Het lijkt moeilijk voor te stellen, maar ooit vlogen de lijstjes met de Top 40 en Mega Top 50 op vrijdag in de platenzaak als warme broodjes over de toonbank. Begin 2002 is de BV Mega Charts, waar zowel de Top 40 als Mega Top 50 onder vallen, gestopt met het verspreiden van de papieren exemplaren onder de platenzaken. Michel Admiraal, manager bij Mega Charts: “Nog maar weinig mensen waren geïnteresseerd in zo’n papieren overzicht en ook de platenmaatschappijen hadden geen trek meer in advertenties. Dan houdt het op een gegeven moment op.”
“Je kunt gerust spreken van een teloorgang van de hitparade”, verzucht Daniël Dekker, bij de TROS al ruim 15 jaar presentator van de Mega Top 50. “Zeker van de singlelijstjes is de impact dramatisch afgenomen.” Als belangrijkste oorzaken ziet hij het dowloaden en de veranderde vrijetijdsbesteding van de jeugd. Jongeren van tegenwoordig hebben namelijk veel meer andere interesses zoals houseparties, computerspellen en ringtones. Dekker: “Hitparades leven niet meer onder jongeren en vergeet niet dat zij altijd de belangrijkste single-kopers zijn geweest. Kom jij nog mensen die singles kopen of op verjaardagen singles draaien? Ik niet, hoor.” Illustratief is volgens hem dat de radiouitzendingen van de Top 40 en Mega Top 50 in hun glorietijd tussen de 3 en 4 miljoen luisteraars trokken. Met weemoed denkt de TROS-dj terug aan die jaren: “Dat soort cijfers zijn tegenwoordig volstrekt ondenkbaar.”
Michel Admiraal ziet niettemin toekomst voor de Top 40 en Mega Top 50: “We moeten het imago van onze lijsten als A-merken blijven versterken, samen met onze mediapartners van 3FM en Radio 538.” Volgens de Mega Charts-manager wordt alles in het werk gesteld om de hitparade een betrouwbare graadmeter van de populariteit van een plaat te laten zijn en dus wordt ook aan andere meetinstrumenten dan verkoop en airplay gedacht. Admiraal: “Wij bestuderen de mogelijkheden om in de toekomst downloads van een nummer mee te gaan tellen.” Het moet dan wel gaan om legale downloads, verzekert Admiraal. Mega Charts zal dus niet de downloads via Kazaa gaan meetellen zoals wel in de Download Top 10 bij Rob Stenders op 3FM werd gedaan.
En er worden zelfs serieuze plannen gesmeed om ringtones te laten meetellen. Admiraal: “We hebben nu al een Ringtone Top 40 op onze site. Het is heel goed denkbaar dat wij straks het aantal malen dat het aantal ringtones van een nummer op een of ander manier meewegen bij een notering in de algemene hitlijsten.” Magchiel Bakker, voormalig directeur van de stichting Mega Top 100, juicht het meetellen van legale dowloads toe: “Dat is ook een vorm van aanschaf. Bovendien als je airplay meerekent, kun je zeker ook het downloaden meetellen.” Ringtones vind hij echter een straat te ver. “Een instrumentele ringtone van een paar seconden staat toch niet gelijk aan een heel nummer?”
Dekker is het daar niet mee eens: “Ik denk dat een ringtone-top 100 tegenwoordig meer over de populariteit van een liedje zegt, dan een gewone hitparade. Naar mijn mening moet een hitparade niets meer en minder zijn dan een graadmeter van de populariteit van muziek. Dus moet je proberen er alles bij te halen wat maar enigszins meetbaar is en iets over de populariteit zegt. Dus niet alleen verkoopcijfers en airplay, maar ook ringtones en downloads.”
“Een hitparade moet overzicht geven in de chaos en een leidraad zijn voor het publiek bij het kopen van muziek” Het publiek is nog altijd geïnteresseerd in liedjes. De mogelijkheden tot betaald downloaden moet veel meer uitgebreid worden en meegeteld worden”, aldus Corné Bos van promobureau Veel Promo. Maar hij heeft nog een suggestie om de cd-markt nieuw leven in te blazen. “Singles zijn voor platenmaatschappijen een marketingtool voor het album. Misschien moeten ze ertoe overgaan om de prijs van singles tijdelijk drastisch te verlagen. Zoals in het Verenigd Koninkrijk in de eerste twee weken na een release het geval is.”
Volgens Dekker is het nu of nooit voor de muziekindustrie. “De platenmaatschappijen hebben veel onheil over zichzelf afgeroepen door de prijs van cd’s hoog te houden en de technische mogelijkheden voor betaald downloaden te traineren. Het wordt hoogste tijd dat ze wakker worden, anders komt het nooit meer goed met de muziekindustrie en de hitparades in Nederland.”
Dossier hitparade: downloads en ringtones moeten hitparade nieuw leven inblazen
De stand van zaken in Hitparadeland (6 en slot)
Een ingestorte cd-markt en een veranderde vrijetijdsbesteding hebben hun sporen achtergelaten. Het meetellen van downloads en ringtones moeten de hitparades representatiever maken en nieuw leven inblazen. Dit is het zesde deel in een serie over de stand van zaken in Hitparadeland.