Karel: ‘Dit is een bepaalde muziekstijl die we van jongs af aan al heel erg vet vinden maar nooit echt veel mee hebben gedaan. Martin kwam toen met het idee om richting de Deftones en de alternatieve metal te gaan. Ik vond dat zo’n goed idee, daar kon ik echt geen nee op zeggen. Vroeger heb ik daarmee geleerd om gitaar te spelen. Dat leerde je niet op de muziekschool, maar daar moest je echt thuis voor gaan zitten.’ ‘Voor mij was dit altijd al een guilty pleasure,’ zegt Martin. ‘En gelukkig heb je dan een paar gekken om je heen die dat ook leuk vinden. Zo is het een beetje ontstaan, door ideeën uit pubgesprekken waarvan 99 procent niet doorgaat, maar met deze één procent is het toch gelukt. Daar ben ik heel blij mee.’ Oscar: ‘Michiel en ik wilden naast No Gods No Masters nog wel wat anders. Toen liet Karel weten dat hij met Martin over dit idee zat te kletsen. We hebben snel een avond ingepland om te kijken of het klikte.’ Martin: ‘We hadden een grote playlist gemaakt. Treetje bier in het midden gezet en dan samen luisteren. Het werd snel duidelijk dat we wel op een lijn zaten. Het fijne aan de Deftones vind ik dat ze echt liedjes maken, hoe hard die muziek ook is. Er zijn keiharde riffs maar vervolgens zingt hij [Chino Moreno, red.] een hook line van een popnummer. Dat vind ik echt supervet. Bijna elk liedje van ons zou je ook kunnen spelen op een akoestische gitaar. Goed, er is natuurlijk soms wat gebrul, maar dan laat je dat even weg. Hetzelfde hebben de Deftones ook. Er staan zoveel sessies van hun online waar ze akoestisch spelen en dat is gewoon fantastisch.’
ILÆNDER (spreek uit: ie-lender) kan je gerust een Twentse metal supergroup noemen. Martin Duve (vocals) kennen we al van altrock vijftal Ten Times A Million, dat in 2022 na twee jaar door corona bedrogen te zijn eindelijk op Pinkpop stond. Bassist Frank te Riet speelt sinds 2020 thrash in Cryptosis. Karel Lenferink, oud Kudra Mata, (gitaar), Michiel Toenink (gitaar) en Oscar Persijn , oa. Skrum, (drums) hoorden we bij sludge vijftal No Gods No Masters. Nu zijn de heren bij elkaar gekomen dankzij een gezamenlijke liefde: de Deftones.
Aftershow Bullit for my Valentine: Afas Live
Een andere muzikale muze in het leven van Martin was zijn opa, de man wiens achternaam nu wordt gebruikt door de band van zijn kleinzoon. Dat ging eigenlijk per ongeluk, zegt Martin: ‘Een tijd geleden zaten we hier buiten. Na heel wat bier vertelde ik de band dat ik mijn naam wilde veranderen naar Martin Ilaender.’ Maar zijn compagnons dachten dat hij het over de bandnaam had. Dat werd als goed idee ontvangen, en zo geschiedde. ‘Het logo van de band is de zegelring van mijn opa. Hij was echt een überheld. Vroeger zat ik al naast hem op de orgelstoel in de kerk. Ik vond dat echt rock and roll! Hij heeft mij altijd in de muziek gesteund. Familie, vrienden en community was het belangrijkste. Samen muziek maken en een biertje drinken.’
Zo heeft ome Bach het niet bedacht
De leden nemen door hun verschillende achtergronden niet alleen ervaring uit diverse genres mee, maar ze hebben ook allemaal een ander pad bewandeld dat hen uiteindelijk hier samen in de repetitieruimte bracht. Oscar heeft het vak naar eigen zeggen ‘gewoon in een garage thuis’ geleerd en Michiel stopte snel met muziekles toenbleek dat in de klassiek georiënteerde hersens van zijn leermeesters geen ruimte was voor Slayer. Karel leerde op de muziekschool in Enschede de basis en auditeerde daarna bij ArtEZ. Hij werd aangenomen, maar haakte af vanwege een verplichte zomercursus noten lezen: ‘Ja, dag! Ik wilde gewoon muziekles en zo snel mogelijk in een band gaan spelen.’ Martin heeft van iedereen de langste formele muziekopleiding genoten: hij begon in Duitsland met jazz en kreeg daar in Enschede ook pop bij. ‘Het is gewoon gereedschap, al die theorie. Soms kun je dat gebruiken om sneller te werken. In jazz heb je geen grenzen. Daardoor krijg je gekke akkoordcombinaties en dingen die je in de pop wat minder hoort. Bijvoorbeeld in “Crown” zitten best veel dissonante tonen, maar die lossen altijd weer ergens naartoe op. Je voelt je een beetje naar, maar het klopt wel! Dat is juist het fijne van die muziek, ook als je naar Deftones luistert. Hij zingt soms ook tonen waarvan je denkt, zo heeft ome Bach het niet bedacht. Maar het kan wel. Bij wrijving komt energie vrij, toch?’
De frontman staat dan ook aan het roer van het schrijfproces. De bandleden krijgen voorafgaand aan de repetities al vrijwel volledig uitgewerkte nummers toegestuurd die ze thuis kunnen instuderen. Martin: ‘Je ziet ook: we zijn geen achttien meer. Iedereen heeft hiernaast een drukke baan. Ik heb zo’n ongelooflijke hekel aan repetities waar iemand met een lick van vier seconden aankomt, je dat met zijn allen uren repeteert en dan denkt, nou, volgens mij voel ik hem niet. Dan begin ik liever met een framework van een liedje. Ik ben er dan nog niet aan getrouwd; als iemand met een vet idee komt of voorstelt de toonsoort te veranderen, dan boeit dat me eigenlijk relatief weinig. Totdat iedereen er blij mee is gaat er voor mij nog geen vinkje achter.’ Oskar: ‘De basis is er, maar we krijgen alle vrijheid en ruimte om er een eigen partij van te maken.’ Michiel: ‘Als je samen met die nummers bezig bent is de interactie met Martin wel grappig! Hij zet het fundament neer en dan kunnen we daar een beetje omheen friemelen. Die man weet gewoon echt precies wat waar past en daar knal je een beetje achteraan. Prima! En uiteindelijk wordt het wat, dat is hartstikke leuk.’
Stigma’s doorbreken
Het vijftal bracht afgelopen november hun eerste EP “ALPHA” uit. Binnenkort is het alweer tijd voor nummer twee; de energie zit er duidelijk goed in. Over de drijvende kracht achter deze geöliede machine zegt Martin: ‘Ik ben ook een beetje een geek wat muziekpromotie betreft. Ik bekijk de nieuwste trends, dat je eigenlijk constant singles moet uitbrengen en dat uiteindelijk samen moet vatten in een album of een EP. Je moet constant bezig zijn, altijd de aandacht vragen en je daarop doorontwikkelen. Dat met die twee EP’s is een beetje toeval. We hadden eigenlijk gepland om een heel album op te nemen, maar halverwege vorig jaar is mijn pa overleden. Daarna had ik echt even geen zin meer om te schrijven en dingen te doen. Toen hebben we hem gewoon opgesplitst. Waarschijnlijk is het ook geen slechte marketingtruc om het zo te doen.’
Normaal gesproken komt de inspiratie voor songteksten vooral uit innig persoonlijke kwesties, maar op nieuw materiaal komen luisteraars voor een verrassing te staan: ‘Ik hou me altijd best ver af van politieke dingen, want dat kan binnen de muziek heel slecht uitpakken. Maar de volgende single wordt echt ultrapolitiek, want ik word een beetje gek van die vent in Amerika. Dus het was nu even tijd om dat stigma te doorbreken. Maar voor de rest is het heel persoonlijk. Ik kom waarschijnlijk ook het betrouwbaarst over als ik mijn eigen verhaal kan zingen. Vriendschappen die kapot gaan, dingen die niet werken, dingen waar je in jezelf aan moet werken, enzovoorts.’ En die EP, wordt die totaal anders dan “ALPHA”? Martin: ‘Door het overlijden van mijn pa zit het wel in één lijn. Het was eigenlijk één schrijfproces. Twee à drie maanden lang was ik echt bezeten songs aan het schrijven. Die rode lijn hoor je wel, maar er is toch zeker een verschil. Op de tweede staan een paar nummers die een stuk harder zijn dan de eerste en we hebben een ballad erbij. Ik ben heel benieuwd hoe dat juist in onze scene uitpakt.’ Het is in Nederland namelijk niet altijd makkelijk voor de alternatieve metalbands, beklaagt hij: ‘Die harde scene in Nederland is een beetje apart. Als er Nederlandse bands zijn waar het wat rauwer wordt, is er bijna geen animo voor, maar als die grote bands uit Amerika komen zijn de zalen uitverkocht. Er bestaat helaas te weinig platform voor dit soort muziek. Over de grens veel meer, zoals in Duitsland. In Nederland is het meer bier drinken, grunge core, alles rauw. Onze muziek gaat juist een beetje richting het overgeproduceerde.’
Die productie doen ze overigens grotendeels zelf, afgezien van de zang- en drumopnames. ‘Bij het zingen zit ik mijn zone,’ zegt Martin, ‘dan moet ik echt niet aan de knoppen zitten. En drums vind ik te moeilijk.’ Dankzij een samplepad op Oskars kit kunnen tijdens optredens ook synthesizers aan de mix worden toegevoegd, om het publiek een diepere dimensie in te trekken. Het hoort bij de stijl en laat de muziek moderner klinken. ‘We maken ook geen ram tam tam powertrio rock and roll ofzo,’ zegt Michiel. ‘Daar hoort het dan weer niet bij.’
ILÆNDER is op Koningsdag (26 april 14.30-1600 uur) te zien in Café Rocks, Enschede en Willemeen, Arnhem.