'Er hangt magie in de lucht, vanavond'

Berlijnse 'Utrecht Spielt Aus'-variant is ervaring om stil van te worden

Peter Bijl, ,

Het is nu intussen een klein weekje geleden. Maar ik zit er nog steeds van te shaken. Net als de bands die het Grote Avontuur zijn aangegaan. (030) Ruft (030), de Berliner variant van Utrecht Speelt Uit, die ik afgelopen zaterdag in de Berlijnse kelder Zurmöbelfabrik had geprogrammeerd. was een doorslaand succes. Tot verbazing van vriend en vijand. Maar vooral van onszelf.

Berlijnse 'Utrecht Spielt Aus'-variant is ervaring om stil van te worden

Pondertone-zanger Patrick windt er op het forum van GUN Magazine verdacht weinig doekjes om: 'Mensen, mensen, wat hebben wij een geweldig weekend gehad! Pondertone, Met Tuiten en Mr. Love & the Stallions hebben Berlijn een flink poepie laten ruiken. Het was vantevoren verschrikkelijk spannend, maar gaande de avond bleken we op goud te zitten. Ik heb naderhand alleen maar enthousiaste mensen gesproken. Berlijn, we'll be back!' Het is een mening die door Met Tuiten-gitarist Polle maar wat gretig wordt gedeeld. 'Tering wat was t allemaal gaaf, en wat was het de moeite allemaal meer dan driedubbeldwars waard!!! Er hangt een vibe in die stad.... man!!! Met geen pen te beschrijven, maar werkelijk alles viel op t goeie moment op de goeie plaats!!! Ik teer momenteel nog steeds op die heerlijke kick van zaterdag!', schrijft hij enthousiast op het forum. Om daarbij ook meteen bijval te krijgen van manager Jeroen: 'Jaaaaaaaaaa wat een weekend! Wat een geluid hadden we, volle bak en wat een vibe inderdaad!' Klare taal alom dus. En een niet te temperen geestdrift. Maar wat maakte die ene avond in die Berlijnse kunstkelder toch zo magisch? Wat hing er voor bijzonders in de lucht? Tijd voor een kleine, zoals Peter R. de Vries dat zo mooi omschrijft, reconstructie. Van een bewogen, maar vooral bijzonder weekend. Vrijdag 24 september, 17.33 uur. Terwijl ik met mijn ouders, die een weekendje in de stad op bezoek zijn, de Rijksdag kom uitgehobbeld, gaat de telefoon. Het is Met Tuiten-gitarist Polle. 'Peter, het duurt nog even', zegt hij. We hebben urenlang in de file gestaan, en zijn nu pas bij Hannover. Maar we hopen er voor het donker te zijn.' Uitgelaten hang ik op. Het mag dan misschien nog een aantal uurtjes duren, het is in ieder geval een teken dat de band onderweg is. En dat de avond waarvoor ik al zo lang in de weer ben, er ook daadwerkelijk aan begint te komen. Een spannende gedachte. Zo tegen negenen gaat de telefoon opnieuw. Het is Patrick, van Pondertone. 'Hey Peter, we zijn nu net Berlijn binnengereden. Heb je voor ons nog 's jouw adres? Die jongens van Met Tuiten hebben de routebeschrijving, en liggen drie kwartier achter.' Ik vertel ze hoe ze moeten rijden, en dat ze naar het restaurantje tegenover moeten zoeken, waar ik met mijn ouders ga dineren. En inderdaad, net wanneer het hoofdgerecht is opgediend komt er een busje met een Nederlands kenteken de straat binnengereden. Het zijn de jongens van Pondertone. Mét band (de leden van Gloricz Jim) ditmaal. Iets dat Pondertone, normaal gesproken slechts een duo, alleen bij speciale gelegenheden laat voorkomen. 'Maar dit vonden we een speciaal genoeg', aldus Patrick. 'Een barre tocht was het', vertelt extra gitarist Roel, 'maar we zijn er.' En de jongens nemen plaats achter de bar, voor een wleverdiend eerste biertje. Het wachten is nu alleen op de Tuiten. Maar aangezien die ondertussen ook al Potsdam naderen, lijkt dat wel los te lopen. Vrijdag 24 september, 22.10 uur Welk een toeval. Net wanneer ik met mijn ouders en Pondertone het restaurantje uit kom lopen, staan er een aantal wel heel bekende gezichten voor de deur. Het zijn de jongens van Met Tuiten. Inclusief manager, nieuwe bassist en trouwe fans Neeltje en Leonie. We vliegen elkaar in de armen, en slepen in 1 moeite door alle versterkers en instrumenten naar de kamer van mijn huisgenoot. Want ja, dat die dit weekend naar een bruiloft in Wuppertal is, komt ons verdacht goed uit allemaal. Hoeft de contrabas ook niet meteen tussen de afwas. Na het stallen van de instrumenten nemen de Pondertones afscheid voor vandaag, zij overnachten bij ons beider kameraad Sjoerd, die verderop in de stad woont. We spreken voor morgen een strakke planning door (als de Pondertones elf uur hier zijn, gaan we met z'n allen bij de ontbijtbar hiernaast ontbijten, en kunnen we in één moeite met alle zooi door naar Zur Möbelfabrik), en scheiden goedgemutst de wegen. Vrijdag 24 september, 22.57 uur Tijd voor de kroeg, tijd voor een kroegentocht door Friedrichshain. We belanden als eerste in 'L'Ost Paris', een door een stel Fransen van een verfje en wat sofa's voorziene ruimte in de Grünberger Strasse, waar de afgelopen maanden bijna dagelijks vage Oost-Europese films op de muur werden gebeamd. Voor vanavond is er zelfs een geïmproviseerd podiumpje in elkaar getimmerd, waarop een leuk experimenterend jazzbandje staat te spelen. Spontaan ontstaat het idee of het voor Met Tuiten ook niet mogelijk is in te pluggen, en op hun eerste avond meteen al een concert in Berlijn te geven. We vragen het de eigenaar, en die vindt het prima. Er is zelfs een auto paraat, om de ontbrekende versterkers bij mij thuis op te halen. En zo staan de jongens, amper twee uur na aankomst in Berlijn, al hun eerste show te geven. Om tijdens een paar nummers zelfs nog de hulp van een meisje uit het publiek te krijgen, voor enkele al even spontane gastvocalen. Goed, de show mag dan een behoorlijk rommelige zijn, en het publiek niet altijd even geïnteresseerd, de spontaniteit van vanavond vormt alvast een prachtige opmaat voor morgen. We duiken de obscure bunkerkroeg bij mij voor de deur (een gat in de grond, waar je doorheen moet kruipen) in, drinken nog wat biertjes, en laten de Berlijnse krakersvibe nog eens goed op ons inwerken. Zaterdag 25 september, 11.48 uur Opstaan gaat nooit van harte. En vandaag al helemaal niet. Maar toch lukt het ons om eerder dan Pondertone het ontbijtbarretje naast de deur te bereiken. Al dient gezegd te worden dat zij over die paar tussenliggende kilometers drie kwartier gedaan hebben. Maar het ontbijt -een groot buffet voor maar vier euro de man- gaat er geweldig in. Heerlijke uitvinding, al die ontbijtbarretjes hier in de stad. We pakken alle spullen in, verdelen ze over twee busjes en vertrekken kort na enen richting Zurmöbelfabrik. Daar aangekomen blijkt dat Maarten, de Nederlandse eigenaar, er nog niet is. We wachten in het zonnetje. Zaterdag 25 september, 13.42 uur En ziedaar, daar arriveert Maarten. Hij ziet er haastig uit. En laat ook meteen doorschemeren waarom: 'De techniek moet nog opgehaald worden in Friedrichshain. Voor twee uur. Wie heeft hier het meeste verstand van techniek?' In de gauwigheid wordt Gerben opgetrommeld, drummer van Met Tuiten. Hij rijdt met Maarten mee om de juiste spullen te halen. Wij laden ondertussen de boel uit, en beginnen langzaam met opbouwen. De Pondertones kiezen de middag uit voor een fraaie stadwandeling. En voor het eerst wordt ook wat vernomen van Mr.Love & The Stallions. De door de vader van zanger Bas bestuurde camper(!) kan maar met maximaal tachtig kilometer per uur over de Autobahn. En aangezien Hannover nog lang niet in zicht is, kan dat nog wel een poosje gaan duren. Zaterdag 25 september, 16.06 uur Zag alles er aan het begin van de middag nog redelijk fleurig uit, intussen wordt wel duidelijk dat er nog een heleboel moet gebeuren. Zur Möbelfabrik is normaal gesproken namelijk geen concertzaal, maar een galerie. En dat valt te merken. Zo is er een flinke lading technisch spul niet aanwezig, en moet de gehuurde apparatuur door drummer Gerben, bassist Kai en manager Jeroen om de haverklap worden bekeken. Want ja, er is niemand aanwezig die weet hoe ie een podium moet opbouwen. En de geluidsman, Einar van Mr.Love & The Stallions, rijdt nog altijd in een slakkendrafje over de Autobahn. Lichte paniek breekt uit in de tent. Want ja, alle spullen zouden er toch wel zijn? En alle belangrijke snoeren en aansluitingen? Zaterdag 25 september, 17.27 uur En inderdaad, onze angsten worden bewaarheid: niet alles blijkt er namelijk te zijn. Het podium is zo goed als opgebouwd. De instrumenten staan op het podium, de monitoren staan en DI-boxen's liggen klaar. Alleen de voor die DI's zo essentiële XLR-kabels ontbreken. Die zijn door de verhuurder niet meegeleverd. En de bands hebben ook niks mee. De paniek in de tent wordt groter. Want ja, het zal toch niet zo zijn dat door het ontbreken van een paar lullige kabeltjes het hele concert niet door kan gaan? Het begint er echter steeds meer op te lijken. Het verhuurbedrijf is al uren dicht, en Maarten belt zonder succes zijn hele telefoonlijst af. Toezeggingen worden af en toe gemaakt, zonder at ze concreet worden. De spanning loopt op. SMSjes worden verstuurd, mensen in allerijl gebeld. Een telefoontje naar Einar brengt enige opluchting: er zijn geen zes kabels nodig, zoals we aanvankelijk dachten, maar met twee valt ook al een heel eind te komen. En die vallen eventueel nog wel aan te schaffen. Áls we op tijd zijn tenminste. Want de winkels staan ook op het punt te sluiten. Het is tien voor zes eer Maarten in zijn auto richting muziekzaak sprimgt. Wij blijven achter in ZurMöbelfabrik. En trekken elkaar ondertussen alle haren uit. Van de spanning, de irritatie, het gebrek aan slaap en eten. Een uurtje later komt het verlossende woord: de kabels zijn gearriveerd, het concert kan doorgaan. 'It giet oan!', in andere woorden. Een gigantische spanning valt van onze schouders. Tijd voor ontspanning, tijd voor een goede maaltijd. Zaterdag 25 september, 19.36 uur Goed nieuws tijdens het nagerecht: Mr.Love & The Stallions zijn gearriveerd. Hun camper heeft in goede staat Berlijn bereikt. En de Stallions staan te springen van enthousiasme. 'Ja, het was echt te gek, die reis. We hebben lekker gekaart, biertjes gedronken, in het kampeerbed gelegen, helemaal super. En nu zijn we hier.' Het is een supergezicht het enorme bakbeest hier (op de achterkant prijkt een sticker 'Kampeerauto.nl') op de straat te zien. Maar de poging het binnenhofje waar Zur Möbelfabrik gelegen is te bereiken, is na een seconde of tien al vergeefs. Het geeft niet: we laden de instrumenten uit, en gaan naar binnen. De soundcheck kan beginnen! Zaterdag 25 september, 21.42 uur Een brom in een van de vele snoertjes -niemand weet welke- zorgt ervoor dat de soundcheck een enorm vertraging oploopt. Het loopt pas tegen negenen eer de Stallions, de laatste band van de avond, kunnen gaan soundchecken. En ze doen er behoorlijk lang over. Pas tegen half tien is Met Tuiten aan de beurt. En zij mogen dan gelukkig redelijk snel klaar zijn; de zaal is nog volledig leeg, staat vol met flightcases en Pondertone moet nog op voor een soundcheck. En dat terwijl om tien uur de mensen al voor de deur kunnen staan. Mission impossible, zo lijkt het. Zaterdag 25 september, 22.48 uur Hoe vaak ik het het afgelopen half uur gezegd heb, weet ik niet. Maar op een gegeven moment begin je het zelf ook te geloven: 'Es fängt an in wenigen Minuten'. Ik zit bij de kassa momenteel, en zit me volledig te verkneukelen. Want ja, het is geweldig om mensen enthousiast te verwelkomen of naar binnen te loodsen. En het is super om mensen de trap af te zien komen die je zelf uitgenodigd hebt, en in hun enthousiasme meteen maar een paar vrienden meegesleept hebben. Maar het is vooral fantastisch om te zien hoevéél mensen die trap het afgelopen half uur al zijn afgelopen. Om te merken dat de kosten van de zaal er al lang en breed uit zijn, en de opbrengst voor de bands exponentieel begint te groeien. Ik laat me heel even afwisselen om naar de wc te lopen, en vind op mijn weg een verdomd sfeervolle kelder. Met haardvuur en waxinelichtjes. Met stoffige meubels en schemerlmpen. En vj-projecties op de muur achter het podium gebeamd. Wanneer ik terugkom, tikt Einar, violist van de Stallions, op mijn schouder. 'Zeg, zou je voor mij nog iemand op de gastenlijst kunnen zetten? ' Hij wijst naar zijn vriendinnetje, die nog even last-minute is komen overvliegen. Ja, het is duidelijk: de sfeer zit erin, de avond kan beginnen. Zaterdag 25 september, 23.13 uur Ik zit nog steeds bij de kassa. En hoewel ik Pondertone hartstikke graag wil zien -ik heb ze niet voor niets hier geboekt, hun demo heb ik grijsgedraaid- vind ik het geweldig . Ik heb mijn oor tegen de muur, en hoor Pondertone een werkelijk schitterende set spelen. Met speelplezier, met pit, met dynamiek. En bovenal: met een handvol hemelse melodieën. 'What the fuck? ' zit ik te denken, 'het zal toch niet waar zijn? Dat vanavond een briljante avond gaat worden? En dat al deze bandjes hier een knalset gaan spelen voor een volle zaal?' Het begint er echter verdacht veel op te lijken. Zeker wanneer ik wéér clubje van vijftien man naar beneden zie lopen. Ja, er lijkt wel iets in de lucht te hangen vanavond. Iets magisch. Wie had dát ooit gedacht? Zaterdag 25 september, 23.38 uur Ik zie nog net de laatste twee nummers van Pondertone. En zie hoe aandachtig het publiek staat te luisteren. Hoor hoe luid het applaus na afloop is. Wat een fanatiek, respectvol publiek is er vanavond. Heel bijzonder. Een Duitse vriendin stekt haar duimen naar me op. 'super!'. En ze is niet de enige. Ja , het begint ineens pas góed tot me door te dringen: het gaat allemaal wel goedkomen, vanavond. Zondag 26 september, 00.13 uur De jongens van Met Tuiten staan net op het podium. En ook zij lijken er lekker in te zitten. Zanger Daniel ziet er ontspannen uit, is fantastisch bij stem en maakt tussen de nummers door nog een enkele droogkomische opmerking. In het Duits, zijn moedertaal. Hij lijkt in deze omgeving ineens de plek gevonden te hebben die ik in Nederland nog amper van hem zag. En het publiek merkt dat de band lekker bezig is. Waardeert ieder nummer weer met een luid applaus. En tilt de mondhoeken omhoog, wanneer Daniel op zijn theepot blaast. Nee, gepaard met een werkelijk subliem geluid, lijkt ook Met Tuiten niet meer stuk te kunnen vanavond. En dat de demo's meteen na het optreden niet aan te slepen zijn, maakt die indruk er alleen nog maar sterker op. Zondag 26 september, 01.06 uur Kameraad Sjoerd, sinds een uurtje een kwarteeuw oud, komt naar me toegerend. 'Peter! Peter!', roept hij, 'Dit is geweldig. Ik ben nog nooit zo mooi jarig geworden! Wat een topavond!'. Hij heeft helemaal gelijk. Want zijn enthousiasme, we delen het allemaal. En al helemaal wanneer Mr.Love & The Stallions het podium opkruipen. Stond de band gisteren nog voor dertien man te spelen in Zaandam, vanavond brengen ze een volle Berlijnse kelder volledig aan de kook. Want hoewel de set een aarzelend begint kent met mainstream rocksongs als 'Clever White Youth' en 'Fuck You To The Moonlight', beginnen de Stallions ieder nummer zichtbaar in hun set te groeien. De viool krijgt een steeds prominentere rol, en de band begint steeds dwarser te rocken. Én dansbaarder. Met het overstuurde 'Princess' en de electropopknaller 'Evil Pop' krijgen ze de aan het eind bijkans de hele tent aan het zweten. 'Meest vernieuwende band' waren ze afgelopen jaar in de Grote Prijs-finale. En ik snap in één klap waarom. Zondag 26 september, 02.34 uur Nadat de Stallions uitgeraasd zijn, neemt de dj het gretig van ze over. Lekkere soul- en funkklanken vullen warmbloedig de ruimte. Hoog tijd om de kas te tellen, besluiten Jeroen en ik. En we staan werkelijk versteld van de opbrengst. 'What the fuck? ', schreeuwen we uit tegen elkaar. 'Er waren bijna tweehonderd man binnen vanavond!' Voor drie onbekende bandjes uit fuckin' Utrecht.' En dat niet alleen, ze hebben bovendien allemaal een superset gespeeld. Voor een aan hun lippen hangend publiek. 'Waar in Utrecht kom je in godsnaam zoiets als vanavond tegen?', vraagt Patrick zich af, wanneer we proosten op de fantastische afloop van vandaag. En hij weet dat hij het antwoord meteen al gegeven heeft. Wát een ongelooflijke topavond. We zijn er nog steeds een beetje stil van. Allemaal. Ja, nog even en ik begin Patrick te citeren...