Grafjammer begon in 2007 als studioproject, maar is sinds 2012 ook live te aanschouwen. Je zou ze dus bijna de veteranen van de scene kunnen noemen, ware het niet dat ze pas sinds 2016 in de huidige lineup opereren. Iets minder dan drie jaar geleden verscheen Schalm & Schabouw dat nog wel met een echte releaseparty gevierd kon worden, als opvolger van het debuut Koud Gemaakt uit 2015.
De Zoute Kwel is dus het derde full length album van wat toch een beetje het buitenbeentje van de Utrechtse black metal is. Grafjammer tapt namelijk uit een ander muzikaal vaatje. Hoewel de basis overduidelijk in black metal ligt, zijn ook invloeden uit punk en hardcore duidelijk aanwezig en is de speed metal van Motörhead nooit ver weg. Dit levert een lekker smerige, spijkerharde sound op die doet denken aan Deathcrush, de eerste EP van Mayhem. De twee meest gebruikte versnellingen zijn snel en sneller.
De namen zijn inmiddels bekend: Laster, Terzij De Horde, Verwoed en Black Decades vormen de voorhoede van een geweldige lichting Utrechtse black metalbands. Dit jaar leverden Vuur & Zijde en Verval sterke visitekaartjes af met nieuwe EP’s en op de valreep kunnen we daar Grafjammer aan toevoegen, want vandaag verschijnt hun nieuwe langspeler De Zoute Kwel.
Wat Grafjammer zo leuk maakt, is dat ze voor de teksten putten uit de rijke vaderlandse en Utrechtse historie. En dan niet de mooie verhalen die je in de geschiedenislessen op school leert, maar de groezelige belevenissen van mensen aan de rafelranden van de samenleving. Openingsnummer ‘Jajempriester’ bijvoorbeeld bezingt een illegaal drankhol dat allerlei schimmige en dubieuze types aantrekt. ‘Zelfverminkers & Spiritusdrinkers’ legt een link tussen over de daklozen en verslaafden die jarenlang in de krochten onder Hoog Catharijne en Utrecht Centraal woonden en de skeletten van hun middeleeuwse lotgenoten die op diezelfde plek diep ondergronds liggen. Leuk detail is dat het nummer begint met het bekende belletje van de stationsomroeper. En zo neemt Grafjammer de luisteraar mee op een historische reis langs bijvoorbeeld het kontgat van Utrecht in ‘De Bijlman van Trecht’, dubieuze religieuze praktijken in de ‘Bijbelgordelgesel’ en de executie van Johan van Oldebarnevelt in ‘Maak Het Kort’.
De reis komt na ruim 36 minuten al aan zijn einde, maar laat de luisteraar met een tevreden gevoel achter, want Grafjammer is er andermaal in geslaagd om een fijne plaat af te leveren, waarvan we weer een hoop geleerd hebben.
Het oorspronkelijke plan van Grafjammer was om de release van De Zoute Kwel op te luisteren met drie coronaproof optredens in dB’s op vrijdagavond 18 december. Zoals bekend werd vijf dagen eerder echter een lockdown voor het land afgekondigd. De gelukkigen die een kaartje wisten te bemachtigen voor de drie razendsnel uitverkochte shows moeten geduld hebben tot vrijdag 12 februari 2021 om Grafjammer op het podium te aanschouwen.
Te horen: Grafjammer – De Zoute Kwel; vanaf 18 december 2020 verkrijgbaar via Bandcamp of te beluisteren via Spotify.
Te zien: Grafjammer ‘De Zoute Kwel’ releaseshows @ dB’s, Utrecht (uitverkocht). Deze shows zijn verplaatst naar vrijdag 12 februari 2021