Massive Attack begon in de jaren tachtig in het Engelse Bristol als trio, bestaande uit Grant, D en  Mushroom. Samen met stadsgenoten en vrienden Tricky en Portishead stond de formatie aan de basis van de triphop. Dit nieuwe genre mengde invloeden uit hiphop en house tot een langzaam en spannend nieuw genre in de elektronische muziek. Tricky verliet de stad en zijn vrienden al snel en ook bandlid Mushroom verhuisde na onenigheid naar Amerika. In 2002, tijdens het maken van 100th Window, stapte ook Grant op. Enkele jaren hadden hij en D geen enkel contact meer met elkaar. Eind 2003 kwamen de twee weer bij elkaar. Inmiddels ligt het nieuwe album Heligoland in de winkels. Een geslaagde en broeierige plaat met medewerking van enkele grote namen. De beats en arrangementen zijn nog steeds typisch voor de triphop, maar nu klinkt het weer fris en modern.

Het is eind oktober 2009 wanneer Massive Attack in Amsterdam is voor een optreden in de Heineken Music Hall. Het vijfde studioalbum komt er aan, maar een definitieve releasedatum is er nog niet. Enkele weken eerder is een mini-album uitgebracht dat bij fans en pers slecht is ontvangen. Backstage bij de HMH heerst een geladen sfeer, er is ruzie. Producer Robert Del Naja (D) is kwijt. Grant springt in voor de interviews, maar hij is er niet blij mee. Er lijkt meer aan de hand. Dan klinkt er wat geschreeuw op de gang en komt D met een rood hoofd en een halflege fles wijn alsnog aangelopen. ‘Ik doe dit interview wel.’


Was dit een zware plaat om te maken?

"Ja! In 2008 hadden we een album af. We zijn toen veel gaan touren en kwamen na de zomer terug in de studio. Daar kwam ik er achter dat het toch niet was wat ik uit wilde brengen. Ik geloofde er niet in. Grant vroeg mij wat ik er aan wilde doen. Ik wilde het weggooien en dat heb ik gedaan. We zijn helemaal opnieuw begonnen."

Dat zal je zelfvertrouwen geen goed hebben gedaan.

"Het was verschrikkelijk. Op een gegeven moment wilde ik heel cliché in Tibet gaan bergbeklimmen. Alles om maar niet met die plaat bezig te hoeven zijn."

Had je al een ticket gekocht?

"Ik stond op het punt om te vluchten. Maar dan is er ook het besef dat veel mensen van deze plaat afhankelijk zijn. Je kunt al die mensen niet teleurstellen."

Ben je je daar zo bewust van tijdens het maken van een plaat?

"Zeker. Al die vrienden, kennissen en muzikanten die al jaren achter je staan, je manager, je label, mijn accountant... haha, ja zo is het wel. Ik ging heel hard werken en in maart van 2009  begon ik een beeld te krijgen van een plaat die ik wel uit wilde brengen. Dan komt er een energie vrij die je door de rest van het jaar helpt tot de release van dit album."

Heb je zin in de clubshows, de festivals en het hele promotiegebeuren?

"Zeker. Ik vind het als beeldend kunstenaar heerlijk om bezig te zijn met de video's, het artwork, merchandise, dat is mijn passie naast de muziek. Ik heb weer een excuus om aan allerlei mooie producten te werken en mensen te verrassen. Misschien nog wel belangrijker: we kunnen weer even los. Even alle druk van de ketel. We hebben het gered, er is iets moois uitgekomen, nu mogen we dat laten horen." 

Ben je na al die jaren nog benieuwd naar de reacties van media en publiek op nieuw materiaal?

"Ik vind toeren erg interessant, omdat het echt iets heel anders is dan leven in een studio. De directe respons spreekt me heel erg aan. Je kunt veel nieuwe audiovisuele ideeën direct uitproberen. In de studio zit je maar te pielen en kun je ook tijden lang niets voor elkaar krijgen."

Waarom brachten jullie het minialbum uit?

"In de eerste plaats om iedereen even koest te houden, vooral de mensen van het label. We wisten dat we de deadline voor de plaat niet zouden halen en moesten ze toch iets geven. Tegelijkertijd past het ook wel in deze tijd: dat een release niet meer rondom die ene plaat beweegt, maar dat we ook online dingen kunnen lekken, aanklooien met artwork. Wellicht komt er nog een minialbum. Als kunstenaar, maar ook als consument is er veel te ontdekken. Het zijn mooie tijden om je in de muziekbusiness te begeven, echt."

Wordt de plaat ook zo positief?

"Een stuk positiever en meer uitgelaten dan voorheen. On the road zijn we meestal een leuk stel en hebben we een mooie tijd. In de muziek gaan we wat dieper, maar die trance is ook fijn. Sociaal-politiek zijn er veel zaken die me dwars zitten. Er zijn veel onderwerpen waar we iets van vinden, waar we ons in mengen en onze verantwoordelijkheid in nemen."

Wat hoop je dat mensen opsteken of bij blijft van jullie optredens, inclusief alle beelden en teksten die voor onze ogen langs schieten?

"Ik hoop een band te creëren in dat korte moment van een optreden. Dat je als bezoeker niet aan andere zaken kunt denken, maar alles geconcentreerd ervaart. Beeld en presentatie spelen daar een belangrijke rol in. In heb niet de illusie mensen te onderwijzen. Maar een bepaalde bewustwording binnen die chaos van de informatiemaatschappij, al is het maar tijdens de show, vind ik een mooi idee."

Hoe zijn jullie in de studio?

"Er zijn mooie momenten, bijvoorbeeld wanneer je iets hebt gecreëerd dat er 's morgens nog niet was. Maar de keerzijde is een monotoon, repetitief leven. Ik ben snel verveeld en afgeleid, dat maakt het er niet makkelijker op."

Ben je iemand die een hele plaat weggooit wanneer je na een tour terugkomt in de studio?

"Haha, ja inderdaad. Maar ik doe het wel in het belang van de band en de muziek, het is geen egotrip ofzo. Creativiteit kun je niet afdwingen. Voor elke goede dag zijn er veertien klotedagen."

In The Guardian zei je dat jij en Grant niet discussiëren in de studio, wanneer jullie dat wel zouden doen, zou Massive Attack uit elkaar vallen. Hoe kun je iets creatiefs maken zonder te discussiëren over bepaalde keuzes en ideeën?

"Wat het is: als een discussie uit zou groeien tot een ruzie zouden we elkaar gemakkelijk een jaar niet meer zien. Dat kunnen we ons niet veroorloven. Wanneer je iemand twintig jaar kent, er een hechte vriendschap is ontstaan, maar ook grote verschillen zijn, komen klappen gigantisch hard aan. De vriendschap tussen mij en Grant zorgt voor de zandzakken tegen de overstroming, maar wanneer je een van de zandzakken weghaalt, verzuip je in je eigen huis."

Waarom werk je nog samen?

"Je moet weten dat Grant een dj-mentaliteit bezit. Hij komt met ideeën, maar weet niet hoe hij er liedjes van maakt. Ik maak liedjes en zit dus hele dagen in de studio. Grant komt soms langs en dan gaan we aan de slag. Dat haalt mij regelmatig uit een bepaald vacuüm waar ik nieuwe ideeën goed kan gebruiken."

Kun jij in je eentje Massive Attack zijn?

"Nee. Massive Attack is zo goed als de mensen die mee doen op een plaat. Met Damon Albarn (Blur), Guy Garvey (Elbow), Martina Topley-Bird, Hope Sandoval, Horace Andy hebben we zoveel mazzel. Zij maken Massive Attack, zo werken wij. Ook 100th Window was alles behalve een soloalbum."

Je noemt Grant een vriend, geen collega...

"Hij is een vriend van me. Bristol is niet zo groot, je kunt elkaar moeilijk ontlopen. Als ik hem echt nodig heb, kan ik hem bellen. Op tour hebben we enorm veel lol. Ik weet dat hij op dit moment even heel boos op me is. Gisteren ging ik niet mee uit en vandaag heb ik me verscholen voor interviews, maar dat komt wel weer goed. Ik heb de hele fucking zomer gewerkt, ik heb niet eens vakantie gehad."

Wat zeg je op zo'n moment tegen hem?

"Niets, ik ben gewoon weggelopen."