Elke morgen als hij zijn tweelingdochters naar school heeft gebracht maakt Josh Davis (43) een kop koffie en zet de naald op een nieuwe plak vinyl. Er is de afgelopen twintig jaar veel veranderd in zijn leven, maar wat bleef is de onstuitbare drang naar het ontdekken van nieuwe, oude muziek. Er liggen altijd zo’n tweeduizend onbeluisterde tweedehands platen in zijn huis, de rest van zijn voorraad in een reusachtige opslag. 'Ik heb in de afgelopen 25 jaar zoveel platen gekocht dat ik als ik doorga op deze manier ik niet eens alles tijdens de rest van mijn leven kan beluisteren.'

De dag kan al bijna niet meer stuk als hij een stukje muziek heeft gevonden dat hem bevalt. Zo stuitte hij al aan het begin van het opnameproces van zijn nieuwe album The Mountain Will Fall op een geweldige jengelgitaarsample die eindigt met een vette baslijn. 'Ik weet nog precies uit welke doos deze plaat kwam.’ Hij verklapt niet welke. Het werd de basis van 'Nobody Speak', een old school jaren ‘90 boombap song met funky blazers en raps van El P en Killer Mike van Run The Jewels. 'Toen ik de basis van de track af had wist ik meteen dat zij er op moesten featuren.' 

Toch hoor je op een enkele uitzondering na op The Mountain Will Fall geen gastvocalen. Davis blijft trouw aan zijn instrumentale roots. 'Ik wilde per se niet een heel album met alleen maar bekende mensen. Ik heb het gevoel dat we in een samenwerking overload periode zitten; Kendrick Lamar op deze track, een beroemde zanger op een andere, etcetera.’ In plaats daarvan leek het hem interessant om te werken met andere instrumentalisten. 

Student of the drums
Het meest geslaagde voorbeeld daarvan is het prachtige 'Ashes To Oceans', een samenwerking met de Britse jazz trompettist Matthew Halsall. Het is een ode aan een overleden familielid. Twee essentiele elementen uit DJ Shadow’s werk komen samen in het nummer. De melancholische pianolijn aan het begin doet denken aan die van 'Building Steam With A Grain Of Salt' van Endtroducing. Het is de emotievolle, cinematografische kant van het werk van Josh Davis, die opgroeide met de films van George Lucas en soundtracks van John Carpenter. 

In 'Ashes To Oceans' wordt deze vibe halverwege onderbroken door een ander klassiek element: een drumbreak die zo van een James Brown plaat gesampled zou kunnen zijn. Alleen in het geval van ’student of the drums' DJ Shadow is dat natuurlijk geen James Brown, maar een schier onvindbare plaat. ‘Ik kan er echt trots op zijn als ik bijna zeker weet dat niemand anders deze sample ooit heeft gebruikt.'

In een tijd waarin het voelt alsof alle oude muziek al is ontdekt en alles online beschikbaar is zoekt Davis het in nog meer ongrijpbare hoeken. 'Tejano, of Tex Mex muziek uit de late jaren zestig bijvoorbeeld is zo’n beetje de minst geannoteerde muziek die er is. Als ik een Tejano-singletje google dan vind ik er bijna niets over.’ De voorraad oude muziek en alle vertakkingen van genres is eindeloos. Maar hetzelfde geldt natuurlijk voor muziek die nu wordt gemaakt. 'Neem de beat scene in Californie. Alleen daar al zijn zo veel verschillende vertakkingen van het genre.'

DJ Shadow staat zelf met een been in de huidige beat scene, die ook in Californie de laatste tien jaar weer sterk is doorontwikkeld met namen als Flying Lotus en The Gaslamp Killer. Op het album staat een aantal tracks die collega Gaslamp achter de decks met veel enthousiasme zou aankondigen met ‘brand new DJ Shadow!’ 'Three Ralphs' bijvoorbeeld, met een klassieke Timothy Leary-sample, of 'Pitter Patter', dat een onbekende demo van Lana Del Rey lijkt te sampelen - maar dat natuurlijk niet doet.

Net zoals in 'Ashes To Oceans' nemen de meeste songs op The Mountain Will Fall halverwege een omweg. Het zorgt voor een afwisselende, maar bij vlagen ook frustrende plaat die niet alleen per nummer, maar binnen nummers alle kanten op vliegt. Als geheel houdt de plaat net als zijn vorige twee albums jammer genoeg minder stand dan Endtroducing (1996) en de ondergewaardeerde opvolger The Private Press (2002).

Cultplaat
In november is het twintig jaar geleden dat Endtroducing verscheen. De release op het dat moment populaire Britse Mo Wax label betekende zijn grote doorbraak, alhoewel het succes niet direct van de ene op de andere dag duidelijk was. 'Het was echt geen smash hit, maar een cultplaat van het soort dat twee jaar in de charts staat maar nooit hoger komt dan nummer twintig.’ Het maakte het voor hem makkelijker om op korte termijn met het succes om te gaan.

Het album eindigde het eerste jaar wel hoog in de jaarlijstjes van de critici en vond zo langzaam maar zeker zijn weg naar het publiek, en vervolgens de commercie. Ieder zichzelf respecterend automerk ‘leende' in die jaren wel eens de DJ Shadow sound en je hoort de plaat nog steeds regelmatig in spannende scenes van Eigen Huis en Tuin en in vale backpacker koffietentjes over de hele wereld. 'Ik geloof niet dat ik voor die laatste dingen betaald wordt, dat moet ik eens uitzoeken’, grapt hij. 'Kijk, het is niet als Moby’s album Play, waarvan elk nummer in een reclame zat, maar ik heb er goed aan verdiend. It’s the gift that keeps on giving.'

Gelukkig
Na zijn debuut maakte Davis met James Lavelle het U.N.K.L.E. album Psyence Fiction, dat in 'Rabbit In Your Headlights', met de vocalen van Thom Yorke, minstens 1 klassieker kent. Daarna verscheen in 2002 The Private Press, de echte opvolger van Endtroducing. Davis was teleurgesteld dat het album niet zo enthousiast werd ontvangen. 'Het was de eerste keer dat ik zoiets voelde. Een stap terug. Ik was een beetje beduusd, ontdaan. Ik wist niet zo goed hoe ik moest reageren. Ik had de plaat gemaakt die ik wilde maken, zonder concessies. Maar aan de andere kant wilde ik heel erg laten zien dat ik succesvol kon zijn in mijn eentje. Ik was nog wel vrienden met James Lavelle, maar de Mo Wax tijden waren voorbij. Ik denk dat de songs op The Private Press individueel beter zijn dan Endtroducing, maar de laatste is als geheel beter.'

Hij voelt zich als artiest anno 2016 veel vrijer dan in de jaren na Endtroducing. 'Het publiek kan me niet meer maken of breken. Als ik nu muziek maak dan wil ik natuurlijk dat iedereen het leuk vindt, maar meer nog wil ik dat mijn vrienden en mede-artiesten het tof vinden. Ik weet dat ik als artiest geen gouden plaat, een nummer 1 hit of een Grammy meer ga scoren. Ik heb minder verwachtingen en dat maakt me gelukkiger. Ik heb lang gedacht: als je die hit scoort dan zit je goed, voor altijd. Zo werkt het niet meer. Alle oude regels zijn weg, het systeem om artiesten op de lange termijn te ondersteunen is verdwenen. Je hebt te vertrouwen op goede ideeën, werk ethiek en goede smaak om jezelf te onderscheiden van duizenden anderen die er om je heen zijn en die je plek willen innemen. Ik voelde me daar lang door bedreigd.'

'Ze kennen me waarschijnlijk van hun oudere broer of zus'
Soms komt een nieuwe carrière boost uit onverwachte hoek. Het meest opvallende nieuwsfeit rondom DJ Shadow van de laatste jaren is zijn verbanning uit een dj booth in de luxe Mansion club in Miami in 2012. Hij werd van achter de draaitafels geplukt omdat zijn set ’te futuristisch’ zou zijn. Leuk detail: hij draaide op dat moment 'Spit Thunder', een nogal experimentele electronische track van de Nederlandse producer Krampfhaft. Over die avond: 'Ik had daar natuurlijk nooit moeten staan. Bij aankomst voelde ik al dat het niet helemaal mijn vibe was. Ik draaide bij de soundcheck wat dingen voor de technicus en vroeg of het wel goed zou komen die avond en hij dacht van wel.’ 

Toen het eenmaal vol was waren er duidelijk twee kampen. 'De helft van de mensen kwam speciaal voor mij en de andere helft was daar om te dure champagne te kopen, dronken te worden in een club om vervolgens met een meisje naar huis te gaan. In die tweede context willen ze natuurlijk gewoon dat de dj de hits draait.’ Noem het gerust een hele slechte match. 'Toen ik na het incident mijn spullen inpakte schreeuwde een gast naar me: 'Shadow wat gebeurt er, dit is fucked up!’. Ik gooide mijn tas op mijn schouder en riep terug: ‘spread the word.' Uiteindelijk heeft het voorval hem geen windeieren gelegd want hij hield er een jaar vol boekingen aan over. ‘Toen ik mijn telefoon de volgende dag weer aanzette zag ik dat ik 3000 volgers erbij had op Twitter.'

Op Pitch komt Davis met een hele nieuwe audiovisuele live show. Hij ziet zijn publiek door de jaren heen veranderen. 'Het grappige is dat ik tijdens de vorige tour merkte dat veel kids onder de vijfentwintig een oud nummer als 'Organ Donor' niet herkenden. En als ze me al kenden van naam, dan waarschijnlijk via hun oudere broer of zus.' De Entroducing-periode gaf hem de eerste belangrijke push, maar de rimpeling in het water wordt met de jaren kleiner. 'Je hebt nieuwe gebeurtenissen nodig om het geheel weer aan te zwengelen. Albums geven het die nieuwe impuls, maar wat er in Miami gebeurde kan ook zoiets zijn.’ Ondanks dat het nog veel en vaak over Endtroducing gaat, ziet hij het succes zeker niet als een vloek. 'Ik weet hoe moeilijk het is om iets te maken dat impact heeft. In ieder geval kan ik zeggen dat het mij één keer gelukt is.'