Zijn gezicht is geconcentreerd, met zijn voet tikt hij mee op de maat van de beat. Op de tafel voor hem ligt een schrift, in zijn handen een pen die hij gebruikt als drumstokje. Zijn ogen schieten over de bladzijde voor hem, geluidloos vormt zijn mond woorden. Daan (17) rapt. En graag ook. Vanavond is het de bedoeling dat hij een tekst schrijft over de liefde, maar dat blijkt niet helemaal zijn ding te zijn. “Niet dat dat uitmaakt: zelfs als ik iets niet tof vind kan ik er nog over schrijven.” Hij krast wat door in zijn schrift, en schrijft dan verder.

Daan komt al enkele maanden iedere maandag- en woensdagavond bij De Fakkelteit. Nu nog in Cultuurwerkplaats R10 in Zwolle, straks in het nieuwe Hedon. De Fakkelteit is een initiatief van Travers Welzijn en Poppodium Hedon, gestart in december 2012. Het biedt jongeren kansen om hun talenten te ontwikkelen, in dit geval door middel van rapmuziek. De jongeren, tussen de 13 en 23 jaar, worden geholpen door Fakkelbrigadier Rico (Fakkelteitgroep) en jongerenwerker Philip (Travers Welzijn). Samen begeleiden ze de jongeren, helpen met het schrijven van teksten, nemen tracks op, geven feedback en praten zo nodig over eventuele problemen.

Broedplaats voor creativiteit
Een combinatie die ontzettend goed uitpakt, volgens Rico van de Fakkelteitgroep. “Ik werd benaderd door Travers Welzijn voor dit initiatief. Ik had sowieso al de behoefte om meer te kunnen betekenen voor anderen.” Rico bekijkt de groep met jongens vanaf een afstandje en grijnst. “Het is ook een beetje een droom die uitkomt. Ik wou dit altijd al doen, had die behoefte zo’n 16 jaar geleden al. Dat ik nu middels mijn verleden en opgebouwde carrière dit mag doen, dat is echt ontzettend tof.” Het project, dat in december 2012 vaste vormen aankreeg en in januari 2013 echt van start ging, loopt als een trein.

Onder de jongeren bevinden zich ook een aantal met problemen. Toch speelt dat niet de hoofdrol binnen de Fakkelteit. Rico: “Als we dat signaleren gaan we er ook zeker mee aan de slag. Maar het is niet zo dat ze hier direct hun problemen uiten. Ze komen toch vaak echt vanwege hun passie voor muziek. Ik zie het ook niet als een jongerencentrum, eerder als een broedplaats voor creativiteit.”

Uitlaatklep
“Als jochie in groep acht luisterde ik Opgezwolle en schreef ik al teksten.” Daan legt zijn schrift weer neer wanneer hij begint met praten. “In het bandje waar ik eerst in zat was ik de drummer en schreef ik de tracks voor de zanger. Op een gegeven moment merkte ik dat ik het niet tof vond dat de zanger mijn teksten zong. Ik schreef ze, het waren mijn ideeën. Ik zocht een uitlaatklep en wou mijn skills ontwikkelen. Dat kon met rap.” Hij beaamt dat de naam van Rico, bekend van Opgezwolle en de Fakkelteitgroep hem ook aantrok. “Tuurlijk. Het waren en zijn mijn grote voorbeelden. Dan sta je ineens voor Rico en helpt hij met je tracks. Dat is zeker wel een ding. Maar uiteindelijk is die verbazing er ook vanaf en wordt het gewoon normaal.”

Rond zeven uur is de groep voor deze avond compleet. Aan tafel zitten een paar te schrijven, lines uit te wisselen en te praten over het concept van die avond, de liefde. Voortdurend klinkt de beat van die avond door de ruimte. Het geeft de jongeren een basis voor hun track. “Iedereen is vrij om te doen wat hij wilt, maar het is wel de bedoeling dat er iets wordt gedaan. En door die groepsdynamiek gebeurt dat iedere keer eigenlijk ook automatisch. We hoeven er niet eens zo veel meer voor te doen”, merkt Rico op.

Jongerenwerker Philip van Travers Welzijn sluit zich hier bij aan. “Als ze hier voor het eerst komen is het vaak nog even aftasten, voor beide kanten. Ze worden altijd ontvangen met respect vanuit de groep. Tracks opnemen wordt vaak onderschat, maar je ziet dat ze met de tijd leren. Inzien dat er veel meer in zit dan alleen een opname. Daarin proberen we hen zo goed mogelijk te begeleiden.” Dat de begeleiding verder gaat dan alleen de avonden in R10, blijkt wel uit de verschillende optredens van de jongeren. Op o.a. het Bevrijdingsfestival van afgelopen mei en op Spoken Word avonden stonden een aantal van De Fakkelteit. Philip: “We hebben er veel tijd in moeten steken om het nu zo te krijgen. Maar we waken er wel voor dat ze een verlengstuk worden van wat we hier doen, dat is gewoon niet de bedoeling. Als Rico en ik nu worden benaderd voor optredens, gooien we het altijd in de groep met de vraag of we er iets mee kunnen. Het moet wel iets toevoegen, en daar zijn we wel kritischer in geworden. Het gaat namelijk om hen.”

Ongedwongen
“Wordt er nog gerapt, of hoe zit dat?” Lachend draait Philip het volume omhoog. Langzaam vormt de groep een cirkel, in hiphoptermen een ‘cypher’, waar hoofden heen en weer wiegen op de maat, er zachtjes teksten worden uitgesproken en er door anderen wordt geluisterd. Een enkeling krast nog wat door, weer een ander tikt er een zin bij op zijn tablet. Zonder enige druk of aarzeling beginnen ze. ”Ah, fuck die beat. Even opnieuw”, zegt Daan wanneer hij iets te laat start. Zonder enige gene begint hij opnieuw. Waar ieder ander zich wellicht opgelaten zou voelen om een persoonlijke tekst over liefde publiekelijk te vertellen, wordt dat hier zonder schaamte gedaan. Microfoons worden doorgeven, niemand die aarzelt of weigert. Op de maat, in een flow die uiterst aantrekkelijk werkt. Na een avond schrijven, lachen, praten en uitproberen is dit het moment waarop alles even samenkomt.

De ongedwongenheid werkt aanstekelijk. Juist daardoor wordt het gevoel gecreëerd dat het niet erg is om iets fout te doen en is de gretigheid om te leren voelbaar. Philip,met de handen aan de knoppen, en Rico die tussen de jongens in zit, luisteren aandachtig mee. Na iedere rap geven ze feedback. “Dat refrein was echt goed”, prijst Rico de 15-jarige Wessel. De jongen grijnst. “Thanks.” Dat het een wisselwerking is, beamen zowel Rico als Philip. “Ze leren Rico en mij ook echt iets”, vertelt Philip. “Maar dat zullen ze waarschijnlijk wel nooit van ons aannemen”, eindigt hij glimlachend.

Tegen negen uur vraagt Daan nog even de aandacht. “Ik sta vrijdag op de afterparty van Great Minds. Was benieuwd wat jullie van deze track vinden.” Hij kijkt even om zich heen, bescheiden. Een beat start en hij begint. Geen papier in handen, geen tablet om vanaf te lezen. Vanuit het hoofd, gefocust op dat wat zonder aarzelen uit zijn mond komt. De anderen luisteren aandachtig. Wanneer hij eindigt wacht hem een waarderend applaus. “Vet man. Heel vet”, klinkt het vanuit de groep. Daan grijnst, een zweem van trots op zijn gezicht. Het is treffend voor deze groep. De openheid, het respect en vooral de enorme creativiteit die heerst binnen De Fakkelteit: het geeft het initiatief een toegevoegde waarde die verder gaat dan wellicht in eerste instantie werd gedacht.

De Fakkelteit komt iedere maandag- en woensdagavond samen in Cultuurwerkplaats R10 aan Rieteweg 10 in Zwolle.