Willis Earl Beal, huilen in een steegje en schitteren op het podium

“Ook al ben ik nu wellicht succesvol, ik zou liever gelukkig zijn”

Erik Zwennes ,

Als je alle ronkende quotes uit de internationale muziekmedia leest, verwacht je geen lastige lo-fi plaat als debuut voor de geheimzinnige Willis Earl Beal (28) uit Chicago. Het album Acousmatic Sourcery is ondraaibaar op de radio, bevat absoluut geen enkele hit, is opgenomen op een tapedeck en vliegt regelmatig uit de bocht met avant-rap, blues, soul, rock, spoken word en vele aanverwante ideeën en inspiraties. Wie is deze markante jongeman? Is het niet een opgeklopte lege huls, deze voorzichtige hype? En waarom was de indrukwekkende show in de Paradiso bovenzaal zo compleet anders dan die plaat?

Na het optreden is Willis Earl Beal enigszins ingestort in de Paradiso catacomben. Hij is niet tevreden over de show en vraagt om een half uur later terug te komen. Dertig minuten later legt hij uit dat de show wel goed ging, maar dat hij vlak daarvoor een ‘emotionele episode’ had gehad en vergeten is om te genieten van het enthousiaste publiek. Beal komt wat verward over en antwoordt de eerste minuten in algemeenheden (“het universum besloot dat ik er klaar voor was”) of clichés (“het leven is geen pretje“), Langzaamaan ontdooit hij en vertelt zonder schroom over zijn bijzondere leven en persoonlijkheid. Over zijn jeugd, zijn ouders die nooit met hem praatte, over zijn depressies en grote geluk.

Dezer dagen zul je vast nadenken over waarom alles nu zo in elkaar valt en niet, zeg tien jaar geleden.
“Ja, ja... Ja, daar zou je over na kunnen denken inderdaad. Maar, ik weet het echt niet. Het is leuk om te zeggen dat je het niet weet. Het is romantisch om te zeggen dat je het niet weet. Als je alles zou weten, zou het leven weinig aan zijn.”

Je zou ook kunnen zeggen dat jij je verschuilt voor de waarheid.
“Misschien wel. Misschien zit ik in een ontkenningsfase. Maar ik kan goed leven met mijn ontkenning. Iedereen heeft zo zijn dingen om te overleven.”

Hoe was jij als kind?
“Ik was een heel seksueel kind. Ik ben gek op de vrouwtjes, al van jongs af aan. Als we naar een restaurant gingen, verdween ik onder de tafel om naar vrouwenbenen te staren. Ik was een fantasierijk kind. Ik was gek van basketbal en tekende papieren mannetjes, omdat we ons geen spelcomputer konden veroorloven. Ik kom uit Chicago dus tekende ik Michael Jordan en Scottie Pippen van The Bulls en knipte ze uit. Ik speelde wedstrijden na en zat altijd in mijn hoofd.”

Veel rusteloze kinderen gaan over tot actie, niet altijd goede acties, om zich te uiten, om de aandacht op de eisen. Herken je dat of implodeerde jij meer?
“Dat kwam pas later. Het drinken en alle andere zooi. Pas nadat ik uit het leger was getrapt. Op de basisschool was ik op mezelf. Ik keerde naar binnen.”

Dus oud-klasgenoten die nu jouw naam zien op de cover van een magazine zullen flink verbaasd zijn?
“Het is een vreemd contrast. Ik was stil of hing de clown uit; met gekke stemmetjes of hardop lachen in de klas. Klasgenoten zagen er toen niets concreets in, ik ook niet. Het was willekeurige gekte. Vlak voor het einde van de basisschool zei een jongen tegen mij: ‘Je zult op moeten houden met deze onzin, want op de middelbare school zul je daar veel gezeik mee krijgen.’ Ik ben blij dat ik daar niet naar geluisterd heb. Er komen mooie dingen voort uit zij die zich uiten, die proberen, en zij die de diepste krochten van hun ziel verkennen in plaats van cool achterover te leunen. Ik ben niet cool. Ik heb nu een zonnebril op, maar voel me echt nergens te cool voor.”

Als ik kijk naar wat je net op het podium deed, krijg ik het idee dat je doorbraakplaat werkelijk elke plaat had kunnen zijn. Ik bedoel, nu is het Acousmatic Sorcery, maar volgens mij had het net zo goed een compleet andere plaat kunnen zijn; hi-fi, lo-fi, rijk georchestreerd of juist enorm minimaal. Waarom is het nu juist Acousmatic Sorcery waarmee je als eerste naar buiten treedt?
“Wat je net zag was materiaal voor de tweede plaat. Ik kan de nummers van het eerste album niet spelen. Ik heb er geen band meer mee. Ik maakte dat toen ik me nog geen zanger vond. Luisteren naar Acousmatic Sorcery is als een badkamer in wandelen waar iemand aan het zingen is. XL stond er op dat dit eerst uit zou komen, omdat ze mensen op reis willen nemen vanaf waar ik ben begonnen. Ze willen de transformatie laten zien die ik als artiest heb ondergaan. De enige reden waarom de plaat zo klinkt, is omdat ik niets tot mijn beschikking had. Als ik een computer tot mijn beschikking had, was het een gepolijste plaat geworden. Ik hou van mooie muziek, van albums die goed klinken, maar je gebruikt wat je tot je beschikking hebt.”

Dus je hebt je tweede album eigenlijk al klaar liggen?
“Oh ja, ik heb al enorm veel nummers liggen. Ik weet nog niet wanneer ik dat uit ga brengen. Ik word echt gek van Evening’s Kiss (single op Acousmatic Sorcery, red.) Iedereen denkt dat ik zo zoetsappig, gevoelig en emotioneel ben, terwijl ik al helemaal voorbij die periode ben. Dat beeld zal snel veranderen. Ik zal daar voor zorgen.”

Je vertelde dat je ouders niet veel met je spraken als kind, hoe kijken ze naar de huidige ontwikkelingen?
“Mijn ouders zijn heel vriendelijk; goede mensen, maar ze hadden veel ruzie. Ze mishandelden mij niet; Ze gingen al vroeg uit elkaar, nog voordat ze getrouwd waren. Ze hebben ieder nieuwe relaties gekregen. Zelfs nu dit allemaal gebeurt, denk ik niet dat ze door hebben wat het betekent. Ze weten waar ik ben en wat ik doe, maar het dringt niet door of maakt geen indruk. Ik durf te wedden dat als ik nu mijn pa zou bellen, hij me zou zeggen dat ik een baan moet zoeken en dat ik mijn leven op orde moet krijgen.”

Zoek je hun waardering en erkenning?
“Dat zou ik heel graag willen. Ik zou heel succesvol willen worden, om mijn familie bij elkaar te brengen. Soms ben ik bang dat het gezin uit elkaar valt, alsof er nooit een band is ontstaan. Mijn broertje van vierentwintig en ik hebben ook zo onze problemen. Toen mijn huidige vriendin en ik de eerste keer uit elkaar gingen, had haar familie er moeite mee om mij weer naar Chicago te zien vertrekken. Als ik succesvol ben, kan ik iedereen weer bij elkaar brengen. Dat is mijn doel.”

Als ik jou nu zo hoor, kan ik me haast niet voorstellen dat je ‘nee’ zei tegen al die beroemde mensen die met jou wilden werken, zoals te lezen is in alle artikelen en bio’s over jou.
“Ha, ik heb nooit iets van die beroemde mensen gehoord.”

Allemaal onzin dus?
“Okay, ik heb Damon Albarn ontmoet. Hij heeft nooit gezegd dat hij met me wilde werken. Het enige wat hij me vroeg was: ‘wanneer heb je voor het laatst gehuild?’ We hebben muntthee gedronken en koekjes gegeten. Dat was het. Hij heeft me nooit gevraagd om met hem te werken.”

Wat antwoordde je hem? Ik vind het een goede vraag.
“Ik vertelde hem een verhaal uit mijn kindertijd, maar in alle eerlijkheid had het antwoord destijds ‘gisteren’ moeten zijn. Dan is er nog Mos Def. Hij belde me uit het niets toen ik in Albuquerque was. Hij wilde een film maken over mijn leven, nog voordat hij wist dat ik ook zong. Ik had flyers opgehangen door de stad met de tekst ‘looking for a girlfriend’. File Magazine (Amerikaans fotografie magazine, red.) had zo’n flyer op de cover geplaatst. Daarna werd ik benaderd door diverse mensen, waaronder Mos Def. Hij vertelde me dat hij me inspirerend vond en dat hij een film wilde maken over mij. Maar toen gingen mijn vriendin en ik dus uit elkaar en vertrok ik naar Chicago. Ik liet alles daar achter, ook mijn telefoon. Hij kon mij niet meer bereiken en ik heb hem sindsdien nooit meer gesproken. Voor de duidelijkheid: ik zeg je dit alleen als reactie op jouw opmerking over de beroemde mensen.”

Helder.
“Dan was er onlangs nog iets over Bruce Springsteen. Ik ken hem niet persoonlijk. Ik heb geen idee waar dat gerucht op slaat.”

Heb jij je leven en je carrière moeilijker gemaakt dan nodig?
“Absoluut. Ik bedoel...ik denk dat alles wat je doet op een bepaalde manier bijdraagt aan jouw zijn. Of je nu huilt in een steegje of schittert op een podium. Ik heb beiden gedaan. Ik ben zeventien keer ontslagen. Ik heb mezelf wel duizend maal voor lul gezet. Lang dacht ik: wat heeft dit voor zin, waarom doe ik dit? Waarom pleeg ik geen zelfmoord? Maar nu ben ik hier, doe ik wat ik doe. Het was het allemaal waard.”

Wat was het antwoord op je eigen vraag ‘waarom pleeg ik geen zelfmoord?’ destijds?
“Ik was bang. Misschien wilde ik niet echt dood. Zelfmoord was meer een romantisch iets. Als in een gedachte dat je teleurgesteld bent door het leven en er altijd nog uit kan stappen. Ik was zelfs al naar Walgreens (apotheekketen, red.) in Albuquerque gegaan en heb scheermesjes gehaald. Zie je me al op de fiets naar de apotheek rijden? Ze hadden de messen achter vitrines liggen. Ik had destijds nog geen gezichtsbeharing, dus vroeg de medewerkster waarom ik ze nodig had. Ik murmelde iets van ‘ik ga beginnen me te scheren’. Ze gaf ze mee. Ik zette de messen achterop de wc en keek er naar. Nou, daar lagen ze dan. Ik weet niet hoe ver ik in mijn hoofd was om ze te gebruiken. Ik wilde een stap in de richting zetten en kijken hoe ver ik zou gaan.”

Als op een flatgebouw staan en over de reling kijken, ‘hoe zou het zijn om te springen?’
“Juist”

Je zegt dat je in je jonge leven zeventien keer bent ontslagen. Is jouw carriere een baan die je kunt verliezen of ben je een artiest in hart en nieren en heb jij nu alle touwtjes in handen?
“Dat weet ik niet. Ik ben wel enorm bang om dit kwijt te raken. Zo bang dat ik voor mijn eerste show in Londen mezelf moed moest indrinken, nogal veel moed. Ik goot de Jack Daniels naar binnen.”

Was het een goed optreden?
“Dat weet ik niet, ik had er wel bij willen zijn. Nee, maar een ‘carrière’ is enorm eng. Als men mij goed vindt, krijg ik geld. Dan kan ik een huis betalen en mijn vriendin bezoeken in New York. Als men mij niet meer goed vindt...terug naar FedEx. Het enige wat ik weet, is dat alles voorbestemd is. Wat er ook gebeurt, uiteindelijk eindigen we allemaal in het grote donkere niets.”


Beluister Acousmatic Sourcery op de Luisterpaal. Willis Earl Beal speelt op 19 mei in Paradiso tijdens London Calling en op 26 mei tijdens een speciale editie van Le Guess Who? in Utrecht.