboekt, en zijn met ons onkostenpercentage nog steeds de goedkoopste society van de omringende landen. Dan stel ik: als Buma zo fantastisch wil blijven presteren moeten we dat niet aan amateurs overlaten. Mijn handtekening staat onder elke salarisafspraak, en die staat daar volledig gerechtvaardigd en moreel.'

Daarop vroeg Erwin Angaud-Gaur van muzikantenvakbond Ntb: "is het niet verstandiger dat als Buma/Stemra toch vaak in het nieuws komt, om je niet ook nog eens te mengen in gevoelige discussies?" Boehmer antwoordde dat er opnieuw naar de communicatie gekeken wordt en dit aspect ook meegenomen wordt. Van der Ree: 'Er is in het buitenland geen society waarbij dit soort problemen niet voorkomt. Doe je iets dan doe je het verkeerd, doe je niets dan ook. Onrust zal je helaas altijd blijven houden.'

Flexgo no go
Een stemronde rond het nieuwe fenomeen 'Flexgo' levert opzienbarende resultaten op. Allereerst wordt het voorstel om Buma-leden hun eigen online rechten zelf te beheren van tafel gegooid door flink wat minder dan de benodigde 2/3 van de stemmen te behalen, maar niet voor een uitvoerige discussie met en tussen verschillende aanwezigen gevoerd is. Een struikelpunt was de clausule waarin Buma 'bij gevaar voor het belang van het collectief' een stokje voor de overdracht van de rechten kan steken. Waar Buma het voorbeeld aandraagt van een componist met een grote catalogus die ineens de online rechten zelf gaat beheren en daarmee de hele organisatie treft, reppen tegenstanders over schending van het gelijkheidsbeginsel en de vaagheid van deze clausule. Erwin Angaud-Gaur wijst namens Ntb nog op de voordelen voor beginnende bands én gevestigde namen om bepaalde tracks voor promotiedoeleinden beschikbaar te stellen, maar vooral uit de hoek van game-componisten komt een valide tegenargument: opdrachtgevers willen natuurlijk het liefst niets met auteursrecht te maken hebben en er kan heel gemakkelijk een cultuur ontstaan waarin het niet registreren bij Buma onderdeel wordt van een deal.

Motie onafhankelijke voorzitter aangenomen
Het voorstel om afwijkende verdeelsleutels van auteursrechten door te voeren is het volgende punt op de agenda. Was de verdeling voorheen een derde voor elke partij (muzikant, tekstdichter en uitgever), wordt er nu gepleit voor een vrije verdeling conform eigen afspraken van de 2/3 bestemd voor muzikant en tekstdichter. Opgemerkt moet worden dat een eenmaal vastgelegde verdeling per werk niet meer gewijzigd kan worden. Ook hier ligt het gevaar van dwangsituaties waarin - zoals songschrijver Allan Eshuijs aankaart - een derde partij mee kan profiteren, maar dat is in feite altijd het geval in auteursrechtenkwesties. Met een ruime meerderheid wordt het voorstel dan ook aangenomen.

De stemronde rond de mogelijkheid een onafhankelijke voorzitter aan te nemen gaat gepaard met een tweetal moties waarin de Ntb pleit voor een herstructurering en professionalisering van het bestuur, hetgeen vooral de invloed van auteurs in de organisatie ten goede zal moeten komen. Beide moties en het voorstel een onafhankelijke voorzitter aan te kunnen wijzen worden aangenomen.

Tony Berk niet herkozen in bestuur
Een voorstel om in het geval waarbij bijvoorbeeld een songschrijver plagiaat pleegt een 'onschuldige' tekstdichter niet mee te laten boeten (of andersom, en de tweede partij dan ook niet de rechten van zijn deel af te nemen) wordt afgedaan als 'niet goed doordacht' en terugverwezen naar de commissie voor een volgende vergadering.  Nadat er over enkele andere zaken gestemd is - de criteria voor een bestuurslidmaatschap van Stemra, het afschaffen van de oude regeling rondom subuitgaves naar het buitenland, wat te doen met de incassogelden van Stemra voor niet-aangesloten auteurs, het gelijktrekken van verdelingen met uitgevers uit Amerika en het overdragen van de exploitatie van grafische reproductierechten (notenschrift e.d.) aan Stemra nu Musicopy niet meer bestaat - is het tijd voor de jaarlijkse bestuursverkiezingen. Opmerkelijk is dat veel huidige bestuursleden niet herkozen worden, waaronder Tony Berk: hij wordt opgevolgd door Bobby Sukhraj.

'Schuldigen van frauduleuze toestanden in bestuur'
Omdat ze vlak voor de pauze vanwege 'niet het juiste agendapunt' de mond werden gesnoerd wijzen zowel Johan van der Voet (BCMM) als componist Loek Dikker op de valreep, en wel in de laatste paar minuten voor de afscheidsspeech van voorzitter Boehmer, op de frauduleuze toestanden die volgens hen plaatsvinden in de uitgeverswereld. Zaken als gedwongen publishment en het onterecht genoteerd staan als auteur van een muziekstuk zou aan de orde van de dag zijn en er zouden enkele schuldigen in het Buma-bestuur zitten. Dit tast volgens de sprekers het hele draagvlak van de organisatie aan en zou bovenaan de agenda gestaan moeten hebben. Bovendien, zo pleit het duo, is de rol van uitgevers in de organisatie nog te groot, terwijl zij eigenlijk een secundaire partij zijn. De reactie vanuit Buma is summier: 'Er is een officiële klacht ingediend, we zien wel hoe het verder gaat. Uiteraard zijn wij tegen elke vorm van dwang, maar het is complexe problematiek.'