Onder leiding van componist en gitarist Peter J Taylor musiceerden twee jaar geleden maar liefst tweeëndertig gitaristen en vijf drummers in de Effenaar. Vandaag is hij terug voor een vergelijkbaar project. Het aantal muzikanten is ditmaal beperkt tot “slechts” twaalf gitaristen en één drummer.
Taylor staat als een onvervalste dirigent, tijdens de eerste minuten zelfs met baton, voor zijn orkest. De groep muzikanten acteert als een rasecht symfonie orkest en laat het gitaar- en drumgeluid gelijktijdig aanzwellen, afzwakken of van patroon veranderen. Iedere gitarist kent zijn rol en volgt de dirigent of zijn partituur terwijl de drummer van het stel soms flink door beukt. Ondertussen staat de Engelse componist zijn mensen aan te sporen als een hartstochtelijk coachende voetbaltrainer voor zijn dug-out.
Peter J Taylor en zijn manschappen weten met een tweetal donkere stukken vol terugkerende ritmes het publiek te bezweren en te fascineren. (PK)
Festivalverslag Eindhoven Psych Lab 2014: de vrijdag met Cosmonauts, Spectrum, Wooden Shjips en Hookworms
Cosmonauts, The Oscillation, Hookworms, Gnod en Crows hoogtepunten eerste festivaldag
Er is ons nogal wat beloofd in de maanden voorafgaand aan Eindhoven Psych Lab: een multidisciplinair internationaal festival dat de bezoeker onderdompelt in de wereld van psych. Het moest niet alleen een festival worden waar naar bands gekeken kan worden, maar veel meer een beleving. Zo hoog van de toren blazen kan alleen als je goede kaarten in handen hebt. En dat de Effenaar die had, is gebleken, want het poppodium is daadwerkelijk omgetoverd tot een festival met precies de goede vibe. Van de muziek tot aan het eten en van de gastvrijheid tot aan de extra’s. Waar de Effenaar anders weleens moeite heeft met het pakken van de juiste toon en het creëren van de juiste sfeer is het daar nu helemaal in geslaagd. Maar het blijft natuurlijk om de muziek draaien: hoe brengen de bands het ervanaf en hoe reageert het publiek op zo’n overvloed aan livepsych?
Peter J Taylor
Crows
Cosmonauts
Als al die psychedelische bands zo op eenzelfde festival bij elkaar staan, vallen hun overeenkomsten pas echt op. Zo beginnen en besluiten veel bands graag met stukken instrumentale muziek. Cosmonauts doet hierin mee, maar houdt het intro beknopt. Meteen na de soundscapes is het echte Cosmonauts-geluid te horen: garagedrums, industrial, met veel fuzz van de gitaren en die dwingende stem van de frontman eroverheen. Na een paar nummers blijkt dat er twee zanger-gitaristen binnen de band zijn en die lijken allebei een deel van de show de hoofdrol te mogen spelen. Hun samenspel is fraai. Vooral de wat schuchtere gitarist met zijn lange haar voor zijn ogen maakt indruk: als zijn compagnon versnelt, houdt hij in en zorgt hij voor dat extra laagje gitaargeluid dat het bandgeluid zo opvallend verfijnt. En als hij dan zelf aan de beurt is om de leadzang voor zijn rekening te nemen, komt er een heel mooi en kwetsbaar geluid uit. Heel verrassend. Het gruizige geluid van een album als ‘If You Wanna Die Then I Wanna Die’ met veel sterke nummers – en anthems voor de fans – zoals ‘Motorcycle #1’, ‘Psychic Denim’ en ‘Dreamboat’ heeft plaatsgemaakt voor een nieuw zanchtaardig geluid. Minder geschikt voor de festivals, maar daardoor des te verrassender. Waar de band de laatste keer in Eindhoven nog precies deed wat je zou verwachten (ook niks mis mee hoor), verbluft het hier met een muzikaliteit die de band niet voor mogelijk werd gehouden. Een vroeg hoogtepunt van het festival en wat is het dan leuk dat je het concert meteen na afloop op cassette kan kopen, net als bij alle andere shows in de grote zaal op Eindhoven Psych Lab. (PM)
Great Ytene
Geen flowerpower, maar het geluid van de toekomst, dat beloofde de organisatie van Eindhoven Psych Lab. Hier is anders toch wel degelijk sprake van een beetje flowerpower, de circulerende kleuren van de regenboog op de achterwand versterken een eerste vermoeden. Het geluid van Great Ytene kenmerkt zich door veel galm (maar daarin zullen ze geen uitzondering zijn op dit festival) en spannende variaties in tempowisselingen. De band telt twee gitaristen, maar hoe goed die twee ook hun best doen, de hoofdrol is tijdens de hele show voor de bassist die zijn groove met heel zijn lichaam aanduwt. Als een slang beweegt hij zich, zonder echt van zijn plek te komen, altijd met volledige controle over zijn instrument. Great Ytene probeert een onderhuidse spanning te creëren in de zaal met een bpm dat nooit hoog uitslaat en een lang uitgerekte galm die weigert mee te gaan in de tempowisselingen. Het is echter net iets te veel dertien in een dozijn om dat echt goed voor elkaar te krijgen en te laten beklijven. (PM)
Weird Owl
Na de stampende en met energie overladen performance van Crows mag het publiek van Psych Lab even terugschakelen bij het Amerikaanse Weird Owl. De band begint met een uitgesponnen psychedelische intro die na enkele minuten pas uitmondt in het eerste echte nummer van de set. Het geluid van Weird Owl is tijdens de eerste nummers erg dromerig en broeierig. Het synthesizer-geluid - de band speelt veelal met twee toetsenisten, een drummer en een zanger-gitarist - voert hierin de boventoon. De lange, meanderende nummers vol kleine nuanceverschuivingen komen haast meditatief over. Naarmate het optreden vordert pakt een van de twee toetsenisten vaker de basgitaar op, en verschuift de sound van Weird Owl richting vintage spacerock. Ook de vergelijking met Neil Young & Crazy Horse borrelt op, vooral door het stemgeluid van zanger-gitarist Trevor Tyrell. De opbouw van de setlist, en niet te vergeten de ondersteunende visuals maken het optreden van Weird Owl de eerste echte psychedelische ervaring van Eindhoven Psych Lab. (PK)
Terminal Cheesecake
Vorig jaar speelde het herenigde Terminal Cheesecake voor het eerst sinds twintig jaar weer samen. De band, niet enkel bekend door die opvallende naam, maar vooral door gedenkwaardige optredens in de jaren negentig, heeft tegenwoordig een andere zanger. Namelijk Neil Francis, tevens de frontman van Gnod.
Het optreden van Terminal Cheesecake is als een dieselmotor: komt langzaam op gang, maar als het eenmaal op gang is, niet meer te stoppen. Na wat technische problemen en een van space en psychedelica doordrenkte intro lijkt Terminal Cheesecake enkel nog één missie te hebben. De gehele zaal van zijn sokken blazen. De oudgedienden brengen een furieuze bak noise en fuzz met veelal groovende en dikwijls zompige, Roadburn-fähige gitaarrifs. Nieuwbakken zanger Neil Francis staat als bezeten op het podium. Zijn stemgeluid wordt vervormd en versterkt door een legio effecten.
De reünie van Terminal Cheesecake slaat in als een bom, aan de publieke reactie te zien. Er volop gejuicht, tijdens en na alle nummers, en druk mee geknikt op het pulserende geluid van de Britten. Ook op het podium is er veel spelplezier te zien. Vooral de gitaristen blijken rechtgeaarde entertainers die zich ronduit theatraal over het podium bewegen. Neil Francis staat straks nog met Gnod op de planken, maar dat is aan zijn onmetelijke inzet niet te zien. (PK)
The Oscillation
Oh jee, we zijn nog maar net halverwege dag 1 en iemand in de zaal maakt al de opmerking ‘dat de bands allemaal wel een beetje hetzelfde klinken’. En wie objectief is, kan niet anders dan het enigszins beamen. De bands die te weinig eigen zijn, vallen snel af wat betekent dat het heil elders wordt gezocht. Niet zelden in de tuin van de Effenaar waar het rustig zitten is met een goed bord eten. Wie het kan opbrengen bij iedere band opnieuw heel goed te luisteren, zal altijd wel iets unieks kunnen ontdekken. De dragende bas is vaak de gemene deler van de bands op Eindhoven Psych Lab, maar er zijn ook genoeg differentiaties. De waanzinnig goede drumster van The Oscillation, ja een vrouw dus, lijkt even de USP van de band op dit festival, maar daar moet dan later nog op worden teruggekomen. Voor nu dan: wat is ze goed. En een genot om naar te kijken. Wie dat maar lang genoeg doet, ziet hoe ze een van de drumstokken soms tussen twee slagen door over haar vingers laat rollen. Wat een zelfvertrouwen en wat slaat ze ongenadig hard. The Oscillation gaat voor het grote gebaar in de grote zaal, met gitaren die doen denken aan stadionrock. Diezelfde gitaren sluiten de show in het laatste instrumentale nummer met een huilend effect af, net iets voor het prime time-tijdslot van het festival. Niet te doen. De reacties vanuit het publiek zijn wel mooi; het ongeloof is van de gezichten af te lezen: ‘Doen ze dit echt?’ Ja, nou en of. Begin dit jaar maakt de The Oscillation als grote onbekende indruk in de kleine zaal van de Effenaar. Een paar maanden laten komt de band met een lichte favorietenrol naar Eindhoven Psych Lab, maar die rol kan de band ondanks een zeer gedegen optreden niet helemaal waarmaken. (PM)
Lay Llama's
De Italianen van Lay Llama’s maken vandaag in Eindhoven hun debuut buiten de landsgrenzen. Na een hectische en onrustige soundcheck lijkt een van de meest onbekende bands op het affiche klaar voor zijn vuurdoop in het buitenland.
De band klinkt als een elektronische versie van Goat, samengesmolten met het muzikale avontuur van The Flaming Lips: Experiment, wereldmuziek, religieuze invloeden en een flinke dosis psychedelica. De focus ligt tijdens de live-uitvoering flink op dansbare (afro)ritmes die hypnotiserend werken. Met deze potpourri van stijlen krijgt Lay Llama’s al snel een behoorlijke groep mensen aan het dansen. Niet alle nummers zijn even pakkend, maar door de intense podiumpresentatie en de alsmaar stampende drums blijft de zaal vol.
Een Italiaanse band op een festival vol psych, stoner en aanverwante genres. Het klinkt ietwat onwerkelijk, maar na enkele nummers weet Lay Llama’s al te bewijzen dat deze Zuid-Europeanen een welkome aanvulling op het programma zijn. (PK)
Spectrum
Het is 22.00 uur als een van de headliners van het festival mag aantreden in de grote zaal: Spectrum, met binnen de gelederen een van de grondleggers van het genre: Pete Kember, die ook al verantwoordelijk was voor het bestaan van Spacemen 3. Het is vooral de psych van nu die te vinden is op Eindhoven Psych Lab, maar de godfathers die hun bestaan mogelijk hebben gemaakt zijn niet vergeten. Opmerkelijk is dat Spectrum in het eerste deel van de set veel eerlijker klinkt dan de jongere genregenoten. In alle opzichten: in geluid, voorkomen en zeker ook in songwriting, dat duister en ernstig aandoet. Het boegbeeld van de band, ‘Sonic Boom’ Kember ziet er doorleefd uit. En getekend door datzelfde leven. Als hij zingt over zijn best vriend die sterft, komt hij even oprecht als naargeestig over. Spectrum lijkt te spelen met de zaal, wat tot uiting komt in de setlist. Waar het eerste gedeelte de kwetsbaarheid van de band laat zien, met flirts naar pop en rock, is de band op het einde genadeloos. Een instrumentaal epos van tien minuten tot misschien wel een kwartier met almaar door herhalende fuzzy gitaarlijnen en basgrooves is verbluffend, maar ook bijna obsceen. Waar de band aanvankelijk verweten kon worden wat scherpe randjes te missen in deze show, is dat concessieloos en op brute wijze rechtgezet in het slotstuk. Liefhebbers van de legende zijn gebleven, de overige festivalbezoekers zijn vertrokken. Hoe monumentaal dit optreden ook mag zijn, de gedachte dat de jonkies van de nieuwe generatie er weinig voor onder doen, zorgt voor enige relativering. (PM)
Anthroprophh
Paul Allen, vooral bekend als de frontman van het inmiddels ter ziele The Heads staat vandaag aangevuld door twee bandleden onder de tamelijk onmogelijke naam Anthroprophh op Psych Lab. Allen gebruikt zijn begeleiders vooral om een stevige, gekaderde, op krautrock geënte basis te leggen. De frontman daarentegen is zelf wars van kaders. Hij gebruikt deze basis als speeltuin om er met zijn gitaar, toetsen, allerhande effectenbakken en andere elektronica volledig los op te gaan. Het gevolg is een boeiend schouwspel dat niet altijd gemakkelijk behapbaar en bij te houden is. Anthroprophh schiet werkelijk alle kanten op. Het bandgeluid is soms virtuoos en ontzettend complex, terwijl het drietal muzikanten minuten later weer vooral stevig en aanstekelijk rockt.
Dit project is er een dat tweedeling zal brengen onder de bezoekers van het festival. Je vindt het of briljant, of moeilijk gehaspel. Een optreden om te herinneren. Dat is het gegarandeerd. (PK)
Wooden Shjips
Enkele jaren geleden stond de fraai bebaarde Ripley Johnson al in de Effenaar met Moon Duo. Vandaag is hij met zijn voornaamste project, Wooden Shjips, terug in Eindhoven als een van de headliners van Psych Lab. Net als bij Anthroprophh ligt de eerste focus van Wooden Shjips op een betrouwbare basis van de ritmesectie waar de frontman dankbaar gebruik van maakt. Hierbij houdt de vergelijking ook meteen op, want muzikaal is de band uit San Francisco van een geheel andere orde. De Effenaar krijgt een uur lang een bedwelmende muur van fuzzy gitaren en echoënde vocalen te horen. De basis swingt, pompt en dreunt onverstoorbaar door en het orgel zwiert weelderig. Ondertussen verliest cultheld Ripley zichzelf langzaam in ellenlange solo’s. Qua songmateriaal wordt er vooral geput uit de laatste twee albums van de band, ‘West’ en ‘Back To Land’.
De warme en sfeervolle krautrock van Wooden Shjips zorgt ervoor dat de voorste rijen publiek in een trance raken. Het podium is niet verlicht, veel actie is er ook niet te zien, enkel visuals doen hun ondersteunende werk en maken van dit optreden een totale trip. Optredens van Moon Duo en Wooden Shjips kunnen soms wat eenvormig overkomen. Veel muzikale variatie is er niet te verwachten. Op reguliere festivals een probleem voor de band, op Eindhoven Psych Lab staat de grote zaal stampvol. (PK)
Hookworms
Dit is de band waarvan in de aankondiging is gezegd dat die mensen stijl achterover zal doen slaan. Dat de gitarist daar wel voor in de stemming is, blijkt wel uit zijn dreigende houding. Laag bij de grond staat hij gebukt met zijn gitaar, in de startblokken om er vol voor te gaan. De start is op zijn minst vliegend te noemen. Er wordt veel gewisseld in tempo en melodielijnen. De zanger is zo iemand die je straal voorbij loopt op een festival als dit, je zou dan ook niet kunnen vermoeden dat hij zo bevlogen, bezeten welhaast, kan zingen. Onverstaanbaar overigens, maar dus ook niet te versmaden. De kleurrijke, flikkerende visuals maken de psychotische symbiose perfect af. De zang moduleert nogal tijdens de show en wordt steeds gekker. Neigend naar hysterie, licht jengelend door de hoge toonsoorten die op plaat meer in balans zijn ten opzichte van de rest van de muziek. Het is zeer levendig, maar na een tijdje minder fijn om naar te luisteren. Het weidse gitaargeluid neutraliseert regelmatig, maar net wanneer het publiek bijna verzinkt in de lome riffs, volgt de break. Die is er in grotere mate halverwege de set wanneer de band opnieuw opbouwt. Het tweede deel van de set dat volgt, is venijniger. De handen gaan sneller over de snaren en de voeten vaker over de pedalen. De zanger schreeuwt het nu echt uit. Wat een nerds staan hier op het podium, helemaal te spacen op hun eigen ding. Veel meer in zichzelf gekeerd kan een band haast niet zijn. Misschien is het een genot voor ze, misschien is het noodzaak voor concentratie. Iets lijkt niet goed te gaan wanneer de band een kwartier te vroeg stopt en de zanger, terwijl de laatste effecten nog nagalmen, meteen begint zijn apparatuur op te ruimen. Hij trekt de stekkers eruit en rolt ze op terwijl hij nee schudt. Een vreemde gewaarwording: van hysterie naar verslagenheid in een split second. Merkwaardige band dat Hookworms, maar dat wat ze hebben laten zien, maakt indruk. (PM)
Gnod
Gnod is een ongrijpbaar Brits collectief, momenteel bestaande uit zes muzikanten. Er werden al ontzettend veel albums uitgebracht door deze mysterieuze band, met iedere keer weer een nieuwe invalshoek. Twee jaar geleden maakte Gnod indruk op het Tilburgse festival Roadburn met een wel zeer intense set. Vandaag zijn ze, voorzien van nieuw materiaal, terug in Brabant.
De band begint op een onverlicht podium met enkel een diepe baslijn. Langzaam vallen er steeds meer instrumenten in, met de meest opvallende rol voor het schurende, rauwe geluid van een saxofoon. Een kakofonie van geluid houdt een gehele tijd aan voordat uiteindelijk de drummer invalt. Wat volgt is een lange, heftige en stampende brij van geluid. Zanger Neil Francis, zichtbaar bijgekomen van zijn avonturen met Terminal Cheesecake, schreeuwt, danst en rolt over het podium als een getormenteerde ziel. De muzikale equivalent van een nachtmerrie. Krautrock Techno. Na ongeveer een half uur verstomt Gnod even. Onheilspellend kerkkoorgezang zorgt voor een kort rustmoment voordat de bandleden zich opnieuw na een lange spanningsopbouw in een kolkende, machinaal klinkende muur van geluid storten. Diep in de nacht weet Gnod het publiek nog een muzikale optater van jewelste te bezorgen. (PK)
Gezien: Eindhoven Psych Lab dag 1, op 6 juni 2014, in Eindhoven.