Daniela Pes: De magische klanken van Sardinië

Eerlijk, het was de mooiste lente ooit. Daniela Pes was vanaf haar geboorte-eiland Sardinië naar Bologna getrokken om te studeren, in januari 2020. Maar zodra in maart van dat jaar de covid-pandemie uitbrak, haastte ze zich terug naar huis. Of beter: naar haar zomerhuis op de meest noordelijke punt van Italië’s grootste eiland, Santa Teresa. Daar zat ze dan, in een verlaten huis, met enkel haar kat Bonifacio bij zich, die dan weer vernoemd is naar de spectaculaire klifstad op het meest zuidelijke puntje van Corsica. Bij helder weer kun je die zien liggen vanuit Sardinië. ‘Het was ongelofelijk’, zegt de zangeres. ‘Ik heb denk ik drie maanden geen mens gezien. Ik heb nog nooit zo’n vredige tijd meegemaakt.’

Sardinië, officieel is het onderdeel van Italië maar eigenlijk is het een land op zich. In de loop der eeuwen werd het eiland dankzij de strategische ligging talloze keren heen en weer geslingerd, van Rome naar Carthago, van de Spanjaarden en de Arabieren naar uiteindelijk de Italianen. Je kunt je voorstellen dat daar op Sardinië een stel trotse, koppige mensen woont. Een volk dat veel waarde hecht aan zijn identiteit, en dat tegelijk sporen in zich draagt van alle culturen die er geheerst hebben. ‘Sardiniërs zijn sterke mensen’, zegt Daniela Pes, ‘Opstandig ook wel. Maar niet zo erg als de Corsicanen, die hebben echt bommen laten afgaan om hun zelfstandigheid af te dwingen.’

Daar, op dat ruwe eiland in die vredige lockdowntijd vormde zich de diamant Spira, het debuutalbum van Daniela Pes dat in 2023 uitkwam en waarmee ze komende week naar Best Kept Secret komt. Het is een elektronisch album, met lagen en lagen aan hypnotiserende synthesizers, maar ook priemende zang geïnspireerd door traditionele Sardijnse volksmuziek. ‘Mijn teksten begonnen in het Gallurees’, legt ze uit aan de luisteraar die moeilijk kan plaatsen waar ze nu precies over zingt. ‘Dat is een dialect uit het noorden van Sardinië. Maar eigenlijk wilde ik liever muziek schrijven, liever klanken dan woorden. Dus ik voelde me beperkt door de grenzen van de taal, de betekenis van woorden, het metrum. Dus ik behield de woorden en klanken die me bevielen, en verving de rest door zelfverzonnen woorden. Ik hakte alles in stukken en gunde mezelf totale vrijheid. Er zijn nog steeds woorden die je kunt herkennen; mare, luna, colma, figura. Maar wat ze in relatie met elkaar betekenen, dat is aan de luisteraar.’

Dat is doorgaans een dooddoener in interviews, maar in het geval van Daniela Pes’ werk voelt het juist logisch. Ze komt voort uit de levendige jazzscene van haar eiland, waar improvisatie en vrije songstructuren normaal zijn. Ze laat zich inspireren door muzikanten die ze niet verstaat, uit Armenië, uit Israël, uit Arabische landen. Door instrumentale muziek. ‘Maar ik groeide ook op met klassieke, gestructureerde songwriters als Ivano Fossati, Lucio Dalla, Lucio Battisti. Met al die verschillende bronnen ben ik heel lang en zorgvuldig op zoek gegaan naar mijn eigen stemgeluid. Mijn vader was muzikant, mijn twee broers ook. Er werd bij ons altijd gespeeld, al sinds mijn vierde neem ik mijn eigen stem op.'

Als je goed naar Spira luistert hoor je niet alleen de gelaagdheid van de producties, maar ook de zeggingskracht van Daniela Pes’ stem. Ook als ze zelf-verzonnen woorden zingt en de betekenis loslaat, gaat haar zang ergens over. De ene keer klinkt ze warm en melancholisch, een ander moment kraakt en schuurt het. ‘Er zit betekenis in de intentie waarmee ik zing’, beaamt ze. ‘Als ik wil kan ik het iedere avond met een andere intentie zingen.’

Daniela Pes bracht haar album sinds 2023 al ruim 140 keer naar het podium, veelal in Italië maar ook een aantal keer in Nederland. Zo stond ze twee jaar op rij op ESNS in Groningen, een stad waar ze een klik mee heeft. ‘Een vriend van me had een Erasmus-beurs daar, dus ik kende de stad al voor ik er speelde. Het is een prachtige stad met een fijne energie. Mijn twee optredens daar waren heel verschillend. De eerste keer speelde ik alleen, zoals meestal als ik door Europa tour, met Ableton Live als basis om de kwetsbare gelaagde textuur van mijn producties overeind te houden. Er mogen geen details verloren gaan. De tweede keer speelde ik mijn mijn trio. Het is wel spannend om op zo’n showcasefestival te spelen, waar bijna alle andere bands energiek en vrolijk zijn. Kun je diep gaan met het publiek? Zijn mensen bereid te luisteren? Maar dat lukte wonderwel, het was geweldig.’