Spinvis speelt gewoon weer voor zijn buurman

Erik de Jong is in zijn element als bandleider: 'De druk is eindelijk weg'

Benjamin van Vliet, ,

En zo keerde Erik de Jong terug naar dat podium waar zijn aanwezigheid twee jaar geleden ook al zo onwaarschijnlijk was: Spinvis trad voor de tweede maal op in studentenvereniging B.I.T.O.N. Na een experimentele theatertournee klonk Spinvis daar meer dan ooit als een echte band. 'Uiteindelijk wil ik ook gewoon voor mijn buurman spelen.'

Erik de Jong is in zijn element als bandleider: 'De druk is eindelijk weg'

En zo keerde Erik de Jong terug naar dat podium waar zijn aanwezigheid twee jaar geleden ook al zo onwaarschijnlijk was: Spinvis trad voor de tweede maal op in studentenvereniging B.I.T.O.N. Voor 152 studenten die dansten en alle nieuwe nummers meezongen. Waarbij 'Kom in de Cockpit' zo hard rockte dat er geheadbangd werd bij het leven en 'Flamingo' de ultieme zomerhit bleek. In de twee tussenliggende jaren is er rondom De Jong veel veranderd. De grote langverwachte tweede plaat 'Dagen van Gras, Dagen van Stro' is uit. En de reacties, waar hij lange tijd zeer zenuwachtig over was, zijn bijna allemaal positief. Het is een plaat geworden waarop de onaardse samples van het debuut plaats maakten voor een transparanter bandgeluid, maar waarop ook 'Lotus Europa' staat, een 10 minuten durende monoloog waarin Spinvis zijn experimentele kant zo ver doorvoert dat het sommige luisteraars teveel wordt. Een plaat dus die misschien een beetje hinkt op twee gedachten, maar het zijn tegelijk juist die twee gedachten en de frictie daartussen die Spinvis nog altijd uniek maken. 'Lotus Europa' was ook de titel van het programma waarmee hij begin vorig jaar in diverse theaters optrad. Met dat programma leek hij zich bewust van het grote publiek af te keren. "De hype is voorbij," zei hij toen. Maar "daar ben ik een beetje van terug gekomen. Uiteindelijk wil ik ook gewoon voor mijn buurman spelen." 'Dagen van Gras' is echter niet zo traditioneel gemaakt als hij klinkt: "In een studio in Weesp hebben we alle partijen van de band opgenomen en die heb ik mee naar huis genomen om ermee te gaan knippen en plakken. Alleen klinkt het niet zo. Dat was een bewuste keuze. Ik wilde niet het risico lopen gevangen te blijven in die eerste plaat." Maar de grootste transformatie heeft zich op het podium afgespeeld. Daar heeft De Jong zich ontwikkeld tot een echte bandleider, die het inmiddels gewend is dat honderden mensen zijn teksten - surrealistische collages van op straat opgevangen zinnetjes - meezingen. En die positie bevalt hem goed. "Ik ben zelf helemaal geen extravert persoon, maar die rol werkt heel goed om dingen die eigenlijk heel ontoegankelijk en raar zijn toch over te brengen." Op de derde plaat, denkt hij, zullen de collages weer terugkeren. Maar voor hetzelfde geld denkt De Jong daar over een tijdje ook weer anders over. "Het heeft allemaal niet zoveel zin om dat soort dingen vantevoren te gaan bedenken. Als je iets bedenkt in je hoofd, heb je eigenlijk nog niks. Het moet gewoon goed voelen." "Die derde zal waarschijnlijk wel in betere omstandigheden gemaakt worden. Toen ik 'Dagen van Gras, Dagen van Stro' maakte, was ik in onbalans. Dat hoor ik ook terug in de plaat. Er is tenslotte een hoop veranderd in mijn leven. Maar nu is de druk eindelijk weg." Het is aan hem af te zien. De vermoeide en uitgebluste indruk die hij vorig jaar in EKKO maakte, met zijn grijze krullen, is verdwenen. Op het podium van B.I.T.O.N. maakt hij volop grapjes en lacht hij als de xylofoon-sampler van Jan van Eerd door ruis geteisterd wordt. Hij deint mee met de muziek en ramt op zijn gitaar als een volleerde rockster. Zijn werk zal altijd een kunstzinnig randje hebben, maar voor wie denkt dat het allemaal maar pretentieus geneuzel is, heeft hij een duidelijke boodschap: 'Ik wil alleen maar zwemmen.' En wie hem tussen uitverkochte optredens in Paradiso (afgelopen weekend) en Tivoli (donderdag 9 februari) tekeer ziet gaan op dat kleine studentenpodiumpje bij de Biltstraat, realiseert zich maar al te goed: Spinvis blijft echt wel drijven. Spinvis Gezien: B.I.T.O.N., Utrecht, woensdag 25 januari 2006.