Het is de taak van Lowlands om politiek stelling te nemen. Zeker nu de oppositie het laat liggen, vindt Eric van Eerdenburg. De festivaldirecteur reageert in een interview met 3VOOR12 openhartig op de ontstane commotie rond de door hem uitverkoren Lowlands University gast Rob Riemen en de PVV. Van Eerdenburg is aan zijn twaalfde Lowlands bezig en kijkt gewoonlijk niet ver vooruit. "Er is geen lange termijn masterplan, maar we moeten scherp en jong blijven."

Eric van Eerdenburg is 50 jaar en geboren in het Drentse dorpje Een. Hij werkte vroeger bij platenmaatschappij Boudisque en deed ervaring op in de evenementenbranche als producent bij Night Of The Proms, met eigen boekingskantoren en als tourmanager van hiphopacts als Jungle Brothers en Ice T. Een open sollicitatie bij Mojo leverde hem in 2000 tot zijn grote verrassing een functie op als tweede man voor Lowlands, naast Mojo-directeur John Mulder. "Dat heb ik een jaartje gedaan en toen zei hij: 'het gaat zo goed en ik heb zo weinig tijd; doe jij het maar'."

Dat vertrouwen lijkt niet beschaamd. Inmiddels zijn we elf edities verder, verkoopt Lowlands sneller dan ooit uit, maar kreeg de organisatie ook met toenemende kritiek op de line-up te maken. En Lowlands was meer in het nieuws: het festival ageerde tegen het nieuwe kabinet, tegen de verhoging van de BTW op tickets en van de toeristenbelasting, tegen Opsteltens voorstel voor betalen voor politie-inzet en dreigde zelfs met een verhuizing naar Duitsland. Het uitnodigen van Nexus-directeur en PVV-kritikaster Rob Riemen mag als een krachtig statement gelden, evenals de festivalkrant waarin de organisatie zich uitspreekt tegen 'gevaarlijke ontwikkelingen' vanuit politiek Den Haag. Genoeg stof dus voor een goed gesprek in de Lowlands productie office in Biddinghuizen.

Een festival als Lowlands heeft vast een strategie, een lange termijn visie?
"Dat is misschien vreemd, maar nee die is er niet. De ontwikkelingen in de muziek gaan zo snel en zijn zo onvoorspelbaar, dat er een soort leidraad is wat bij Lowlands past en wat niet. Die staat nergens op papier, maar zit in onze hoofden. Dat is de lange termijn visie. We moeten aansluiten bij wat er nu gebeurt en bovenop de nieuwe ontwikkelingen zitten."

Hoe vertaalt zich dat in het programma?
"We nemen zoveel mogelijk bands die relevant zijn of dat gaan worden. We hebben geen plek voor de Red Hot Chili Peppers of de Coldplays van deze wereld, die teveel mensen trekken. Ons hoofdpodium, de Alpha, kan maar 30.000 mensen aan (met meenemen van de grasheuvels er omheen. De pure tentcapaciteit ligt op 15.000 IG). Dan wil iedereen het zien en krijg je rare toestanden op het veld. Voor de rest is het op het gebied van muziek, theater, literatuur, wetenschap en politiek de voelsprieten uit houden en doen wat wij interessant en leuk vinden. Dat is eigenlijk de strategie."

Waar gaat het naartoe de komende jaren voor Lowlands?
"We proberen toch ieder jaar weer aan de bal te zijn. En eigenlijk kom je er steeds op terug dat we iedere keer weer trouw moeten blijven aan de uitgangspunten die we destijds in 1992 met een clubje geformuleerd hebben: We willen meerdere podia, drie dagen lang hetzelfde publiek binnen hebben (dus geen dagkaarten) en we willen een andere voedselcultuur dan in 1990 met alleen patat, hamburgers en bier, we willen een platform zijn voor nieuwe ontwikkelingen en we willen meer zijn dan alleen muziek, we willen een jonge cultuurfestival zijn in de breedste zin van het woord. En niet inkakken, scherp blijven; dat is een belangrijk motto. Dat oude punk scheermesje met dat hartje erin staat daar toch wel voor."

Jullie staan op het punt een nieuw tienjarig contract voor het terrein te tekenen. Dus er wordt wel aan continuïteit, aan lange termijn denken gedaan?
"We hebben altijd korte termijn contracten gehad en er was altijd een dreiging van projectontwikkeling in de buurt. Er lijkt nu zoveel rust in iedereens hoofd dat we een tienjarig contract kunnen tekenen. En we hebben inmiddels zoveel verbeteringen aangebracht aan het terrein; asfalt, drainage, waterleiding, dammen in de vijvers. Dus er zit echt al voor miljoenen in de grond en eigenlijk willen we dat nog verder trekken. We kijken of we een vaste energie infrastructuur kunnen krijgen, zodat we geen generatoren meer nodig hebben en helemaal over kunnen stappen op groene stroom."

Lowlands is volgens Van Eerdenburg al jaren bezig om de 'ecologische voetafdruk' te verkleinen en wil structurele verbeteringen op het gebied van stroom, water, transport en afval. "We willen ons niet op de borst slaan, want het is nog lang niet goed genoeg. Wat dat betreft is Lowlands ook een proeftuin voor Mojo en partner Loc7000 Events. Als het hier lukt kunnen we dat ook implementeren in andere outdoors als het Goffertpark of Westerpark."

De organisatie dreigde eerder dit jaar met vertrek naar Duitsland. In het licht van die geïnvesteerde miljoenen door Mojo was het terrein verlaten toch geen reële optie?
"De irritatie liep bij mij hoog op over ten eerste de korting op cultuursubsidies, waar wij - omdat we geen subsidie krijgen - alleen indirect last van hebben, heel veel bands staan toch echt eerst in het gesubsidieerde clubcircuit met alle voordelen. En theater, dans en literatuur zijn natuurlijk wel subsidieafhankelijk. Dus ik maak me heel erg zorgen over het culturele klimaat in het land. Ik wond me ook erg op over de onevenredig hoge subsidiekorting. Toen kwam de BTW-verhoging - die niet voor sport maar wel voor cultuur zou gelden - daarna kwam de discussie van de politie - die niet voor sport maar wel voor cultuur zou gelden - en vervolgens kwam de gemeente Dronten met een verdubbeling van de toeristenbelasting. Toen dacht ik: 'weet je wat, ik ga naar Duitsland, daar heb je 4% BTW, lage toeristenbelasting en als je naar de polder kan reizen kan dat ook naar net over de grens in Duitsland'. Dus dat heb ik toen geroepen in de gemeenteraad. Het was vooral irritatie en woede en die moet je bij mij wel serieus nemen, maar de stap om naar Duitsland te gaan was toch wel heel erg groot."

Dus het was eigenlijk een kwestie van druk zetten op de gemeenteraad?
"Ja natuurlijk. Als je denkt dat je de structurele tekorten van de gemeente moet halen bij de toeristen en de voorbijgangers, dan heb je het mis. Dan moet je maar aan je kiezers uitleggen dat die juist goed zijn voor de economie en dat je die niet nog eens extra moet belasten. Het levert geld op, dan moeten de bewoners van Dronten maar drie euro per persoon meer gaan betalen."

Zijn er de komende tien jaar mogelijkheden om het terrein te vergroten of is 55.000 de max?
"55.000 blijft de max. De wens om groter te worden is er ook niet. Gezien de druk op de kaarten zou je zeggen dat er iets bij kan en ook gezien het feit dat er 15.000 Nederlanders naar Sziget en velen naar Werchter en Pukkelpop gaan. Maar je ziet ook dat er zo plek is voor iedereen en dat is prima."

Of anders een vierde festivaldag?
"Dat lijkt me niet, want dan moet je toch met dagkaarten gaan werken. Ik vind een kaartje van 165 euro, 55 euro per dag, een hele goede prijs voor wat je krijgt. Maar het is wel veel geld voor mensen. Zeker als je bedenkt dat je ook nog al die dagen hier moet zijn."

Lowlands wil meer dan muziek zijn. Wat er qua randprogramma uitspringt, is de politiek die Coolpolitics met Lowlands neerzet. Kwam Coolpolitics ook met Rob Riemen?
"Rob Riemen kwam uit mijn koker. Hij is natuurlijk een relatief onbekende. Dick Swaab die op dezelfde dag staat heeft toch maar weer 160.000 exemplaren van zijn laatste boek verkocht. Dat komt wel vol. Rob Riemen heb ik gevraagd, omdat ik zijn boekje 'De eeuwige terugkeer van het fascisme' heel actueel vind. En ik vind dat er een beetje overheen gepraat wordt door de politiek. Ze noemen het populisme, maar eigenlijk is iedere politicus een populist. Net zoals iedere artiest een populist is: een volksmenner. Ik vind dat de PVV verder gaat dan populisme, dat ze over de schreef gaan. Dat dacht ik al een tijdje, toen kwam ik dit boekje tegen en dacht ik: 'deze man geeft woorden aan mijn gedachten'."

Heeft dat nog discussie opgeleverd binnen Mojo/Lowlands?
"Dat het gevoelig ligt, zag iedereen wel aankomen. Maar ik vind dat we daar niet voor weg moeten lopen. Als het debat van de politici maar om de hete soep heen blijft draaien, dan moet het debat maar gevoerd worden op de samenkomsten van de tegencultuur."

Dus de oppositie laat het een beetje liggen in de kamer?
"Als Fleur Agema van de PVV iets ronduit racistisch roept in een tv-programma over Marokkaanse rotjongetjes op het strand van Zandvoort, dan zit er een politica naast die alleen maar zegt: 'zo zou ik het niet gezegd hebben'. Dat vind ik schokkend. Ik irriteer me daar aan. Dan moet het maar uit de wetenschap komen, van mensen die de cultuurhistorie en -filosofie bekijken en zeggen: 'ik zie hier overeenkomsten met de jaren '30 en de huidige tijd'. Dan mag die dat bij mij komen vertellen."

Daarmee wordt Lowlands ook politiek. Drukt u het festival zo niet in een bepaalde hoek, door een politieke kleur aan te nemen?
"Volgens mij hebben wij geen politieke kleur. Ik denk dat popcultuur en jonge cultuur van alle politieke stromingen is en de bezoekers die hier komen ook. We hebben zowel Ruud Lubbers als Frits Bolkestein te gast gehad, en met Hirsi Ali, Jan Marijnissen, Wouter Bos, Femke Halsema en Boris van de Ham toch alle politieke stromingen. Zelfs Wilders heeft hier een keer gezeten en als hij zou willen, is hij weer welkom. Lijkt me fantastisch als hij hier volgend jaar samen met Martin Bosma tegen een team van wetenschappers of intellectuelen het debat zou voeren."

Wel opvallend dat die relatief onbekende Rob Riemen pas nu hij op Lowlands staat zo in de publiciteit komt. Is het toeval dat de PVV hem nu zo aanvalt?
"Het is natuurlijk niet toevallig dat de cultuur onevenredig hard getroffen wordt met subsidies, want het zijn 'linkse hobby's en subsidieslurpers'. En nu gaan ze zelfs roepen dat de wetenschap ook getroffen moet worden, als de mening hen niet bevalt. Zo werken ze en dus hebben ze gehapt op dit fenomeen. Het legt alleen maar bloot wat ik denk dat ze aan het doen zijn: Als het onwelgevallig is, wordt er op economische wijze ingegrepen."

Volgend jaar vindt hier de twintigste editie van Lowlands plaats. Gaan jullie extra uitpakken voor dit jubileum?
"Ik heb een beetje een hekel aan jubilea eerlijk gezegd. Een jubileum vieren als je veertig jaar getrouwd bent, dat vind ik wel wat. Maar twintig feestjes in de polder... Moet je het dan nog groter maken? Ik weet niet hoe. Dat daar verwachtingen bij horen voor mensen; dat zal wel. Natuurlijk zullen we er wel aandacht aan besteden, maar ik ga het niet enorm opblazen."

Er zijn toch niet zoveel festivals die zo lang bestaan?
"Je hebt natuurlijk festivals van de eerste generatie zoals Pinkpop en Roskilde en wij horen inmiddels ook een beetje bij de oude knarren van het spectrum. Ja, wat moet je daar nou mee", lacht Van Eerdenburg. "Forever young!"

Het kan natuurlijk ook een aanleiding zijn om voor die headliner te gaan die je dit jaar of altijd al wilde hebben?
"Natuurlijk, dat zou kunnen."

Zoals de Zwarte Cross altijd The Black Crowes wilde vastleggen. Hebben jullie ook zoiets, zo'n headliner?
"Zeker wel, maar die ga ik niet roepen."

Maakt Eric van Eerdenburg de komende tien jaar op dit terrein ook vol?
"Dat weet ik niet. Toen ik begon was ik alleen maar met Lowlands bezig en daar zijn steeds meer dingen bij gekomen voor Mojo. Dat betekent dat mijn directe invloed op de programmering afneemt en dat is goed. Dat er jonger en nieuw bloed komt. Ik denk dat die lijn zich gaat voorzetten. Dus dat ik het voorlopig nog wel allemaal in de gaten ga houden, maar ik vind het belangrijk dat er nieuwe ideeën komen en dat we jong en scherp blijven. Dat is alles wat ik kan zeggen, ik heb niet zo'n plan."

Rob Riemen is woensdagavond te gast bij 3VOOR12RADIO en spreekt vrijdag 19 augustus op Lowlands University van 15.00-15.45 uur, Dick Swaab gaat hem voor. De University huist weer in de Echo 1, waar plaats is voor 1350 belangstellenden. Voor een indruk van de rest van het rijke programma pak je de blokkenschema's, de Lowlands Luisterpaal, de 10 tips van 3VOOR12 uit het niet-muziekprogramma en de 10 tips uit het muziekprogramma. Alles voor de verdere voorbereiding vind je gebundeld op de 3VOOR12 Lowlands Festivalsite.