The Passion of The Kyte

The Kyteman Orchestra verovert het hier en nu met spannende improvisatie

Tekst: Maud Nass Foto's: Jan Westerhof ,

Onder leiding van Colin Benders tourt The Kyteman Orchestra door ons land met 'The Jam Sessions'. Na zes jaar oefenen achter de schermen heeft het orkest voldoende vertrouwen om voor publiek te improviseren. In de volle Grote Zaal van de Oosterpoort creëren de muzikanten tweeënhalf uur lang een reis door het hier en nu waarbij het publiek zich ademloos laat meevoeren.

Het vergt veel moed van een orkest om voor een publiek zomaar iets laten gebeuren. The Kyteman Orchestra zegt er klaar voor te zijn. Voorman Colin Benders zet daarbij hoog in: "The moment you stop believing it’s an improvisation, I know we’re doing good." Kunnen ze zoiets waarmaken? Gaat er inderdaad iets gebeuren dat zo goed is dat het ingestudeerd lijkt?

Het publiek is muisstil als een twintigtal muzikanten gezamenlijk het podium betreedt. Wie mag de eerste improvisatie vanavond beginnen? Benders - of Kyteman - geeft een teken aan cellist Jonas Pap. Vol gevoel opent hij met een breekbare melodie uit zijn cello. Dan wijst Kyteman richting het zestal blazers. In de zaal zijn plaatsvervangende zenuwen voelbaar. Wat gaan zij nu zomaar uit hun instrumenten blazen? Er volgt een samenspel van trombones, trompetten en Franse hoornen dat zo goed klopt, dat het geoefend lijkt.

Terwijl de muziek zich langzaam verder ontwikkelt, wordt duidelijk dat de kracht in de communicatie zit. Zo steken de blazers hun hoofden vaak bij elkaar om wat af te spreken en overleggen de strijkers met elkaar via headsets.

Kyteman dirigeert het geheel met een unieke taal van ontelbare handgebaren en blikken. Deze taal staat voor noten, akkoorden en maten. Als drummer Bram Hakkens een ritme in gang zet waar het publiek van gaat joelen, maait Benders enthousiast zijn armen door de lucht. Laat Bram maar even losgaan als de zaal dat aangeeft.

De muzikanten zijn goed op elkaar ingespeeld. Er is niets ingestudeerd. De groep is wel geoefend in het improviseren en weet uit ervaring wat werkt. Vanavond zijn het de blazers en toetsenisten die verrassende solo's geven. De strijkers brengen kwetsbare melodieën in. De drummers, zangers, en bassist dragen het geheel. Zo wordt het een freestylende machine, waarbij elk radartje onmisbaar is. 

De stoom die boven het podium hangt, lijkt van de dampende muzikanten af te komen die maar liefst twee en een half uur spelen; vrijwel aan één stuk door. Een aantal keer komt alles samen en klopt iedere noot. De vergankelijkheid van het moment maakt het spannend. Geleidelijk groeit het orkest naar een magisch hoogtepunt. Tot het plots weer voorbij is. Als luisteraar weet je dan niet meer precies hoe het gegaan is, maar het voelt fantastisch om op dat ogenblik dáár te zijn. De wetenschap dat de muzikanten hun broedplaats Kytopia binnenkort moeten verlaten, versterkt het besef van de tijdelijkheid.

In een tweet achteraf doopt de tevreden Colin Benders de avond met een knipoog: The Passion of the Kyte. Daar zit wat in. Op Eerste Paasdag is inderdaad het unieke verhaal van The Kyteman Orchestra verteld. Over opoffering aan een groter geheel en de magie die daardoor kan ontstaan. Als toeschouwer in de Oosterpoort is de overgave aan de spanning van het moment - of de muziek wel of niet richting een hoogtepunt gaat - een genot. Als het gebeurt, doet dat de adem stokken.