Het is niet nieuw: de link tussen hiphop en geweld. Sterker, die link legden de eerste mc’s in de jaren ’70 in Amerika al. Maar wanneer media de link leggen, ontstaat er snel kritiek. Vorig jaar legde de Amsterdamse korpschef Bernhard Welten de link en verwees naar ‘de MTV-cultuur’ als oorzaak van schietpartijen in de Bijlmer. Terecht? Het slachtoffer Ishmael Gumbs had geen plaat uit, geen clips en geen platencontract.

Deze week brengt Revu het eerste deel van een omvangrijk drieluik over de jonge TBS-cliënt Awa. In 2004 stak hij zijn vriendin in brand. Hij biechtte dit op middels een rap aan de familie van het slachtoffer. De dikgedrukte kop boven het Revu-artikel luidt: ‘Rapper in een TBS-kliniek’ op de cover van het blad is te lezen: ‘Awa, de rapper die zijn vriendin in brand stak’. Over twee weken verschijnt de eerste single van Awa die hij stiekem opnam in de kliniek. Volgende week verschijnt in het weekblad deel twee van de reportage. Is dit de zoveelste stigmatiserende link tussen muziek en geweld of een terechte observatie van de journalist?

Revu redactiechef Gert-Jaap Hoekman vindt de kop terecht. “Wanneer je rapper bent? Als je rapt! Op 24 maart verschijnt de debuutsingle van Awa. Daarnaast is geweld en criminaliteit voor veel grote rappers een unique selling point. Dus hoezo is het een belediging of stigma?” Hiphopveteraan Deams vindt het een onzinnige link. “Zit Awa in die kliniek vanwege rap? Nee! Daarnaast, wie is die jongen? Ik heb nog nooit van hem gehoord. Heeft hij cd’s uitgebracht? Kijk als mc Winne ineens compleet flipt en in een kliniek belandt, is het een ander verhaal. Maar hier dient het totaal geen doel behalve sensatie. Ik ken geen Nederlandse mc die zoveel aandacht krijgt rondom een debuut-single. Moeten anderen dan ook eerst een meisje in de fik steken?”

Dr. Linda Duits, als universitair docent verbonden aan de afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, vraagt zich af of de link tussen muziek en Awa ook gelegd was als het ging om een blanke hardrocker. “Je merkt dat bij discussies over hiphop de etnische ondertoon een belangrijke rol speelt. Ik zie het ook niet snel gebeuren dat men zegt: ‘het was weer een palingzanger’. De subcultuur waar men aan refereert is maar voor een deel gebouwd op een muziekgenre, en dan is dat genre ook nog eens enorm breed. Wanneer korpschef Welten het heeft over een MTV- of hiphopcultuur gaat hij veel te ver. Er is in een heersende cultuur historisch gezien altijd angst geweest voor wat jongeren doen. Dergelijk wantrouwen wordt al decennia lang gelieerd aan muziek, aan seks en aan geweld.”

Deams besloot na de hete zomer in de Bijlmer een tijd niet meer met de media te praten. “Ik heb zoveel verslaggevers gesproken, maar het grootste deel had het verhaal al in het hoofd. Ze doen niet eens meer zelf research. Als iemand een slachtoffer of dader van een misdrijf een rapper noemt, dan is die persoon een rapper. Als ik een paar balletjes sla, ben ik toch ook geen tennisser?”  Maar wat dan met al die rappers in binnen- en buitenland die gangsterpraktijken verheerlijken om populariteit te winnen? “Dat is entertainment. Als ik naar een Bruce Willis-film ga, weet ik toch ook dat hij niet dood zal gaan en een paar mensen omlegt? Is Bruce Willis dan een crimineel? Zijn actiefilms dan crimineel? Ik vind het enorm jammer dat er zo weinig brede interesse is voor hiphop. Ook in Amerika zijn het Lil’ Wayne en Gucci Mane die veel aandacht krijgen. Zij zitten wel eens vast, dat is dan interessant. Geloof me: echte gangsters rappen niet, die willen geen aandacht voor hun persoon en praktijken.”

Farid Benmbarek van hiphoplabel Top Notch vindt het jammer dat Revu voor deze kop en aanpak kiest. “De reden dat hij in die kliniek zit, is de aanleiding van het stuk. Als je iets over zijn hiphoppraktijken wilde schrijven was de invalshoek anders geweest en had je dat ook kunnen doen toen hij demo’s volrapte op Eminem-beats. Als regisseur Roman Polanski wordt opgepakt omdat hij seks had met een meisje van dertien, worden andere regisseurs daar niet op aangekeken. Bij hiphop wordt wel direct die link gelegd. Dan staat de cultuur ineens voor sociaal gestoorde agressieve types.”

Deams vindt dat rappers mogen nadenken over hun invloed op jonge kinderen. Hij wil het geen verantwoordelijkheid noemen. “Ik vind het belangrijk dat mensen kunnen blijven maken wat ze willen maken. Maar bedenk je wel dat je invloed kunt hebben op een elfjarige.”