Halbe Zijlstra
Halbe Zijlstra schudt om te beginnen op het podium Lowlands-directeur Eric van Eerdenburg de hand. Hij is dus echt definitief welkom op Lowlands, al zijn de heren het nog altijd niet met elkaar eens. Halbe Zijlstra was hier al eerder als bezoeker, zag in 1995 Radiohead op Lowlands en in 1997 de Foo Fighters die hij ons voor vanavond van harte kan aanbevelen.

Vervolgens vliegt Zijlstra er meteen hard in met de cijfers. De staatsschuld is door de 400 miljard-grens gegaan en loopt nu op met 81 miljoen Euro per dag en tijdens zijn speech komt er weer 4,5 ton bij. Dat kan zo niet doorgaan, daar moeten we mee stoppen en wel zo snel mogelijk.

De pensioenen moeten niet alleen nu betaalbaar zijn, maar ook in de toekomst. De arbeidsmarkt moet flexibeler en de zorg moet betaalbaarder. Nu aanpakken en niet doorschuiven. Halbe Zijlstra wil stevig bezuinigen en daar draait hij niet omheen.

Het is een puur economisch verhaal. Het onderwerp Europa komt niet aan de orde, maar dat is dan ook een potentieel mijnenveld als Rutte straks weer premier wordt en subtiel moet proberen subtiel te laveren tussen Den Haag en Brussel.

Als presentator Andrew Makkinga zijn waardering erover uitspreekt dat Zijlstra zich hier toch maar komt vertonen in het hol van de leeuw wordt hij meteen gecorrigeerd: "Ik ben hier niet in het hol van de leeuw. Ik ben hier thuis."

Hij verdedigt nogmaals de bezuinigingen op cultuur. "Kijk eens wat een prachtig festival dit is, helemaal zonder subsidie. Ik denk dat de cultuur er over tien jaar alleen maar beter van is geworden."

De basisbeurs gaat er aan bij de VVD, ten faveure van een sociaal leenstelsel.

Halbe Zijlstra scoort behoorlijk wat applaus en lijkt hier inderdaad meer thuis dan in het hol van de leeuw. Of is het festival helemaal niet zo'n linkse kerk al wel eens gedacht wordt en zijn er juist aardig wat VVD-ers onder de Lowlanders?

Sharon Gesthuizen
De SP lijkt aanzienlijk minder populair bij het Lowlands-publiek. Sharon Gesthuizen, nr 7 op de SP-kandidatenlijst, heeft het zwaar. Ze begint meteen al met een paar flauwe grappen die enigszins doodslaan.

Dan volgt een verhaal over jongeren in gevangenissen. Waarom vervallen jongeren tot crimineel gedrag? Het komt vaak voort uit hun maatschappelijke achtergrond, uit sociale ongelijkheid. De VVD wil deze mensen nog harder straffen en minder rechten geven. De SP wil de sociale problemen bij de basis aanpakken.

De VVD wil de rekening van de crisis bij de meest kwetsbare mensen leggen, de SP wil de rekening neerleggen bij de mensen die hem kunnen betalen. De VVD zal alleen maar meer armoede en criminaliteit oogsten. De SP wil een einde maken aan de tweedeling in de maatschappij. De partijs is bereid om met iedereen te onderhandelen, maar de PVV wordt uitgesloten en het verkleinen van de tweedeling is een breekpunt.

Een bezoeker stelt dat hij in het SP-programma nergens een bezuiniging heeft kunnen vinden. Hoe denkt Sharon Gesthuizen haar wensen te financieren? De suggestie dat de vragensteller haar het beste even kan mailen stuit op hoongelach. Dan komen de bezuinigingen er toch uit: De hypotheekrenteaftrek aanpakken, vooral daar waar deze ontaardt in een villasubsidie, uit de JSF stappen en minder bureaucratie in de zorg, in het onderwijs en bij de politie.

De vragen over Europa worden niet heel concreet beantwoord. De SP wil in elk geval niet uit de Europese Unie stappen, maar is ook niet van plan om het begrotingstekort terug te brengen naar 3%.

Jolande Sap
Jolande Sap begint met een bekentenis. Het is al lang geleden dat ze voor het laatst op een popfestival was. Zij komt nog uit de tijd van Alive & Kicking van de Simple Minds. Dan gaat Jolande Sap meteen helemaal los en toont ze aan een uitstekende radar te hebben voor wat er leeft bij de Lowlandsbezoekers.

Ze daagt het publiek uit om nu radicaal te kiezen voor een groene economie. 'Waarom zit er nu wel BTW op een treinkaartje en niet op een vliegticket? Wij willen het precies andersom.' Dat levert meteen applaus op. 'Wij willen geen plofkippen meer in de supermarkten.' Hoppa, weer een applaus. Nederland moet niet blijven hangen aan kolen en olie, maar kiezen voor schone energie.

Kijk naar Duitsland en Denemarken. Die landen zijn al veel verder met vergroenen en daar draait de economie juist beter. 'Niks is economisch verstandig als het ecologisch onverstandig is.'

Ze scoort zelfs het grootste applaus van de dag met een heel eenvoudig statement: 'Weg met de PVV!' En ze heeft ook nog een breekpunt voor ons in petto:  'Bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking? Over my dead body.'

Alexander Pechtold
D66-leider Alexander Pechtold begint met de belofte dat hij ons niet zal lastig vallen met verkieizngsretoriek. Hij kiest voor een verhaal over zijn persoonlijke drijfveren. Hij wil onrecht aanpakken en hij wil het verschil kunnen maken voor mensen. En hij leerde al lang geleden in de lokale politiek hoe je dat kunt doen als je eenmaal gekozen bent.

Het verbaast Pechtold dat er in Nederland, een land met een relatieve luxepositie, zoveel cynisme is en zoveel gebrek aan vertrouwen. Hij wil samenwerken met partijen die dat willen veranderen om zo het cynisme te doorbreken. Het Kunduz-akkoord is daar wat hem betreft een goed voorbeeld van.

Voor D66 zijn onderwijs, duurzaamheid, innovatie en Europa belangrijke thema's. Op de vraag waarom de overheid kunst en cultuur moet financieren antwoordt Pechtold dat cultuur een graadmeter is voor de beschaving. Het is opvallend om te zien hoe het publiek reageert op dit onderwerp. Het thema leeft bij de Lowlanders en er lijkt ongeveer een 50/50-verhouding voor en tegen kunstsubsidies.

Pechtold durft het op te nemen voor meer marktwerking in de gezondheidszorg en op de woningmarkt. Meer overheid leidt volgens hem meestal niet tot een verbetering.

Hij wil blijven strijden tegen discriminatie. De consternatie rond het tweede paspoort van Nebehat Albayrak was wat hem betreft een dieptepunt. Alexander Pechtold kondigt aan dat Geert Wilders eindelijk de uitnodiging heeft geaccepteerd om 1 op 1 met hem in debat te gaan. Dit gebeurt binnenkort bij Nieuwsuur.

Pechtold begint met een verhaal over persoonlijke inspiratie, mar eindigt toch vrij technocratisch en slaagt er niet in een vraag over het democratisch tekort van Europa bevredigend te beantwoorden.

Mona Keijzer
Mona Keijzer, de uit Volendam afkomstige nr. 2 van het CDA, begint met een lofzang op Nederland. Want wat een prachtig land is het toch: het onderwijs, het zorgstelsel, het onderhoud van de wegen, de tolerantie. Vergelijk dat nou bijvoorbeeld eens met de Verenigde Staten.

En dan hebben wij het nog niet over de muziek gehad. Denk eens aan haar plaatsgenoten Nick & Simon en Jan Smit, die trouwens niet op Lowlands staan. Die laatste constatering levert Mona Keijzer een staande ovatie op. Maar ze roemt ook Case Mayfield en vooral Kyteman (wel op Lowlands). Kijk hoe grensverleggend hij bezig is, dat is nou echt typerend voor Nederland.

Het CDA wil dat Nederland ook een prachtland is voor toekomstige generaties. Daarom wil de partij bezuinigen met aandacht voor kwetsbaren. Op het gebied van onderwijs is de partij voor de terugkeer van de ambachtsschool en voor behoud van de basisbeurs. Om de arbeidsmarkt in beweging te krijgen moet het ontslagrecht versoepeld worden.

Ondertussen verslapt de aandacht in de tent. Mona Keijzer mag dan met zoveel flair de aandacht getrokken hebben tijdens de lijsttrekkersverkiezing van het CDA, op Lowlands slaagt ze er niet in te overtuigen. Wat dat betreft is Halbe Zijlstra een overtuigender coming man. Hij zou wel eens de opvolger van Stef Blok kunnen worden.

Mona Keijzer krijgt tot slot nog een interessante vraag. Een bezoeker vertelt dat hij werkt in het onderwijs en dat hij om zich heen ziet dat veel onderwijzers er binnen vijf jaar mee stoppen. Het CDA wil de slarissen voor onderwijzers niet verhogen dus hoe denkt zij dan het beroep aantrekkelijker te maken voor jonge mensen? 'Minder regeldruk,' is het antwoord, maar de vragensteller lijkt niet overtuigt, wellicht ook omdat het een wat raar antwoord is uit de mond van een vertegenwoordiger van een partij die al meer dan tien jaar onafgebroken in de regering zit.

Diederik Samsom
Diederik Samsom wekt de indruk helemaal afgetraind aan de start van de verkiezingscampagne te verschijnen. Hij wil net als de anderen ook best uitleggen hoe hij de crisis wil oplossen: Hij is voor een sociaal leenstelsel en tegen ontslagrecht, voor zonnepanelen en voor de AOW verhoging. Maar hij beseft ook dat deze oplossingen potsierlijk zijn in het licht van een crisis die complex en onvoorspelbaar is. 'Er is geen recept. Stemwijzers en verkiezingsprogramma's voldoen niet.'

Wat hebben we dan nodig?  'Overtuiging, een goed kompas en idealen.' Hoofdthema is voor Samsom Eerlijk Delen in de beste PvdA-traditie.

Zijn pleidooi voor duurzaamheid gaat er goed in en dan vooral dit bevlogen geformuleerde ideaal: 'De vorige generatie ging naar de maan, de volgende generatie kan de zon grijpen.'

Samsom staat voor een Europese aanpak, maar het begrotingstekort nu terugbrengen naar 3% acht hij onverantwoord.

Samenvattend: De ervaren lijsttrekkers Sap, Samsom en Pechtold doen het goed op Lowlands en zijn klaar voor de strijd. Mona Keijzer en Sharon Gesthuizen moeten terug naar het repetitiehok en Halbe Zijlstra is de coming man. De PVV was wel uitgenodigd, maar wilde niet komen.