Fotorepo: Zo ziet Kytopia in Tivoli Oudegracht eruit
Rondleiding door de nieuwe kunstenaarsvrijplaats aan de gracht
De vragen die op vele lippen brandden: Wat gebeurt er met Tivoli Oudegracht, wat gebeurt er met Kytopia na de het gedwongen vertrek aan de Zeedijk, hoe verhuis je zoveel studio's en apparatuur in korte tijd en vooral: hoe ziet het er binnen in Tivoli nu uit? De gemeente sloeg die eerste twee vliegen in één klap en de komende twee jaar huist de kunstenaarsvrijplaats rond Kyteman dus in het voormalige poppodium. Voor de overige vragen nam 3voor12 een kijkje in het monumentale pand, waar in zowat elk hoekje een studio gebouwd wordt en dat nu ook nog eens propvol muzikanten zit vanwege het Studio Stekker-project. Beeldreportage van een dooltocht door een muzikaal mierennest.
Voor iemand die jarenlang Tivoli bezocht, is een bezoek aan het huidige Kytopia een uiterst vreemde gewaarwording. Het is niet alleen een kijkje in de wondere wereld van de kunstenaarsenclave, maar bij elke ruimte, trap of deur denk je aan de vorige functie. Want of het nu de garderobe, de kassa, de rookruimte, het podium of de kantoren betreft: overal wordt muziek gemaakt en/of verbouwd. En dan is Kytopia deze week ook nog eens overstroomd door deelnemers aan Studio Stekker; net als in 2013 komen enkele artiesten die op festival Stekker In Het Park optreden hier samen om nieuw werk te maken of oude tracks een nieuwe jas te geven. Het gaat om veel mensen. Stekker-initiator Pitto loopt dan ook continu rond om van alles te regelen, ook eten doet hij al lopende. Er is meer hectiek, want de meeste studio’s zijn pas de laatste twee weken hierheen verhuisd, dus bijna overal wordt nog gesjouwd, getimmerd en gezaagd.
Bij binnenkomst hoor je meteen muziek vanachter de dichtgetimmerde kassaruimte, waar nu de Duitsers Stimming en Johannes Brecht voor Stekker met elektronica bezig zijn. Lopende door de gang vallen de vele Kytopia-referenties op. Een groot deel van de inventaris is meeverhuisd vanaf de Zeedijk. En Kyteman’s moeder Holly heeft treffende foto’s (onder meer van Kytopia op Oerol) aan de muur gehangen. Om zoveel mogelijk de sfeer te behouden, legt woordvoerder Bonnie Kirkels uit. Geen portiers vandaag en we stappen zo naar binnen. Rechts zien we nog altijd de toiletten (zonder blonde mevrouw met een schoteltje), maar de garderobe links is ook afgesloten met planken. Binnen zit Frank Wienk (ook wel bekend als Binkbeats en percussionist) omringd door allerhande apparatuur en iets wat eigenlijk het meest als de inboedel van een kringloopwinkel aandoet. “Dat is de metaalkast”, legt Wienk uit. De kast is gevuld met metalen attributen die hij bijvoorbeeld inzet in zijn Binkbeats-filmpjes, waarin hij bekende elektronische nummers met instrumenten naspeelt.
Volgende week moet een nieuwe Binkbeats verschijnen en de multi-percussionist is druk met de voorbereidingen. “Daar zit ik wel een week op. Eerst nadenken over de structuur en dan hoe ik dat allemaal aanstuur”, Wienk wijst op een cirkel aan apparatuur en spullen, soms met touw bij elkaar gehouden. “Ik wilde eerst maar weer eens aan het werk”, verzucht hij. “Ik heb een beetje genoeg van het klussen. Ik zit er sinds dit weekend in, maar heb het schilderen even overgeslagen. Vervolgens was het Tetrissen met al die dozen.” Inmiddels lijkt het meeste wel uitgepakt, nu nog een plekje vinden. “Wat een bergen instrumenten ja”, grinnikt Wienk. “Ik heb nog wel één of twee kasten erbij nodig.” Prima plek, ondanks wat vliegen in één hoek. De zelf aangebrachte isolatie is geïmproviseerd maar afdoende. “Ik maak geen harde muziek.”
Dat doet drummer Bram Hakkens (Kyteman, Dazzled Kid, Waylon, Kane) wel. Hij is aan de overkant (naast de vroegere merch-plek) een ruimte aan het inrichten. Wienk: “Daar moeten we nog afspraken mee maken.” Kirkels legt uit dat Hakkens in de voormalige opslagruimte en backstage rookruimte hard aan het verbouwen is, maar dat je analoge instrumenten als zijn drumkit lastig zachter kan zetten. “Hij oefent hier en wil hier ook andere muzikanten uitnodigen. Dat raam wordt nog dubbel geïsoleerd. Gelukkig maken de meeste huurders hier weinig lawaai.”
De grote zaal lijkt opeens een stuk kleiner. Ook hier zien we overal instrumenten, fietsen en spullen, die nog niet uitgepakt zijn. In het midden ligt staan onder meer een vleugel met een roofdier erop, toetsen, een enorme trom en een drumstel. “Als een band of een orkest wat wil doen dan kan dat hier.” Verder is de plek verbonden met de ‘Kyteman master control room’ in de voormalige rookruimte, waar een enorm mengpaneel en dergelijke is ingericht. “Het zou zonde zijn om niks met de akoestiek hier te doen. Maar we moeten de huur van de grote zaal wel terugverdienen.” De hoop is dat die ook voor clipopnames, commercials voor een zeker hifi-bedrijf en andere zaken verhuurd kan worden. Boven zijn er ook nog mogelijkheden, want het balkon is vooralsnog niet vergeven. Daar zijn wel werkruimtes in te richten, vertelt Kirkels. “Veel festivals zoeken tijdelijke werkplekken voor een maand en ze kunnen dat hier doen.”
Over het balkon en de deur door, net voor de Spiegelbar slaan we af. Achter een deur vinden we Mathias Janmaat van Bombay Show Pig met een koptelefoon op. Die zagen we een maand geleden nog in dezelfde positie zitten en jawel: dit is de nieuwe Epic Rainbow Unicorn Studio van producer-manager Simon Akkermans. Janmaat: "Dit was een rookruimte, die muur hing vol met posters die enorm stonken." De ruimte zit achter de oude bovenbar van Tivoli en Simon is nog druk aan het verbouwen. Daarbij pakt hij de isolatie bijzonder grondig aan: meegekomen uit Kytopia zijn onder meer een loodzwaar tweede dakraam en een stuk of honderd WOII-romans die bovenin ter demping zijn vastgeschroefd. Verschil is dat ditmaal de control room de grotere ruimte van de twee is, maar hij deelt de studio dan ook niet meer met Daniel Rose (Skip & Die). Baalt Janmaat niet van de vertraging voor het Bombay Show Pig-album? “Valt mee hoor; de akoestiek is hier beter en ik heb weer even kunnen nadenken. De plaat wordt er uiteindelijk beter van.”
Via een van de vele doorsteekjes en trappenhuizen komen we boven de voormalige Spiegelbar uit. De nu snikhete zolder is de plek voor Sonar Traffic, dat aan de Zeedijk de laatste toevoeging was. Sonar Traffic bestaat uit Allert Aalders (Human Beings, geluidstechnicus o.a. Tivoli, Thomas Azier) en Ben Spaander (aka Cosmic Force en Tivoli-collega) en is uitgegroeid tot de spil van Studio Stekker. “Dit was ooit de decorzolder”, weet Bonnie, die vroeger ook bij Tivoli werkte. “Tivoli heeft die later nooit meer gebruikt. Nu is die weer bruikbaar. En ook al is het de minst geventileerde ruimte, nu fungeert die als Studio Stekker hoofdruimte.”
De Spiegelbar zelf dan. De plannen zijn veelzijdig: Volgens Kirkels is het idee dat de zaalvloer uiteindelijk verdeeld wordt in twee studio’s. Het podium is nu een prooi voor Studio Stekker, maar krijgt een hele andere bestemming. “Een meisje wil hier lessen pilates en yoga gaan geven voor muzikanten.” Middenin de Spiegelbar gaat nog een trap omhoog naar een oude (licht? Dj?) ruimte en daar zou Kirkels graag Hotel Kytopia laten herleven. “Daar kunnen twee à drie mensen slapen als ze hier bijvoorbeeld een week willen opnemen. In Kytopia beheerde ik een appartement voor dat doel.” De geblindeerde ramen van de Spiegelbar zouden wel wat meer open mogen. Achterin bij de bar is de eerste al geopend en kijk je uit op een lommerrijk gebied richting de Springweg. Daar moet echter geen harde muziek geproduceerd worden, want recht eronder zit een kinderdagverblijf. De plannen zijn dan ook om een besloten 'lounge-plek' te maken, en onder meer een tafelvoetbalspel neer te zetten.
En wellicht ook het poolbiljart dat we om de hoek op een zijkant zien rusten. De oude garderobe van de Spiegelbar wordt door Pieter Vonk ondertussen ook vertimmerd tot studio; de isolatieplaten liggen al op de vloer. “Het grappige is dat we alles ook echt gaan gebruiken.” We dalen af. Kirkels wijst in de gang op kleinere studioruimtes waar onder andere Daniel Rose huist. Onderweg naar het podium in de grote zaal komen we langs de artiestenkleedkamers, waar Dj DNA en Arts The Beatdoctor nu ieder een studio runnen. Net voor het podium komt er opeens housemuziek van boven. Een stalen trap leidt omhoog en een stralende Søren ("I'm the houseguy") komt gedag zeggen. Op het podium zien we een setje brandblussers, een hoorn, een didgeridoo en nog wat rondslingerend spul maar voor de verrassing eens geen studio. Oh wacht; achterop het podium zit toch nog een werkplek verstopt, waar een muzikant zich voor Studio Stekker heeft verschanst.
We dalen nog verder af in een soort van bezemkast en bevinden ons opeens onder het podium. En daar is de primeur: een ruimte die niet als studio is ingericht! “Dit was in Tivoli al het klushok en dat is het nog steeds. Het was vroeger ook door de decorgroep in gebruik, maar werd dus de soldeerruimte voor de Tivoli-technici. Voor alles wat gerepareerd of vervangen moet worden, van de tl-buizen tot het glas voor de kroonluchters.” Weer omhoog en door naar de kantoorruimtes aan de straatkant. We komen op de eerste verdieping langs de studio van producer/componist/muziekwetenschapper Mathijn den Duijf. “Hier zat Tivoli-directeur Margriet van Kraats vroeger en hiernaast zat marketing.” Daar huizen nu de Kuikbuiskinderen, of eigenlijk KBK Visuals, zoals het inmiddels internationaal opererende vj-collectief en productiebedrijf is omgedoopt. “Handige jongens: sinds gisteren hebben we hier internet dankzij de Kijkbuiskinderen.”
Nog verder omhoog – we zijn weer de weg kwijt – en we staan opeens in de studio van Black Sun Empire. Of nee: in de studio’s, want de drum ’n bass-producers hebben liefst drie, uiterst professioneel geïsoleerde studioruimtes gecreëerd. Die hebben ze soms ook nodig, want er komen volgens Kirkels regelmatig producers uit bijvoorbeeld Australië over om met ze te werken. De drie leden reizen soms afzonderlijk naar andere uithoeken van de globe, maar opereren ook vaak in dezelfde studio, verzekert ze. Hiphopplatform Habek (die jongens van Roffest en zo) heeft misschien wel de mooiste kantoorruimte; op de tweede verdieping uitkijkend over de Oudegracht. Kirkels zelf, Cat Tran (Skip&Die), Kyteman-rappers Pax en Reazun, Pitto, E-ville (video/tvproductie), Staplab (Utrechtse muziekagenda) en vele anderen houden er ook kantoor. Verder herbergt Tivoli nu dus een stuk of twintig studioruimtes en naar verluidt komen ook Jameszoo en wellicht de band Kensington er terecht. Afsluitend komen we helemaal bovenin in een klein, volledig gestript kamertje, waar de twee Denen van Rangleklods aan het inzingen zijn voor Studio Stekker. Een passend slot.
Duizelingwekkend wat er hier allemaal gebeurt en dan hebben we maestro Colin ‘Kyteman’ Benders nog niet eens in actie gezien. Zijn portretten en vooral geest zijn echter alom aanwezig. Laten we hopen dat de huurders de komende twee jaar alom duidelijk kunnen maken waarom deze creatieve broedplaats zo'n aanwinst is voor de stad, zodat gemeente en buren (waarvan velen Tivoli en de overlast graag zagen vertrekken) in 2016 de Stekker niet eruit willen trekken.
Meer foto's in de galerij onderaan