De Arbeidsinspectie heeft zich op de popsector gestort. Ook de donkere rockholen moeten zich immers houden aan de ARBO-wet. En omdat die rockholen dat zelf ook wel vinden, is er alweer een tijdje geleden een zogenaamd convenant gesloten, waarin alle betrokken partijen – o.a. de inspectiedienst en de popzalen - hebben beloofd er alles aan te doen om de arbeidsomstandigheden eens flink te aan te pakken.
Dat aanpakken is nu begonnen bij Paradiso in Amsterdam. Volgende week zal de inspecteur zijn derde en laatste bezoek aan Paradiso brengen. Daarna volgt een rapport met verlanglijstje. Het gerucht gaat dat een van zijn wensen het sluiten van de bar in de grote zaal is. Personeel staat namelijk bloot aan te veel herrie. Een vooruitzicht dat voor veel poppodia gelijk staat aan sluiting. De baromzet is voor de meeste zalen van levensbelang. Als "een biertje halen" tijdens een concert niet meer mogelijk is, zal die omzet zeker kelderen.
Paradiso wil niet reageren op het gerucht. Een begrijpelijke reactie. Zolang de inspectie nog loopt, is de zaal overgeleverd aan de willekeur van haar inspecteur, die immers de wettelijke bevoegdheid heeft om naar eigen inzicht aanpassingen te verlangen. En kan afdwingen met boetes of in het ergste geval, sluiting.
De schijnbare willekeur heeft bij vergelijkbare controles van schouwburgen en theaters vorig jaar al de nodige frustraties opgeleverd. Hoewel er algemene richtlijnen zijn, bepaalt de individuele inspecteur in praktijk uiteindelijk of iets wel of niet kan. En zo is het dus goed mogelijk dat iets wat inspecteur A afkeurt, collega B honderd kilometer verderop als volkomen veilig bestempelt. En beroep aantekenen of een second opinion aanvragen is niet mogelijk.
Vooral bij het niet toestaan "schieten ze soms echt uit de bocht," aldus Karen Neervoort, directeur van schouwburg de Agnietenhof in Tiel. Een op last van de inspecteur aangeschafte ladder met vangcirkel moest haar schouwburg opnieuw vervangen. De vangcirkel, die om de verticale ladder heen zit, was enkele centimeters te krap volgens de regels.
Ook directeur Pierre Gorissen van de Sittardse schouwburg bevestigt dat sommige inspecteurs "zout op alle slakken leggen." Toch legt hij de schuld van de wrijving niet geheel bij de inspectiedienst. Gorissen: "De overheid dwingt zichzelf natuurlijk in een vreemde spagaat. Aan de ene kant besluit ze om de naleving van ARBO-wetten strenger te controleren. Maar ze wil niet opdraaien voor de bijkomende kosten."
Gorissen: "De kunstsector wordt nu meer vergeleken met gewone bedrijven, die natuurlijk ook aan allerlei wettelijke normen moeten voldoen. Maar een bedrijf maakt daar budget voor vrij, doet afschrijvingen etc. De overheid vindt dat kennelijk niet altijd nodig. Het neerzetten van een schouwburg is voor een gemeente nog wel haalbaar, maar de verzorging van dit soort arbeidsvoorwaarden zijn natuurlijk jarenlang verwaarloosd. Het is eigenlijk gewoon een geldkwestie. Alle schouwburgen moeten bijvoorbeeld het plaatsen van decorwanden automatiseren met een zogenaamde trekkerwand. Dat kost al snel een miljoen euro."
Dat speelt zeker mee, zegt ook Neervoort. Toch is het vooral de onredelijkheid waaraan zij zich stoort: "Elke voorstelling moet tegenwoordig ook een risico inventarisatie afgeven aan ons. Daarin staat vermeld of er met open vuur wordt gewerkt, hoe zwaar het décor is, of er wel brandwerende middelen worden gebruikt. Echt alles wat je maar kan bedenken. Dus ook een voorwerp dat op het toneel wordt overgegooid. Dat zou immers wel eens in het publiek kunnen belanden en dan moet je dus weten welke gevolgen dat kan hebben!" Als we die lijn doortrekken naar een popconcert, staat bijvoorbeeld ook het gooien van een drumstok of een stevige pogo-dans straks wellicht op het verbodenlijstje van de arbeidsinspecteur.
Het convenant dat alle betrokken partijen op 15 mei 2002 tekenden, spreekt van een kans om arbeidsomstandigheden te verbeteren. Een indicatie van de prijs die de popwereld daar voor moet betalen, zal de Arbeidsinspectie binnenkort geven met het rapport over Paradiso. Het hebben van een flink spaarpotje lijkt echter geen overbodige luxe voor de Nederlandse poppodia.
ARBO: vloek of zegen?
ARBO-politie begonnen aan doorlichten popsector
Het zat er aan te komen. Na theaters en schouwburgen zijn nu de poppodia aan de beurt voor een grondige controle door de Arbeidsinspectie. Heeft iedereen zijn oordopjes in, tilt niemand te veel te vaak? En werken we met zijn allen niet te lang? Dat soort vragen. De eerste geruchten beloven niet veel goeds.