De kraamkamer van de hits: op songschrijverskamp in Kaapstad De kraamkamer van de hits: op songschrijverskamp in Kaapstad

Zeker voor de dertigste keer schalt een poppy reggaeton beat door de kamer. Beatmaakster Marcela Arciniegas maakt nog even wat minieme aanpassingen in het ritme. De Brits-Columbiaanse is een meester in Logic, het beatprogramma op haar laptop. Sinds ze de switch van dance naar pop maakte en er tegenwoordig grote reggaeton hits van J Balvin en Luis Fonsi in de charts staan, zit haar carrière in een stroomversnelling. Een paar stoelen verderop probeert de Amerikaanse songwriter Alicia Madison de juiste woorden te vinden voor tekst. Haar specialistische taak als -zo heet dat in jargon- topliner is vandaag om de juiste zangmelodie te vinden. Ook in de kamer is de Zuid-Afrikaanse zangeres Amanda Black. Ze is op haar thuisfront overladen met prijzen als meest veelbelovende artieste voor de toekomst. Ze kijkt toe, en ziet dat het goed gaat…girl power aan het werk.

Want dan valt opeens alles op zijn plek: de beat, de woorden, de melodie, alles. Chemie! Een raar moment om mee te maken. 'Just Like You' is zonet geboren. Mijn hitsensoren beginnen te rinkelen. Ik besluit te gaan dansen en mee te zingen. Niet mijn taak, tot dan toe heb ik netjes als een fly on the wall rustig gezeten in een hoekje. Ze moeten gelukkig om mijn drieste actie lachen. Want dit is waar iedereen de hele week op hoopte, dat ene liedje maken met die enorme hitpotentie. Sindsdien krijg ik deze song niet meer uit mijn kop gebrand. Noem het collateral damage.

Welkom in een song camp. Een week lang aanschouw ik als embedded journalist hoe hits op afroep geboren worden. Melodielijnen worden op elkaar afgevuurd, ideeën gespuid, woorden bijeen gesprokkeld, beats aan elkaar geknutseld en vriendschappen gesloten.

Kerngroep schrijvers:
Alicia Madison (USA), EDM-topliner
Jann Klose (DE/USA), singer-songwriter
Amanda Black (ZA), zangeres
Christian Wright (UK), alleskunner

Vaste producers:
Colin Sher (ZA), eigenaar lokale studio
Marcela Arciniegas (UK/COL), beatmaker
Tony Grund (USA), sound engineer

Lokaal talent:
Wandile Mbambeni
Nyota Parker
Ibrahim Mallum
James Stewart
Siphokazi Jonas

Het idee van een songschrijverskamp is natuurlijk verre van nieuw. Al in de jaren zestig werden songschrijvers opgehokt om samen liedjes te schrijven. Denk maar aan het beroemde Motown schrijverstrio Holland-Dozier-Holland. Liedjes als 'You Can’t Hurry Love' en 'You Keep Me Hangin’ On', die je nog steeds overal hoort, werden zo tijdens kantooruren geschreven. Zoals het gezegde luidt: schrijven is 90% transpiratie en 10% inspiratie. Zet de schrijvers maar samen aan het werk, en er rolt vanzelf wel een liedje uit, als je maar hard genoeg werkt.

Dat samenwerken gaat natuurlijk het beste als je elkaar recht in de ogen kunt kijken, en daarom organiseren platenmaatschappijen, muziekuitgeverijen en andere partijen tegenwoordig overal ter wereld zogenaamde song camps. Het liefst op plekken waar veel songschrijvers en producers meerdere dagen samenkomen, zoals bijvoorbeeld Amsterdam Dance Event. Tijdens dat festival kun je nu al geen studio meer boeken, want overal gaan artiesten tracks met elkaar opnemen.

Dit schrijverskamp is in Kaapstad, Zuid-Afrika. Gefinancierd en mede georganiseerd door BMI, de Amerikaanse auteursrechtenorganisatie. Als je liedje in de Verenigde Staten gebruikt wordt in de media, zorgen zij ervoor dat je als songschrijver daar voor betaald wordt. Zeg dus maar de Amerikaanse equivalent van Buma. Het zou mooi zijn als er uit dit kamp een liedje rolt dat een hit wordt in de VS. Brandon Bakshi, BMI's Executive Director, Creative for Europe & Asia, ziet Kaapstad als een gateway voor Afrika: "Kaapstad is een aanleghaven voor grote zeeschepen, een zogenaamde deep sea harbour, net als bijvoorbeeld Rotterdam. Het is daarom al eeuwenlang een culturele smeltkroes."

Een andere reden om het kamp hier te houden is de muziekconferentie Music Exchange, die nu al voor de zevende keer in het aansluitende weekend gehouden wordt. Zeg maar de Zuid-Afrikaanse Muzikantendag, ter inspiratie en opleiding van de lokale muziek-scene. Organisator Martin Myers, die van het congres zijn levenswerk gemaakt heeft, stelt: 'Je zult verbaasd zijn van het vele talent in Zuid-Afrika'.

En ik moet Myers gelijk geven. De lokale deelnemers aan het song camp stralen een sprankelende onbevangenheid uit, en een gretigheid om te leren en hun muzikale talent te delen. Neem nu de zeventienjarige rapster Nyota Parker, die ondanks haar leeftijd al weet hoe alles moet klinken. Of singer-songwriter Wandile Mbambeni, die imponeert met zijn prachtige stem. Al laat Spotify het land nog even links liggen door internetaansluitingsproblemen, de scene heeft een enorm potentieel. Niet voor niets neemt de Duits/Amerikaanse song camp deelnemer Jann Klose momenteel zijn nieuwe album op met lokale Zuid-Afrikaanse muzikanten. In de jaren '80 scoorde Paul Simon al met Graceland, wellicht hoopt Klose nu op hetzelfde resultaat.

Hoe schrijf je dan een hit? Een beetje jammen met je bandje is blijkbaar niet meer voldoende tegenwoordig. Als ik het na een week meekijken nu precies wist, zat ik nu niet dit verhaal te typen, maar aan de lopende band hits te schrijven. Helaas, vaak komen de beste invallen bij toeval. Maar als me iets is opgevallen bij de vele schrijfsessies: er leiden vele wegen naar Rome. Soms is het een halffabrikaat waar de één al weken thuis op zit te broeden, en die de anderen inkoppen: een stukje beat, wat flarden tekst ooit ingesproken op de iPhone. Als losse component is het niets waard, maar wel wanneer er door samenwerking een liedje uit rolt. Dan is het resultaat meer dan de som der delen.

De sturing vooraf is ook belangrijk. Op dag een is de opdracht: schrijf een r&b-hit in de stijl van The Weeknd. Dat helpt, want waar te starten met zijn drieën is vaak de grootste uitdaging. Op dag twee komt publisher John Fishlock met wat aanvragen van Afrikaanse Idols-winnaars die naarstig naar goed materiaal zoeken. Dat is al een stuk concreter. Als je weet voor wie je schrijft, komen door de beperkingen juist de creatieve ideeën boven.

Fishlock maakt de groepsindeling. Hij vertelt dat er vorig jaar een groepje was, dat bij de lunch al vroeg of ze misschien met anderen samen mochten werken, want het boterde niet. Hij weigerde. Uiteindelijk vloog daar wel de vlam in de pan en werkten ze tot diep in de nacht samen aan een liedje, dat nu een hit is in Zuid-Afrika: 'Crazy' van Carli J. Myers.

Het schrijverskamp heeft in het begin wel wat weg van het verwachtingsvolle van een schoolreisje. De slaapzalen van vroegere schoolreisjes zijn vervangen door ruime hotelappartementen. In drie van deze staat een volledige studio compleet met keyboards, gitaren, microfoons en elektronische setups. Daar slapen de drie producers, en de songschrijvers komen op toerbeurt een dag bij hen op bezoek. Van vroeg tot laat klinkt er uit de kamers van de producers muziek. De schoolmeester heet in dit geval muziekuitgever John Fishlock. Hij maakt dagelijks de indeling bekend: wie werkt met wie in groepjes van drie.

Maar eerst is Fishlock nog even streng als hij het over regels heeft: 'Je zult je rusttijden respecteren, je zult er rekening mee houden dat je te gast bent in de slaapkamer van de producer, en je maakt geen luide muziek meer na tien uur ’s avonds'. Desondanks nemen velen de lunch mee om met een bord op schoot verder te werken, en klinkt er soms nog tot laat nog muziek op de gang. Logisch, je hebt maar een week de tijd, dus dan grijp je je kans.

Three is the magic number. Twee songschrijvers en een producer worden een dag lang aan elkaar gekoppeld. Song camp-veteraan Alicia Madison, die elk kwartaal wel gevraagd wordt voor zo’n kamp, legt uit: 'Met drie personen werken is het ideale aantal, want de derde persoon werkt goed als tussenpersoon tussen de ideeën van de andere twee.'

En ik zei de gek, als vierde pottenkijker. Eerlijk gezegd valt mijn rol me in het begin niet mee. Weliswaar mag ik van kamer naar kamer lopen om te observeren, en word ik gedoogd om het soms tere proces van een afstandje mee te maken. Maar ik ben geen songschrijver, slechts een journalist. Ik sta lager in de pikorde. Gelukkig weet ik langzaam het vertrouwen te winnen door wat geslaagde foto’s op sociale media.

Ook al jeuken soms mijn handen, ik mag me niet met het schrijfproces bemoeien en bijt regelmatig op mijn tong. Zij zijn de broodschrijvers, die ieder tekenen voor 33,33% van de te verwachten opbrengsten van de songs.

Tekstmatig wil het niet altijd lukken, merk je als je zinnen langs hoort komen als ‘white sofas by the sea’, doelend op de kamers waar de songs geschreven worden. Ondanks de inspirerende bergen buiten het raam en de branding vlak voor de deur, hebben de songschrijvers vooral de neiging zichzelf op te sluiten in hun witte kamers. The Chainsmokers komen in hun wereldhit 'Closer misschien weg met strofen als ‘Pull the sheets right off the corner of the mattress that you stole from your roommate back in Boulder’, hier in Kaapstad biedt het online rijmwoordenboek niet altijd genoeg inspiratie.

Daarom wordt nu het geheime wapen ingezet in de vorm van de lokale dichteres en poëziedocente Siphokazi Jonas. Met haar indrukwekkende optreden kickstart ze de schrijvers. Een soort Kate Tempest op je nuchtere maag, dat inspireert. Jonas' beeld van een vulkaan komt later terug in een van die dag geschreven liedjes, een ander liedje grijpt terug op het thema van sekse-ongelijkheid. Al relativeert Alicia Madison ook: 'De meeste luisteraars kunnen niet zo goed Engels, dus ik hou de teksten graag zo simpel mogelijk.'

Zeg maar de Bonte Avond. Hier heeft iedereen naar toe gewerkt. Het uiteindelijke resultaat is veertien liedjes, vanavond zitten we met zijn allen de demo’s te beluisteren op professionele boxen in The Academy Of Sound studio in de stad. Natuurlijk heeft nog niet alles zijn definitieve vorm gekregen. En veertien liedjes, veertien hits? Vergeet het maar. Maar twee liedjes springen er meteen uit. Het al eerder genoemde 'Just Like You', en een vrij traditioneel poprocknummer, een seventies rockballad geschreven door Alicia Madison en Jann Klose met producer Tony Grund. Ze noemen het zelf gekscherend ‘een liedje voor feesten en partijen’.

En nu, einde verhaal? Nee, nu begint het pas, managers en publishers zullen gaan leuren met deze liedjes. Of Katy Perry of Rihanna er even naar willen luisteren, daar droomt iedere songschrijver namelijk van. Maar het belangrijkste is dat de schrijvers anderen gevonden hebben, die op dezelfde golflengte denken als zij. Als je online ideeën naar elkaar bouncet, maar elkaar nog nooit ontmoet hebt, werkt dat niet zo lekker als wanneer je elkaar kent. Vriendschappen zijn deze week gesloten. Of Alicia Madison na deze week nog met haar nieuwe contacten zal samenwerken? 'Oh, dat zeker!'