Komende zondag begint de vijfde editie van het Incubate festival (voorheen ZXZW). Bijna 250 acts doen in acht dagen Tilburg aan. Bands die zich in eerste instantie vooral laten samenvatten onder de noemer ‘independent’. “Dat is net wat anders dan underground”, zegt Vincent Koreman van Incubate. “Underground suggereert een anti-beweging, independent betekent voor ons dat kunstenaars maken wat ze denken te moeten maken.” Geen muziek voor het geld dus. De meeste bands slapen gewoon op Tilburgse banken bij enthousiaste vrijwilligers. “Veel muzikanten zijn gewend te improviseren. De metal bands waren verrassend snel ondergebracht.”
De verscheidenheid in het Incubate-programma is groot. Van pagan folk tot hardcore, van ambient tot free-jazz. Op het programma dit jaar staan onder meer black metal band Anaal Nathrakh, singer-songwriter Gravenhurst en de Britse punkrockers van Future Of The Left. Toch probeert de organisatie nadrukkelijk lijnen te leggen. “Zo spelen de Engelse punkveteranen van The Damned op een avond met Dananananaykroyd en Pulled Apart By Horses, twee hedendaagse bands die het DIY-gevoel vertegenwoordigen. The Mad Professor (op een avond met o.a. dubstep-dj Shackleton) is enorm belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de dub. We willen acts graag in een context plaatsen. Daarom presenteren we nieuwe bands en oude inspiratoren.”
Die verbanden gaan verder dan muziek alleen. Hoofdgast op het festival is dit jaar beeldend kunstenaar en schilder Hermann Nitsch. De Oostenrijker was in de jaren zestig een van de grondleggers van het Weense Aktionisme, een controversiële kunststroming waarin ondermeer theater, mystiek, beeldende kunst en schilderkunst op een tamelijk radicale manier samen komen. Nitsch staat bekend om het gebruik van diereningewanden en bloed. “De lokale populist – oud-Fortuyn chauffeur Hans Smolders – heeft al bezwaar gemaakt”, lacht Koreman. “Wij zijn ontzettend blij met de komst van Hermann Nitsch. In 1982 was hij voor het laatst in Nederland. Zijn werk shockeert, maar het is ook enorm invloedrijk, onder meer voor black metal bands. Nitsch zal de hele week te gast zijn, masterclasses geven, exposeren en een orgelconcert geven.”
Koreman zelf staat voor acht zware dagen. En daarna moeten alles weer opgeruimd worden. DIY of niet? “Dit jaar is het voor het eerst dat we daar van tevoren over nadenken”, zegt Koreman. “Vorig jaar nog werd iedereen gezellig zat op de zondagavond, en moesten we mensen toch weer uit hun bed trommelen."
Incubate vindt plaats op de diverse locaties in Tilburg van 13 t/m 20 september 2009. 3VOOR12/Tilburg doet uitgebreid verslag van het festival.