Het SPOEL festival vindt zijn thuis op een Culemborgs fort, of, als je helemaal correct wilt zijn, een ‘werk’. Het militaire terrein is na jaren van leegstand compleet opnieuw ingericht. En welbeschouwd schreeuwt het door zijn geborgen ligging aan de Lek en het natuurlijke amfitheater om livemuziek. Het is pakweg 12.45 uur en Opener Grey Nomad jaagt de eerste decibellen over het terrein. De kassajuffrouw stalt de inderhaast verzamelde flesjes zonnebrand uit. De eerste editie van SPOEL is begonnen. En de flauwe woordgrapjes kunnen ongebruikt terug mee naar huis, want de zon straalt en er is geen vuiltje aan de hemel.
Eerste editie SPOEL festival tegendraads en charmant
Sfeerverslag van een dag vooruitstrevende pop op een fort
“Wat is het hier mooi man!”, roept Marien Dorleijn tijdens het optreden van Moss op SPOEL festival. En nee, dat is geen mening maar een feit. Als de Nieuwe Hollandse Waterlinie een sieraad is, dan is Werk aan het Spoel wel een van de mooist opgepoetste pareltjes. We dwaalden een dag rond op deze groene muzikale mini-oase.
Robbing Banks mag als eerste act het hoofdpodium in het amfitheater uitproberen. De one-man band van Robin van Saaze vuurt zijn gruizige garagerocksalvo af op de binnendruppelende bezoekers. Van Saaze heeft een nieuwe plaat klaar en hij wacht op de levering door de vinylfabriek. Hij speelt - kortom - veel nieuw werk, waaronder een enkele ballad. Het geluid voor het podium is hard maar zuiver en het amfitheater doet zijn werk als luie hangplek uitstekend.
Maar blijven hangen is niet de bedoeling. Het tweede, kleinere podium op de Kop Van Zuid lokt. Daar speelt Blue Crime, een Amsterdams collectief onder aanvoering van geluidskunstenares en zangeres Alexandra Duvekot. De boeking van deze jonge band blijkt minstens zo experimenteel als de muziek die ze voortbrengt. De abstracte shoegaze-noirvan Blue Crime gedijt helaas niet heel best tussen de vrolijke groene teletubbieheuvels van het Spoel. De band schiet hoog over en weet slechts een enkeling geboeid te houden.
Nee, dan Bewilder. De band van Maurits Westerik leert ons niet alleen dat we de bandnaam verkeerd uitspreken - het is Bewilder, als in wilderness – maar ook hoe lekker vintage rock ’n roll ook alweer kan zijn. Zeker als het door vaklui wordt gemaakt en opgediend. Het verschijnen van het nieuwe album Dear Island is de avond ervoor in klein gezelschap gevierd, maar Bewilder speelt ‘m alsof ze er al maanden mee op tour zijn. ‘Minor Blues (Hold On)’ wordt ontspannen uitgebouwd en gitarist Arjan Kamphuis krijgt ruimte om te schitteren. Bij afsluiter (en prijsliedje) ‘Forza (It Is)’ pakt Westerik die glansrol. Hij legt zijn gitaar weg beweegt op z’n Mick Jagger’s over het podium terwijl de hele band naar een climax toe werkt. Gaaf!
Degenen die door Blue Crime uit hun muzikale comfortzone zijn gejaagd, worden door Klangstof niet terug gelokt. Integendeel. Het project van Tom Yorke-adept Koen van de Wardt doet in op krautrock geënte retro-futuristische synthtrips die je niet eenvoudigweg beluistert, maar moet ondergaan. Laten we het een acquired taste noemen. De show is weliswaar een tikje statisch, maar de band speelt geconcentreerd en heeft er zichtbaar plezier in.
Terwijl Secret Rendezvous speelt in het amfitheater, verzamelt zich achter het podium een groepje voor een overtocht over de Lek met de Liniepont. De Culemborgse cabaretière Youetta Visser speelt een speciale voorstelling met de pont als podium. Ze is niet de enige theatermaker op SPOEL. Ook de jonge cabaretier Andries Tunru speelt voorstellingen in één van de bomvrije en -volle ruimtes van het Werk.
Eenmaal buiten blijkt dat op de Kop van Zuid muziek wordt gemaakt die zich zonder omweg op de heupen richt. Marnix Dorresteins band IX maakt intelligente, licht verteerbare pop die net zo makkelijk een ontspannen reggea-vibe als een huppelende afrobeat of een hiphopgroove omarmt. Dat Dorrestein weet waar hij de mosterd haalt, bewijst hij als hij korte citaten van Kendrick Lamar’s ‘Bitch, Don’t Kill My Vibe’ en ‘King Kunta’ door de veel te korte set vlecht. More! Nee, want het volle blokkenschema is onverbiddelijk... door naar het amfitheater.
Daar is Rina Mushonga ‘back by popular demand’. De half Nederlandse-half Zimbabwaanse speelde op eerste incarnatie van het festival in 2014 (toen nog Down To The River) een – volgens de overlevering – heerlijke show. Die mag ze op SPOEL dunnetjes over doen. Maar Mushonga doet niet aan dunnetjes. Wel aan van dik hout zaagt men rocksongs. Van die exemplaren waarop ze haar geweldige strot maximaal kan uitnutten. En jawel, de warmbloedige set van de blootvoetse Mushonga en haar erg sterke band gaat er ook dit jaar weer erg goed in bij het SPOEL-publiek.
Etenstijd! Falco Benz verzorgt de soundtrack bij het goed verzorgde festivaldiner op de Kop van Zuid. De Utrechtse producer maakt naar eigen zeggen “warme synth house voor cocktailparty’s”, maar zijn vederlichte klanken gaan, zo blijkt, ook prima samen met een broodje runderstoof.
“Dit is het eerste optreden dit jaar en ook meteen het laatste.” Marien Dorleijn is er duidelijk over. De zanger en songwriter van Moss broedt op nieuw materiaal en laat zich daarbij liever niet afleiden. Het maakt wel dat het SPOEL-publiek de primeur beleeft van welgeteld vier nieuwe Moss-liedjes. ‘About You’ halverwege de set springt er daarbij onmiddellijk uit. Het is zo’n toegankelijk en tijdloos popliedje van het soort dat Dorleijn soms niet lijkt te willen schrijven, maar wat hij zo goed kan. En dat in een ingehouden uitvoering als op deze avond een gouden randje geeft aan een set met contrasterende hoogtepunten als het sobere ‘Slower End’ en het mechanische ‘New Shape’.
En dan zit de eerste editie van SPOEL er op. En kan de vrijwilligersorganisatie gerechtvaardigd trots terugkijken op een charmante en hier en daar iets te tegendraadse eerste editie die op allerlei vlakken mooie doorkijkjes biedt naar een volgende editie. Dus...volgend jaar weer?
Gezien: SPOEL Festival, zondag 30 augustus 2015 @ Werk aan het Spoel in Culemborg met Moss, Klangstof, IX, Bewilder, Robbing Banks, Secret Rendezvous, Rina Mushonga, Falco Benz en Grey Nomad