ON Turntable Jazz: experiment in jazz & hiphop

Poppodium Atak is een avond lang de muzikale speeltuin voor toeters en turntables

Julian van Aalderen, ,

Afgelopen vrijdag vond in Atak de presentatie plaats van de ON Turntable Jazz cd-rom, een productie van het Productiehuis Oost-Nederland met trompettist Marco Blaauw, saxofonist Jacco Reijnhoudt en turntablists Biotic en Smooth Cee. Na afloop draaide Jules Deelder nog wat plaatjes.

Poppodium Atak is een avond lang de muzikale speeltuin voor toeters en turntables

Afgelopen vrijdag vond in Atak de presentatie plaats van de "ON Turntable Jazz" cd-rom, een project waarover al eerder bericht werd op 3VOOR12/Overijssel. Bezoekers kregen er bij de entree één cadeau en mochten zich verheugen op gratis muntjes (groene nog wel), dus de avond kon al niet meer stuk. DJ Skabber draaide rustig zijn aangenaam in het gehoor liggende plaatjes zodat het publiek zich op zijn gemak voelde en al snel stroomde de zaal in Atak vol. En dat gebeurde erg vroeg, het programma was al om 9 uur gepland maar er werd gewacht tot half 10 om de spanning op te bouwen. In de tussentijd zaten de heren van het turntablejazz project (TTJ) boven met elkaar door te spreken hoe de set zou gaan verlopen. De beide scratchers Marco en Elio vertelden dat ze naast de nummers op de cd nu ook wat freestyles zouden doen om de nummers voor de sets in te leiden. Avantgarde trompettist Marco Blaauw, wiens optreden in Atak zijn laatste zou zijn voor het project, vroeg aan wat aanhang van de DJ's hoe hij zijn street credibility kon verhogen door zijn cappuchon over zijn hoofd te doen, bepaalde poses aan te nemen of misschien toch "thuglife"op zijn buik laten tattoeren. Het was druk boven in de kleedkamer, er heerste een gezonde spanning, maar de artiesten waren duidelijk voorbereid. En tussen alle drukte daarboven, zat hij. Je zou hem bijna over het hoofd zien, maar hij was er zeker: de immer goed (in zwart) geklede Jules Deelder. Hij vertelde over zijn immense collectie jazzplaten, over 78 toeren platen en het fantastische geluid dat daar in zat, hoe vroeger de platenspelers 2 naalden hadden, een voor normaal en een voor 78 toeren en hoe de oude jazzplaten nog steeds fris en actueel waren en toen al hun tijd "miles ahead". Deelder was gevraagd om na het TTJ optreden de zaal te trakteren op al dit fijns, en zat rustig wat achter de computer. Toen namen de DJ's plaats achter de decks. De eerste set was bijzonder experimenteel, beginnend met een freestyle scratch waar Biotic en Smooth Cee hun turntablism skills lieten horen. Dat was in de zaal ook goed te zien, omdat er 2 kleine camera’s op de draaitafels gericht stonden zodat de wat oudere luisteraars nu ook begrepen dat je dit beter niet thuis kan doen met een dure transrotor. En toen kwamen onder luid applaus saxofonist Jacco Reijnhoudt en Marco Blaauw het toneel op. Het eerste nummer, First Contact werd ingezet. Van hiphop naar jazz. Mooi saxofoonspel van Jacco, rustig, diep en ingetogen, afgewisseld met de bijzondere speltechniek van Marco en het gefreak van Biotic en Smooth Cee. Visueel voorzien van de videoclip door Martijn Grootendorst. Dit eerste nummer onder regie van Smooth Cee, zijn stuk op de cd. Daarna werd het stuk van DJ Biotic gespeeld: Tola Tide."We're gonna do a song...that you never heard before". Biotic gooide het over een heel andere boeg, door met een aanhoudende toon en de pitch van zijn Vestax een melodie te maken. Wat begon met een ruizige bromtoon werd een basismelodie voorzien van beats, veel scratchgeweld en mooi herhalend melodieus spel van de blazers die hier duidelijk een dienende rol hadden. Marco voor de solo's en Jacco voor de basismelodie die de pitch van Biotic volgden. Duidelijk meer een hiphop track. Daarop volgde het meest experimentele nummer "leuke beats" onder leiding van Marco, die als het ware een sampler bespeelde. Iedereen in de groep gebruikte zijn instrument als soundprocessor,in plaats van te focussen op geijkte songstructuur .Gescratch op de vierkante millimeter, op microniveau uitgevoerd. Achteruitdraaiende stemmen, scratches als een helicopter. Verontrustend gebruik van de mike en een over de kop gaande sax. De nadruk lag hier op fragmenten maar mondde uiteindelijk uit in een stukje verdomd goed samenspel, waarbij Marco zich door een dj liet voorzien van beats, afgewisseld daarna in een ander tempo door Jacco + DJ. Hierdoor had de luisteraar het idee tussen 2 nummers in te zappen.Marco kan wegens werk voor Stockhausen zijn samenwerking niet meer voortzetten, wat jammer is gezien het feit dat iedereen in de band erg op elkaar is ingespeeld. Wat dat betreft was deze avond dus ook een soort afsluiting van de oude bezetting, thans aangevuld door Gumshoe. Gumshoe, van Nederlandse hiphopformatie the Proov, opende na de pauze weer in een freestyle met de 2 DJ's. Hij is nu permanent onderdeel van TTJ, nieuwe stijl. Daarna was de beurt aan saxofonist Jacco, die met 8-bit duidelijk weer de focus terugbracht naar de jazz en hiphop, met een feestelijke afsluiter. Breakbeats en een mooie contrabas als basis voor meer samenspel van beide blazers, en een wat nachtelijk jazzeinde en een stervende pacman. Eigenaardig genoerg volgde daarop nog het weer wat vreemdere "Monter Monster", met didgeridoo, human beatboxing en scratches. En daarna nam Jules deelder de zaak over, toch waarschijnlijk de reden voor de enorme drukte. Jules Had besloten om de cameratjes die op de draaitafels stonden naast hem te richten, zodat het publiek de plaathoes kon zien van de platen die hij op dat moment draaide. Erg aanstekelijke platen allemaal overigens, waarmee ook maar weer eens bewezen werd dat op jazz gedanst dient te worden in plaats van met de armen over elkaar luisterend moeilijk filosoferend. Jazz is toch voor de Detroit techno altijd een inspiratiebron en catalysator geweest, en ook onlosmakelijk verbonden met de hiphop, zoals hier vanavond maar weer eens op originele wijze werd bewezen.