Mat Ball verzorgt vanavond het voorprogramma. De gitarist loopt het podium op terwijl de lichten nog aan staan, stemt op z’n gemak zijn gitaar, geeft een seintje dat de lichten uit mogen en begint te spelen. Uit zijn twee versterkers klinken zware, dreigende geluiden die langdurig aanhouden. Dit is dan ook grotendeels wat ons het komende half uur te wachten staat. Donkere drones bepalen de stemming terwijl de muzikant zo nu en dan feedback forceert door zijn gitaar op zijn versterkers te richten. Mat Ball bouwt een aantal keer op naar een climax waarin hij steeds driftiger begint te spelen, om vervolgens weer af te bouwen en opnieuw te beginnen. Het is knap hoeveel sfeer en geluid de gitarist weet te creëren met slechts een gitaar en twee versterkers, maar de climaxen weten niet echt te bevredigen, en we kunnen het niet laten om af en toe even weg te dromen. Maar dat mag misschien ook wel, bij dit soort muziek.
De mythische band Godspeed You! Black Emperor is al jarenlang onverminderd populair. Ook op deze maandagavond is de Grolsch Zaal afgeladen en neemt het publiek de zwaarmoedige, apocalyptische muziek van het Canadese achttal gewillig tot zich. De muziek spreekt voor zich en de boodschap is onmisbaar.
De muziek van Godspeed You! Black Emperor is bijna geheel instrumentaal, maar straalt in alles een zware, politieke en maatschappijkritische lading uit. Hun visie op de wereld is het makkelijkst samen te vatten als: alles is naar de kloten. Toch begint de band elk concert met de zogeheten ‘Hope Drone’, een langzaam opbouwend stuk waarbij de bandleden één voor één het podium opkomen om hun bijdrage te leveren. De muziek wordt steeds luider en gelaagder, en voelt daadwerkelijk hoopvol. Alsof we aan het begin staan van iets moois, dat nog niet verpest is.
De realiteit van onze wrede wereld krijgt vervolgens de overhand. Het laatste album van de band, NO TITLE AS OF 13 FEBRUARY 2024 28,340 DEAD (verwijzend naar het aantal officiële doden in Gaza door toedoen van Israël ten tijde van het opnemen van het album) staat vanavond centraal. De gruwelijkheden waar de band naar verwijst zijn onmogelijk los te zien van de muziek. De gitaren waarmee ‘SUN IS A HOLE SUN IS VAPORS’ wordt opgezet klinken treurend en berouwd. Er zit een bepaalde oerkracht in wat eigenlijk simpele akkoorden zijn. Ze worden met zoveel emotie gespeeld en krijgen zulke prachtige effecten met zich mee, dat je als luisteraar en toeschouwer niet anders kan dan geraakt worden. Misschien juist wel omdat dat het enige is dat we kunnen doen: luisteren en toeschouwen.
Tekst gaat verder onder de foto.
De muziek van Godspeed You! Black Emperor is machtig, maar brengt vanavond tegelijkertijd een machteloos gevoel met zich mee. De band vloeit vlekkeloos van sectie naar sectie, terwijl ze een scala aan emoties oproept. ‘BABYS IN A THUNDERCLOUD’ is een magische samensmelting van geluiden die ons klein en nietig laat voelen. Een hoogtepunt binnen dit nummer is ook de tragische viool van violiste Sophie Trudeau, die bijna fysiek pijn doet, maar ook berusting geeft. Daarna komen drums, gitaren, bas en viool weer samen om tot een overweldigende climax te komen.
De alarmerende gitaar die ‘RAINDROPS CAST IN LEAD’ openbreekt kondigt onheil aan. Het nummer klinkt als een waarschuwing voor iets waar je niet voor kan vluchten. Een andere krachtige toevoeging aan de sound van de band zijn de twee drummers, die soms verschillende partijen spelen en soms samenkomen om de nummers van extra lading te voorzien. Zeker tijdens het einde van het hierboven genoemde nummer, waarin het tempo versnelt en de muziek steeds paniekeriger wordt, zijn de drums een absolute sterkhouder.
Godspeed You! Black Emperor kent overigens geen zwakke plekken. Elk bandlid vult zijn of haar rol perfect in en iedereen is gelijk. Er is bewust geen ‘leider’. Ook laat de band de muziek voor zich spreken. Deze is uitgestrekt en repetitief, maar verliest nooit zijn kracht. Vaak klinkt de muziek zwaarmoedig en apocalyptisch, maar soms weer een beetje lichter. De band heeft hoop niet helemaal uit het oog verloren, maar is op z’n minst op z’n hoede. Aan de hand van sterke motieven evolueren en muteren de stukken die we vanavond horen op een subtiele en organische wijze. Verschillende instrumenten nemen afstand van elkaar en ontmoeten elkaar later weer, zoals de geweldige manier waarop gitaar en viool samenkomen in het noodlottig klinkende ‘GREY RUBBLE’. Een emotioneel hoogtepunt.
Aan het einde van de set klinkt er weer een aanhoudende drone. Maar dit is geen ‘Hope Drone’, deze is donker, grauw en hard. Zoals alles de hele avond op organische wijze gebeurt, worden de klanken die we horen langzaam en voorzichtig afgebouwd, tot er niets meer van overblijft. We blijven achter met onze gedachten. Zeker is dat de band, bijna dertig jaar na haar oprichting, nog altijd sterk staat. In een complexe en vaak tragische wereld maakt Godspeed You! Black Emperor complexe muziek die een veelvoud aan emoties oproept en zich niet altijd makkelijk laat omschrijven (we hebben ons best gedaan). Live is het een ervaring die gevoeld moet worden. Laat de muziek met al haar lading over je heen stromen. Het brengt onmacht, maar stiekem misschien ook een beetje hoop.